Jaap Smallenburg denkt soms dat het tijd is voor een nieuwe campagne. Niet zozeer eentje om de schilderssector te promoten, zoals OnderhoudNL al ruim een half jaar doet, als wel een boodschap om meer begrip te krijgen. ‘Voor schildersbedrijven en waar zij mee worstelen. Want het is een worsteling.’ Smallenburg doelt op het steeds onvoorspelbaardere, maar vooral steeds nattere én hetere weer waar hij en zijn collega’s op moeten anticiperen. ‘Buienradar is onze meest gebruikte app. Zodat ik met de planning kan schuiven, onze 25 à dertig jongens – allemaal in vaste dienst – aan het werk kan houden.’
Buienradar kan deze januaridag onaangeroerd blijven. Weeronline.nl looft zelfs een 10 uit voor de omstandigheden: een kraakheldere ijsdag zoals we die in de huidige winters nog maar zelden zien. Een dun laagje wit siert de eindeloze Groningse akkers, waar Smallenburg zijn stationwagen tussendoor manoeuvreert. Een ritje van tien minuten tussen de zaak in Winschoten en het project dat hij wil laten zien: totaalschilder-, restauratie- en onderhoudswerk aan een oude woonboerderij in Bellingwolde.
Alleen: er zijn geen schilders en dat heeft in dit geval niets met het weer te maken. Wel met een ontdekking in het imposante pand aan de Hoofdweg. De schoonzoon van bewoner Gerard Buijs had wat tijd over tussen kerst en oud en nieuw. Met zijn bouwhistorische interesse moet hij een vermoeden hebben gehad, want elders in de gang waren al eerder oude muurschilderingen hersteld. Een scherp plamuurmes was genoeg om zijn nieuwsgierigheid te bevredigen. Achter de oude verflaag kwamen patronen van bloemen in een vaas tevoorschijn. Net als verderop in de hal.
‘Daarom zijn we even gestopt met ons werk’, vertelt Smallenburg. ‘Een restauratieschilder gaat de bestaande decoraties overtrekken op een dun vel papier en met dat sjabloon de net ontdekte bloemenvazen opknappen.’ Er schuilt nog meer moois achter de wanden: marmerimitaties, weggewerkt onder een laag roze/paarse verf. ‘In de jaren zestig en zeventig moest alles makkelijk en glad’, zegt Buijs. ‘Tegenwoordig mogen die oude sierschilderingen weer te zien zijn.’ Met zijn vrouw beraadt hij zich nog op het al dan niet herstellen van plafonddecoraties. ‘Mijn schoonouwelui uit Zeeland zijn hier komen wonen, nog voor de Watersnoodramp. Wij wonen er zelf sinds 1973.’
Het reguliere schilderwerk zal niet lang op zich laten wachten. Bij het verschijnen van deze krant zijn de vakmensen zeer waarschijnlijk alweer aan de slag. Wat er moet gebeuren? Nagenoeg alles. ‘De deuren repareren, oude kleuren erop zetten, sierlijsten, vloerplinten, wanden en plafonds’, somt Smallenburg op.
Zijn schilders zijn kind aan huis bij de rijksmonumentale villaboerderij in eclectische stijl met neoclassicistische- en art nouveau-elementen. Het uitvoerige en gedetailleerde inspectierapport van Sax Architecten dateert van november 2021. Daarin heeft het bureau de algehele bouwkundige staat van het pand in kaart gebracht. Beikes Schilderswacht is ingeschakeld als hoofdaannemer. ‘We zijn hier vorig jaar met een bouwteam van start gegaan’, verhaalt Smallenburg. ‘Ik had een zinkgotenspecialist nodig, een leiendekker en een bedrijf voor de vaste steigerconstructie rondom het pand.’
Ook een restauratiestukadoor werd ingevlogen. ‘Klein reparatiewerk, zoals houtrot herstellen, doen wij zelf.’ Het grotere werk, denk aan vervanging van de ramen, goten, panelen en boeidelen, kwam voor rekening van anderen. ‘Doen we normaal ook zelf, maar daar waren we nu te druk voor.’ Kleuronderzoeker Lut Gielen stelde een historisch kleurrapport op: een combinatie van grijswit, okergele ornamenten en de biesjes in een andere okergeel-schakering. De bovenste rand van de boerderij is vorig jaar volledig gerestaureerd en geschilderd, waardoor de vaste steigerconstructie afgebroken kon worden. Beikes hoopt het resterende buitenwerk, waarbij rolsteigers volstaan, in maart te hervatten. ‘Als het weer meezit. Vorig jaar hebben we in mei nog vorst gehad.’
Het brengt Smallenburg terug bij zijn eerdere punt: de weerpuzzel die steeds moeilijker te leggen is. ‘Toen jullie voor de Nationale SchildersVakprijs ons project in Bourtange bezochten, afgelopen november, zei jurylid Wilfred Witteveen: het is tegenwoordig de helft van de tijd buiten en de helft van de tijd binnen werken. Die verhouding was ooit 70/30, maar die fiftyfifty-situatie, daar gaan we zeker naartoe. Terwijl er veel meer buitenwerk te doen is, op binnenwerk wordt vaak een beetje bespaard. De enige sector waarin je meer binnen- dan buitenwerk hebt, is de nieuwbouw, maar daarin zijn wij niet actief.’
Kortom: voorsorteren op binnenwerk moet ieder moment. Beikes deed in dat licht in december uitstekende zaken door een grote opdracht voor een zorginstelling binnen te slepen. ‘Een van hun panden – het gaat in totaal om acht tot tien complexen die we mogen onderhouden – is sinds de jaren zeventig niet meer geschilderd. Met veel stoom en kokend water hebben we dat werk opgenomen en ingediend. We hebben het meteen in opdracht gekregen.’ Een meevaller, aangezien de al staande hoeveelheid binnenwerk danig was geslonken, omdat de schilders daar vanwege het kletsnatte (na)jaar al eerder dan voorzien op moesten interen.
Flexibele opdrachtgevers zijn daarom goud waard voor Beikes Schilderswacht, genoemd naar Smallenburgs compagnon Erik Beikes en een afsplitsing van het gekende SW Vastgoedverbetering. ‘Je hebt er die zeggen: in november moet al het buitenwerk zijn afgerond. Gelukkig denken onze opdrachtgevers mee, zij snappen wat de impact is van het weer op een onderhoudsbedrijf. In goed overleg en met goede argumenten is er van beide kanten heel veel mogelijk.’
