De historie van verffabrikant NelfKoopmans is gefundeerd op familiebedrijven en gaat tweehonderd jaar terug (zie kader). “Met de Kiewiet-olie zijn we nog steeds wereldberoemd in heel Italië”, vertelt algemeen directeur en eigenaar Paul Dokter (57) lachend. Eerder was hij werkzaam als commercieel directeur bij Herfst & Helder in Lelystad, maar in 2006 nam hij de inmiddels naar het Friese Marrum verhuisde verffabrikant over van Jacob Emmelkamp.
De tweede generatie Dokter staat nu in de startblokken. Zoon Myron (30) begon een jaar of zeven geleden onderaan de ladder en is sinds 1 oktober als commercieel directeur toegetreden tot de directie van NelfKoopmans. “Ja, ik heb de ambitie om het stokje van mijn vader over te nemen, maar eerst maar eens zien hoe deze nieuwe rol mij afgaat.” Paul: “Ik heb hem nooit gepusht om in mijn voetsporen te treden, maar het is natuurlijk wel leuk als het bedrijf in de familie blijft. Als hij dat heel graag wil, prima. Die ruimte is er. Maar hij moet mij overtuigen, ik niet hem.”
Risico’s spreiden
Onder de leiding van Paul Dokter is NelfKoopmans de afgelopen jaren uitgegroeid tot een van ‘s lands grootste verffabrikanten. Het bedrijf, met circa honderd medewerkers, voert merken als Nelf, Koopmans, Nylo, Nelf marine paints, Drenth, Nature paints en Hydrant een compleet assortiment kwaliteitscoatings voor de bouw, (food)industrie, scheepvaart, jachtbouw en de dhz-markt. Daarnaast brengt het onder de naam Zusex ook houtreparatiemiddelen op de markt.
“Je kunt vandaag niet zeilen op de wind van gisteren”, is een gevleugelde uitspraak van Dokter. De bankencrisis die hij vlak na de overname voor z’n kiezen kreeg, maakte hem wel duidelijk dat je risico’s moet spreiden. “De bouw viel toen bijna stil, maar marine deed het nog steeds goed en in het dhz-segment zagen we kansen. Mensen gingen zelf aan de slag. Daarom legden we toen meer de focus op Koopmans, het merk voor de particuliere markt.”
“We hebben hier geen dikke businessplannen, maar ondernemen nog steeds veel op het onderbuikgevoel van onszelf en de feedback van de markt. De drie pijlers zijn nu: deco, marine en specialties zoals Nylo en Zusex. Daarnaast produceren we ook nog voor ‘derden’ onder private label. Dat vult mooi de gaten op die wij zelf niet kunnen bedienen, maar het is nooit meer dan 10 tot 15 procent van het totaal. De focus ligt op onze eigen merken.”
Oude mannen
In een interview in 2016 gaf Paul Dokter aan te verwachten dat hij over tien jaar nog steeds aan NelfKoopmans verbonden zou zijn. “Klopt. Ik ben hier helemaal op mijn plek. Al hoop ik wel dat in 2026 iemand anders op deze stoel zit. Niet omdat ik het niet leuk vind, maar omdat nieuwe mensen kansen moeten krijgen. Dat is ook beter voor de continuïteit van het bedrijf. De jongere generatie onderhoudt makkelijker contacten met nieuwe markten die ontstaan.”
“Toen ik hier aantrad, heb ik allemaal jonge mensen om me heen verzameld. Ik voel me nog jong en energiek, maar in het perspectief van Myron en de mensen die nu de schilders- en onderhoudsmarkt bestormen, zijn wij ‘oude mannen’. Als je dat niet onderkent, dan verlies je op termijn het contact met de realiteit, de markt. Ik zie dat Myron op een andere manier zaken doet dan ik altijd heb gedaan. De klant bepaalt. Wat dat betreft vullen we elkaar perfect aan.”
Myron knikt instemmend: “Wij hechten bij NelfKoopmans veel belang aan het persoonlijke contact met de klant. Korte lijnen. Dat wordt enorm gewaardeerd. Maar je ziet wel dat de manier waarop dat contact tot stand komt en wordt onderhouden, verandert. Veel meer via de telefoon, mail en zelfs Whatsapp. Door corona is dat alleen maar toegenomen. Lange lunches met relaties doen we nog steeds, maar het aantal is drastisch afgenomen. Gewoon omdat de wereld verandert.”
Commercieel directeur
Myron, die International Business en aan de IVA (automotive) in Driebergen heeft gestudeerd en tevens een jaar in Barcelona woonde en werkte, klopte een jaar of zeven geleden op eigen initiatief aan bij het bedrijf van zijn vader. “Ik heb een passie voor auto’s, maar uiteindelijk trok de verfwereld, waarin ik ben opgegroeid, toch meer.”
Om het bedrijf te leren kennen, draaide hij onder andere mee in het magazijn, bij de buitendienst en de export. “Ik was al enige tijd verantwoordelijk voor het merk Koopmans in het vbs-circuit. De laatste anderhalf jaar ben ik ook meer betrokken bij de overige merken. Samen de lijnen uitzetten en de koers bepalen. Door verandering van functies bij onze verkoopleiders kwam er ruimte om commercieel verantwoordelijk te zijn voor heel Nederland.”
