Door: Peter de Wit
“Ik was op een gegeven moment echt de weg kwijt. Letterlijk. Moest ik de auto langs de kant van de weg zetten om na te gaan waar ik eigenlijk naartoe reed. Of ik was drie uur aan het werk en bleek ik slechts tien centimeter te hebben geschilderd. Opvallend was dat de klachten zich vooral voordeden in de wintermaanden als we veel schilderwerk binnen hadden. Dan waren we door die dampen aan het eind van de middag ineens vrolijk en aan het zingen. We hadden geen idee wat die middelen met onze hersenen deden.”
Intimiderend
Van de Laar klopte aan bij zijn baas, vond geen gehoor, stapte naar de huisarts, belandde in de ziektewet en moest op een gegeven moment voor een gesprek op kantoor komen. “Zat ik daar tegenover een man of vier, onder wie iemand van het Sociaal Fonds. Dat voelde heel intimiderend”, blikt Van de Laar terug. “Zij zeiden: ‘Jij moet gewoon weer aan het werk.’ Ik reageerde met: ‘Als jullie mij dan zwart op wit geven dat de kosten voor jullie zijn wanneer de klachten verergeren, prima.’ Toen ben ik naar huis gestuurd, ben afgekeurd en heb nooit meer iets van ze vernomen.”
Ondertussen was Van de Laar via de huisarts bij een project in het AMC in Amsterdam aangeschoven. Er volgden zo’n achttien bijeenkomsten onder begeleiding van een neuropsycholoog, die de groep van zes slachtoffers leerde omgaan met de gevolgen van OPS. “Ik werkte één jaar mee aan een onderzoek en werd daarna gevraagd voor een vervolg. We moesten allemaal simpele spelletjes doen om het geheugen te testen, zoals een rijtje boodschappen herhalen dat net was voorgelezen. Of ik moest heel simpele opdrachten uitvoeren op de computer. Dankzij deze spelletjes activeerden we onze slapende cellen die het werk van de afgestorven cellen overnemen.”
‘Gelukkig, ik ben niet gek’
Het belangrijkste wat Van de Laar daar opstak, was dat hij niet de enige is met deze ziekte. “Gelukkig, ik ben dus niet gek, dacht ik, er zijn meer slachtoffers. Dat is echt heel erg fijn om te ontdekken. Want dat is wel wat je op een gegeven moment denkt als iedereen zegt dat je je aanstelt, dat er niks met je aan de hand is. Zelfs van mensen uit mijn directe omgeving. Ik raakte mijn sociale leven kwijt, omdat ik niet kon meepraten. Ik ben letterlijk een jaar van mijn leven kwijt. Daar heb ik geen enkele herinnering bij. Als mijn vrouw naar haar werk ging, zat ik op de bank. Als ze dan weer thuiskwam, zat ik daar nog steeds, had niets gedaan en wist niet eens dat ze was weggeweest.”
De sessies in het AMC waren heel belangrijk voor zijn vrouw. Ook zij had behoefte aan contact met lotgenoten, want partners hebben het zwaar te verduren. Zo was er ook één bijeenkomst voor vrouwen die uitleg kregen over wat de ziekte inhoudt. Dat hun man er echt niets aan kon doen dat hij dingen vergat. Zij krijgen advies hoe hiermee om te gaan.
Lotgenoten
Daarom is het werk van Stichting OPS ook zo belangrijk, stelt Van de Laar. Voor de slachtoffers zelf en voor hun partner. “Het is heel fijn om met lotgenoten te praten. En Janke van de stichting heeft ons echt heel erg goed geholpen.” Van de Laar is een van de ongeveer 360 mensen die een OPS-vergoeding heeft gekregen. Hij probeert zijn leven nu zo aangenaam mogelijk te maken. “Maar een boek lezen, dat gaat nog steeds niet. Het blijft behelpen. Je leert ermee omgaan. Past jezelf aan. De sociale contacten zijn een stuk minder dan voorheen. Onze vriendenkring is kleiner geworden. Mensen die mij niet serieus namen, zijn weggevallen. Ik ben vooral blij dat mijn vrouw bij mij is gebleven. Dat is geen vanzelfsprekendheid, want veel andere slachtoffers zijn nu alleen.”
Lees ook het artikel Ziek van het schilderen.