Kwasten dansen over het Kraantje

De meest taakbewuste uitvoerder van Nederland is zonder twijfel John van der Meer van West BV. ‘Of ik ga stralen?’, herhaalt hij de vraag van de verslaggever. ‘Ik dacht het niet meneer. Ik ben uitvoerder en dan doe je zo min mogelijk.’ Waarvan akte. Niettemin houdt Van der Meer overzicht en bewaakt hij de planning. Zoals deze koude donderdag in december, wanneer hij de schaftkeet verlaat. Op naar de houten unit aan de Rijksboom, Rotterdam-Zuid, waar zijn mannen zojuist gestraald hebben. ‘We hebben net grof afgeblazen, nu gaan we het stof wegblazen.’

Het houten bouwwerkje in de Entrepothaven is een opvallend ding. Erin ligt de giek – het gedeelte waarmee wordt getakeld – van het rijksmonument dat liefkozend Kraantje wordt genoemd. Het werktuig is al decennia niet meer in functie, maar is niet weg te denken uit dit deel van de stad. Net als drie soortgelijke kranen, die in bezit zijn van vereniging van eigenaars De Vijf Werelddelen. Het exemplaar dat West BV kaalstraalt en opnieuw schildert is van de gemeente. ‘En die stond werkelijk op instorten’, zegt een bewoner die buiten kerstverlichting ophangt.

Dat naderende onheil heeft de gemeente Rotterdam ook in de gaten. ‘De huidige toestand van de kraan aan de Rijksboom is technisch gezien zorgelijk’, noteert de opdrachtgever in het restauratieplan. ‘De coatings op het staal zijn al geruime tijd in zeer slechte staat. Ze bladderen af of zitten vol met scheuren die water vasthouden, met veel corrosie tot gevolg.’ De corrosie op haar beurt leidt weer tot verzwakking van bepaalde klinknagelverbindingen. Inderdaad, klinknagelverbindingen. ‘Lassen is pas na de Tweede Wereldoorlog in zwang geraakt’, weet technisch projectleider Cor Groos van de gemeente Rotterdam.

De vier oorspronkelijke hydraulische kranen op de kade zijn na 1911 maar vóór 1936 vervangen door de huidige grotere, elektrische exemplaren. Alle voorzien van een houten cabine én een geëmailleerd lichtarmatuur. Die verlichten het werkgebied bij de overslag van koffie, thee, suiker en specerijen. Waar het hefvermogen van de kranen eens 1.500 kilo bedraagt, staan ze er nu slechts voor de sier. Wel zijn de blikvangers identiteitsbepalend voor de haven, ooit het domein van bedrijvige houten handelsschepen. Anno 2022 liggen er luxe jacht- en zeilschepen voor anker.

‘Een schitterende plek om te werken en eens wat anders dan een industrieterrein’, geniet Rocus Treffers, de projectleider van West BV. ‘De houten unit die je ziet, is door een onderaannemer van ons hier neergezet: Dutch Steigers. Waarom? Omdat de giek 23 meter boven het maaiveld uitkomt. Zou je hem insteigeren, dan heb je op die hoogte veel meer last van de wind en veroorzaak je meer geluidsoverlast. We moesten ook een akoestisch rapport overleggen, daar hebben we Royal Haskoning (adviesbureau, red.) voor ingeschakeld. We mogen niet meer dan zestig decibel produceren. Alles bij elkaar opgeteld leverde de giek op zijn kant leggen de beste werkmethode op.’

Wie de houten overkapping instapt, betreedt een andere wereld. Het is er aardedonker en door de felle lampen die de boel verlichten, heeft het iets van een mijnwerkersdomein. Feitelijk is het een stalen skelet met houten platen eromheen, die voor geluidsreductie zorgen. Bijkomend voordeel: de vaklieden kunnen doorwerken in weer en wind. Treffers: ‘Na het stralen doen wij allerlei metingen op het staal; denk aan het zoutgehalte, de temperatuur van de ondergrond, straalruwheid en het dauwpunt. Pas als alle seinen op groen staan, mogen we coaten.’

Drie lagen van ieder 100 micron – in droge toestand – gaan erop, met verf van Sigma. ‘Lekker dik erop zetten. Belangrijk, voor een goede bescherming’, weet de energieke schilder Johnny de Hart, petje achterstevoren op het hoofd. Zijn kwast danst werkelijk over de stalen constructie, die rap groen kleurt. De eindlaag wordt vertrouwd donkergrijs, zodat het Kraantje niet detoneert bij zijn stiefbroertjes in de haven.

Wat rest is de houten cabine, toch ook een elementair onderdeel van de kraan. Die wordt volledig vernieuwd en opnieuw geschilderd, met duurzame verf van Rigo, door een andere aannemer: Bouwmeester uit Rotterdam. Dit gebeurt in januari, waar West BV – die overigens nog wel een nieuw stalen frame maakt voor de cabine – nog voor de kerst zijn biezen pakt. Rook (zoals zijn bijnaam luidt) Treffers kijkt terug op een gedenkwaardig project. ‘Het is eens wat anders dan een station, waarvan wij er veel in onderhoud hebben. Dit is authentiek werk, klinknagels, ouderwets vakmanschap. Hier doe je het voor.’

Kijk op ons YouTube-kanaal mee met West BV in Rotterdam