Sinds 2018 ben je voorzitter van OnderhoudNL. Ooit gedacht een dergelijke loonstijging mee te gaan maken?
‘We zitten in de meest turbulente periode sinds de jaren tachtig. Maar we zijn feitelijk niet nú tot een akkoord gekomen. Vorig jaar oktober hebben we met de sociale partners een nieuwe cao afgesloten voor de duur van vier jaar, algemeen verbindend. Met als belangrijkste ambities koopkrachtbehoud – wat heeft geleid tot een automatische prijscompensatie – en duurzame inzetbaarheid. Denk aan zwaarwerkregelingen. De huidige inflatiecorrectie is dan ook niet een snood plan van de vakbonden. Dit had niemand zien aankomen.’
Hoe hebben jullie het percentage van de loonstijging – 10,3 procent – vastgesteld?
‘Dat is het gemiddelde van de periode 1 juli 2021 tot en met 1 juli 2022; een termijn die we ook vorig jaar al hebben bepaald. De inflatie werd begin dit jaar onrustbarend, het leven werd toen al duurder. Afgesproken was, met de vakbonden FNV, CNV en LBV, om voor 1 oktober dit jaar een percentage voor de loonsverhoging per 1 januari 2023 vast te stellen. Eind augustus zijn we voor het eerst om de tafel gegaan en we hebben een keer of zes, zeven met elkaar gesproken. Er was, conform afspraak, weinig anders van te maken dan 10,3 procent.’
Hoe voelt dat?
‘Super ambivalent. Mensen doen ertoe, vinden ook de ondernemers die zijn aangesloten bij OnderhoudNL. Zij willen dat hun werknemers niks tekort komen. Maar dit is een uitzonderlijke situatie. Het leven is voor iedereen merkbaar veel duurder geworden. Maar je hoeft geen econoom te zijn om te zien dat een dikke tien procent bovenop de loonsom voor ondernemers behoorlijk ingewikkeld is. De huidige omstandigheden nopen ons wél tot deze keuze. We kunnen nu niet ineens zeggen, when the shit hits the fan: dit komt ons niet uit.’
Ondertussen staat menig onderhoudsbedrijf het water aan de lippen.
‘Natuurlijk realiseren we ons dat. Schrijven we dit jaar zwarte of rode cijfers? Zo’n situatie is bitter. Ik heb ook heel teleurgestelde ondernemers aan de lijn gehad, die zich afvroegen: “Hoe heb je dit nou kunnen afspreken?” Dan verwijs ik ze terug naar het inspraakmodel van de cao en dat we die niet nu zijn overeenkomen, maar vorig jaar al. Na rijp beraad en kalm overleg, zoals ze in het strafrecht zeggen. Bovendien hebben ze volop kunnen klankborden met onze cao-delegatie. Sommige leden denken dat de loonsverhoging nog onderwerp is van een achtergrondstemming. Voor de goede orde: dat is niet zo. Anderen benaderden mij juist met de vraag: “Wanneer komt er nou een akkoord? Ik wil mijn mensen tien procent geven, want ze vragen erom.”’
De inflatie giert intussen de pan uit. Eisten de vakbonden nog meer dan 10,3 procent?
‘Zonder getallen te noemen: we hebben redelijk ver uit elkaar gezeten. Maar op basis van argumenten en voorbeeldberekeningen – wat betekent een bepaalde verhoging voor een specifiek soort bedrijven – hebben we elkaar gevonden. Bovendien beseffen de bonden dat ze onze branche niet op de knieën moeten dwingen.’
Dus we hoeven niet te vrezen voor een faillissementsgolf?
‘Ik denk dat onze sector daarvoor te veerkrachtig is. Bovendien reken ik op een stukje mildheid bij opdrachtgevers. Ook zij moeten inzien dat deze ongekende inflatie de BV Nederland overkomt. Van een klant die jou je bestaansrecht niet gunt, moet je je afvragen of dat wel een goede klant is.’
Wat is de taak van OnderhoudNL, hoe kunnen jullie bedrijven helpen?
‘We zijn onmiddellijk in gesprek gegaan met onze leden: hoe ga je gefundeerd en met begrip het gesprek aan met je klanten? Strategisch en aimabel. Ook zijn we druk doende opdrachtgevers en andere stakeholders van onderhoudsbedrijven te informeren over ons cao-akkoord. Wij gaan heus niet interveniëren in prijsgesprekken, maar hopen wel op een beetje begrip van marktpartijen als corporaties. Uitleggen, verklaren en herhalen, dat is onze taak.’
Hoe verliepen de gesprekken met de bonden?
‘Fatsoenlijk en met wederzijds begrip. We hebben in het verleden veel te lang in een situatie van vooringenomenheid gezeten, we hoorden elkaars mening niet. Slaande deuren en met de vuist op tafel. Maar als je te veel praat, luister je niet. De bonden beseffen dat het geld bij de bedrijven in onze sector niet tegen de plinten klotst. Een gemiddeld lid van ons moet zijn stinkende best doen om een positief jaar te draaien.’
Wat hopen jullie vooral te bereiken met de historisch hoge loonstijging?
‘Precies datgene wat wij voor ogen hadden met de vorig jaar afgesloten cao: dat wij een betrouwbare sector zijn die gaat voor kwaliteit, duurzame inzetbaarheid en continuïteit. Ik had het veel erger gevonden als wij nu in de pers waren gekomen omdat we onze mensen hadden afgescheept met een fooi. Het is niet de leukste tijd om voorzitter te zijn, maar ik zit hier voor de belangen van onze ondernemingen. En die bestaan uit werkgevers én werknemers.’