Paul: “Ik hou van duidelijkheid. Per 1 oktober heb ik Myron daarom benoemd tot commercieel directeur. Ik draag die taak heel graag aan hem over. Volgens mij kun je daarmee niet vroeg genoeg beginnen. Zoals een kennis stelde: Kun je het op je dertigste niet, dan kun je het ook niet op je veertigste. Myron heeft nu nog optimale connectie met de generatie die straks overal in de verfwereld aan de touwtjes trekt. We gaan ervoor.”
NaturePaint
Een buitenbeentje in het assortiment van NelfKoopmans is NaturePaint, dat in 2013 werd geïntroduceerd voor de particuliere markt. Een poederverf voor muren, plafonds, houten meubels en accessoires. Het product, ook wel milkpaint genoemd, is een 100 procent natuurlijke verf.
Paul: “Het is een ecologische verf voor binnen en bestaat volledig uit natuurlijke ingrediënten zoals klei, talk en kalksteen.” De combinatie met natuurlijke pigmenten – zoals plantenextracten en okers – zorgt voor de pure uitstraling.
“We hebben toen echter onvoldoende onderkend wat de gevolgen zijn van het werken met natuurproducten voor de reproduceerbaarheid van kleuren. We piekten te vroeg. De markt was er toen nog niet klaar voor. Daarom relaunchen we dit product in het voorjaar van 2023 met daarbij het eerlijke verhaal over mogelijke kleurverschillen die kunnen optreden; de natuur laat zich namelijk niet laat sturen.”
Ook bij professionele bouwverven wordt continu gewerkt aan het gebruik van meer hernieuwbare grondstoffen, maar in relatieve stilte. “Biobased verf zit in ons dna, maar daar we geven niet zoveel ruchtbaarheid aan. Neem Perkoleum, ontwikkeld door Piet Koopmans. Dat is een duurzame verf op basis van lijnolie en alkydhars. We hebben nu acht mensen op het lab zitten. Die innovaties gaan gewoon door.”
Oost-Europa
NelfKoopmans timmert met zijn deco, marine en special (zie kader) coatings ook aan de weg in het buitenland. Het heeft zelfs een verkoopkantoor in Polen – “daarmee slaan we Duitsland over, want daar hebben we niks te zoeken” – om landen in Oost-Europa en de Baltische staten te bedienen. “Voor ons groeimarkten.”
De oorlog tussen Rusland en Oekraïne zorgt nu voor een veranderlijke wind. Niet alleen op de exportmarkten, maar ook op de thuismarkt, waar de stikstof- en energiecrisis nog eens een extra duit in het zakje doen. “Dit betekent dat je nu even niet de spinaker moet opzetten, maar gewoon op het grootzeil met de wind moet meegaan”, aldus Dokter.
“Zowel consumenten als bedrijven proberen gas te geven met de rem erop. Dat werkt niet. Die rem is in mijn ogen toch wel de onvoorspelbare overheid. Alleen al in Friesland hebben we 44.000 mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en ondertussen kunnen wij geen mensen in de fabriek krijgen. Alles lijkt uit balans. We hebben behoefte aan duidelijkheid, zodat je als ondernemer je koers kunt bepalen.”
Foto’s: Anne van der Woude fotografie
Paul Dokter: “Ik ben hier helemaal op mijn plek. Al hoop ik wel dat in 2026 iemand anders op deze stoel zit.”
Twee eeuwen
De historie van Nelf begint ruim honderd jaar geleden, toen in de stad Groningen de Nederlandsche Elektrische Lak-Fabriek (Nelf) werd opgericht door families uit de (destijds) kleinschalige verfbranche rond Groningen. Grootschalige en efficiënte verfproductie met gebruikmaking van elektriciteit, in plaats van stoom, was toen een unicum.
De geschiedenis van enkele fabrikanten die de afgelopen eeuw door deze noordelijke verffabrikant zijn ‘opgeslokt’ gaat nog verder terug.
Zoals P.K. Koopmans Verffabriek in Marrum (opgericht in 1885 door Klaas Piet Koopmans) en de Groninger lak- en verffabriek van Kiewiet de Jonge, opgericht in de jaren twintig van de 19e eeuw door huisschilder Geert Jans Kiewiet (1801-1881). In de jaren zeventig van de vorige eeuw werd Kiewiet ingelijfd en rond het millennium werd P.K. Koopmans overgenomen door Nelf, dat de productie toen verhuisde van Groningen naar de in 1997 geopende en hypermoderne fabriek van Koopmans Verf in het Friese Marrum. Daarmee bestrijkt de geschiedenis van NelfKoopmans, zoals de verffabrikant zich tegenwoordig afficheert, dus twee eeuwen.
Special coatings
In de jaren 70 van de vorige eeuw ontwikkelde Piet Koopmans een oplosmiddelvrije epoxycoating voor de zuivelindustrie. Met name voor de productie van kaas was men op zoek naar een sterke en goed reinigbare coating. Inmiddels worden deze Nylo coatings, die eenmaal aangebracht volkomen veilig zijn bij contact met voedingsmiddelen, wereldwijd toegepast.
Myron Dokter: “Niet alleen in de grootste kaasfabriek van Europa, die in Workum staat, maar mondiaal. Wij staan met Nylo bekend als probleemoplosser in ruimten met specifieke omstandigheden. In de voedings- en gezondheidsindustrie, maar ook natte ruimten zoals zwembaden en in industriële omgevingen waar een hoge mechanische sterkte of chemische belastbaarheid is vereist in combinatie met antislipoplossingen.” Het assortiment bestaat uit een oranje lijn voor specialisten (Nylo-gecertificeerde applicateurs) en en een blauwe lijn voor de ‘gewone’ schilder.
