Deze week maande werkgeversvereniging Fosag/Noa het kabinet en de Commissie van Oosten tot spoed. Maak haast met het Masterplan Bouwnijverheid 2012, want de sector loopt leeg, is de noodkreet. Sinds 2009 is het aantal werknemers in de sector Schilderen en Onderhoud afgenomen met 15% en in de sector Afbouw zelfs met 30%.
Behoud van het lage btw-tarief voor schilderen en stukadoren, een grotere leencapaciteit voor starters op de woningmarkt en rust rond de hypotheekrenteaftrek zijn zaken die volgens Fosag/Noa snel moeten worden geregeld. Voorts wordt aandacht gevraagd voor de lange opzegtermijnen bij beëindiging van arbeidsovereenkomsten.
Saneren
In eerdere discussies dook steeds de mooie term ‘modernisering van de arbeidsmarkt’ op. Hieraan zitten verschillende facetten, maar in essentie is het een pleidooi voor versoepeling van het ontslagrecht, waardoor snel rigoureus in de kosten van een bedrijf kan worden gesneden. Dat heeft overigens niks te maken met slecht werkgeverschap. Sommige bedrijven staat, na het uitbreken van de financiële crisis en de stagnerende woningmarkt, het water zo aan de lippen, dat het een kwestie is van krimpen of definitief saneren. De capaciteit van de onderneming kan niet snel genoeg worden aangepast aan de vraaguitval.
Invoering van tijdelijke deeltijd-WW, die overigens per 1 juli 2011 is afgeschaft, is voor sommige bedrijven niet eens meer een reële oplossing. Een harde boodschap. Het kabinet heeft eerder te kennen gegeven het ontslagrecht ongemoeid te willen laten. Daarom nu het verzoek van Fosag/Noa om dan op z’n minst aandacht te schenken aan de veel te lange opzegtermijnen waarmee ondernemers worden geconfronteerd.
Het gevaar van het versoepelen van het ontslagrecht is dat werknemers definitief verloren gaan voor de schilder- en onderhoudssector omdat ze hun heil elders zoeken. Bagatelliseren van dit effect – ‘wie dan leeft, die dan zorgt’- getuigt van een erg kortetermijnvisie. Grote vraag is hoe we deze mensen, en daarmee het vakmanschap, dan voor de branche kunnen behouden.
Overschot
Een ‘gedwongen’ bestaan als zzp’er is geen oplossing. Er is nu al een overschot aan personen die door de overheid zijn gestimuleerd om ondernemer te worden, maar daar eigenlijk helemaal niet bewust voor kiezen, aldus voorzitter Jerry Helmers van ZZP Netwerk Nederland. Hij stelt dat het merkwaardig is dat zo’n beetje iedere werkloze ongevraagd door de overheid het ondernemerschap wordt ingeduwd, terwijl ze de competenties niet hebben. Zijn conclusie: er zijn teveel zzp’ers. In feite verborgen werkloosheid, zie de cijfers van het UWV. Deeltijd-WW’ers niet meegerekend, lag het aantal WW-uitkeringen in de bouw in 2011 zo’n 12 procent lager dan in 2010, terwijl het aantal startende zzp’ers in de bouwsector de eerste drie kwartalen van 2011 explosief steeg met 28 procent.
Opmerkelijk is het pleidooi van Helmers voor een ