Je moet bouwen met de rotzooi die voor je deur ligt. Het is een gevleugelde uitspraak in Limburg. Met een knipoog gezegd, dat zeker. Want wie zijn huizen mag optrekken uit het prachtige mergelsteen, mag niet klagen. Maar juist dit materiaal, dat zich volzuigt als een spons, heeft het herstel van de woningen en winkels in Valkenburg er beslist niet makkelijker op gemaakt. Ernest Lebouille, bewoner en slager aan de Gosewijnstraat, kan erover meepraten. ‘Ik heb hier het afgelopen half jaar twaalf heaters aan het blazen gehad.’ Gevolg: een energierekening die een paar duizend euro hoger uitvalt. ‘Maar niets dan lof voor mijn verzekering’, zegt Lebouille. ‘Je moet er samen uitkomen en dat is tot nu toe goed gelukt.’
Het is een grauwe, waterkoude winterdag in het historische Zuid-Limburgse stadje. Op het eerste oog doet niets denken aan de woeste waterstromen die ruim een half jaar geleden een spoor van vernieling trokken. Waar de Geul zich half juli een ongeleid projectiel toonde, is zij nu een braaf, kabbelend riviertje. Wel heeft een van de bewoners foto’s van de watersnood op de ramen geplakt. Impliciete boodschap: let op, neem maatregelen, want zó kan het hier ook aan toegaan. Wie maar een klein rondje door het knusse centrum loopt, kan niet om de beschadigingen heen. Overal staan busjes van vaklieden die bezig zijn met herstelwerk, onder wie schilder Pieter Smeets (41).
‘Met kapsalon en al weggespoeld’
‘Ik ben 70, heb hier altijd gewoond, maar dit nog nooit meegemaakt’, vertelt Lebouille. ‘De dag voor de overstroming heb ik verderop in de straat nog met Pieter staan kleppen. Hij had een klusje in de buurt.’ Smeets: ‘Mijn spullen, waaronder een steiger, stonden in de weg. Ik heb ze net op tijd kunnen weghalen.’ De nacht erop ging het los. Lebouille laat een filmpje zien van het wassende water. ‘Het kwam overal’, zegt hij, druk om zich heen wijzend. ‘Daar, daar, bij de buren. Met hoogwater zijn we hier bekend, maar dat trekt vaak na zes uur weg. Nu bleef het 34 uur staan.’ Zijn dochter bestierde een kapsalon aan de voorzijde van zijn pand. ‘Die is met kapsalon en al weggespoeld.’
FOTO’S: RV
Smeets werd snel ingevlogen. Lebouille: ‘Als er een kwast moet worden gepakt, bellen we Pieter. Zijn vrouw, Marie-Louise, is mijn petekind. Belangrijker: als Pieter komt, weet je dat je kwaliteit krijgt.’ Maar voordat de schilder uit Gronsveld überhaupt kwaliteit kon maken, moest er iets anders gebeuren. Drogen, drogen en nog eens drogen, luidde het advies van de vakman. ‘Alles was nat, dat trekt in de muren en die zuigen zich vol’, legt Smeets uit. Om de situatie niet nog verder te verergeren, moest het stucwerk – als het ware een geleider van water – over de mergelmuren tot twee meter hoogte worden weggehakt.
‘De aannemer verzorgt het stucwerk. Daarna zet ik de muren één keer in de voorstrijk en schilder ik ze nog twee keer.’ Uiteraard pakt hij ook het houtwerk aan in de woning van Lebouille. Oude lagen verwijderen, dat ten eerste. ‘Schurend, als dat lukt. En anders met de föhn.’ Extra uitdaging zijn de houten tussendeuren die Lebouille van stal heeft gehaald. Die hebben een jaar of veertig op zolder gelegen. ‘Die schuur ik eerst grof en daarna, richting de grondlaag, met een steeds fijnere korrel. Vervolgens met tweecomponentenplamuur verbindingen en grote reparaties bewerken. Beschadigingen die na het gronden nog zichtbaar zijn, werken we weg met lakplamuur.’
Weer van vooraf aan
Een paar huizen verderop, bij de familie America, komt het eindresultaat van Smeets’ werk al in zicht. Net als een klein jaar geleden. ‘We hebben hier in maart nog geschilderd en konden weer van vooraf aan beginnen.’ De zoon van de betreffende bewoner heeft zo mogelijk nog meer pech. Roel America bestiert, met zijn vriendin Didi Corten, Brasserie America aan het Theo Dorrenplein. ‘Twee jaar geleden hebben we dit pand opgeknapt’, zegt Smeets bij een kop koffie. ‘Na carnaval waren ze weer open en een week later kwam de eerste lockdown. Toen ze vorig jaar eindelijk weer open mochten, kwam het water.’
Het etablissement was het eerste pand dat Smeets onder handen nam na de overstromingen. Het resultaat mag er zijn: de muren weer als nieuw, de lambrisering goed in de verf en strak groen behang. Maar toen sloeg het noodlot opnieuw toe. Deze keer niet de natuur, maar een uit Afrika overgewaaide virusvariant. Horeca op slot, alwéér. ‘Maar Roel en Didi gaan er heel knap mee om’, vindt Smeets. ‘Ze proberen positief te blijven en maken er het beste van.’ Terwijl hij het zegt loopt de klandizie bij de take-away – koffie, stukken vlaai – af en aan. Corten: ‘We hopen die ellende van afgelopen zomer nooit meer mee te maken. Maar toen we een vakman zochten, wisten we bij wie we moesten zijn. Pieter heeft het ontzettend goed gedaan.’
De schilder heeft zo’n tien klanten in het getroffen gebied. Bij zeven van hen gaat hij nog aan de slag. Kortom: tot aan de bouwvak vertoeft hij nog met grote regelmaat in Valkenburg. ‘Iedereen waar ik werk, ken ik persoonlijk.’ Met een dubbel gevoel staat hij in de plaats aan de voet van de Cauberg. ‘De situatie is niet goed, maar ik zit aan de goede kant van het verhaal. Waarmee ik bedoel: als de schilder komt, komt het resultaat. Mensen zien het opknappen en ik doe mijn werk niet snel-snel, maar netjes. Daar krijg je een hoop dankbaarheid voor terug.’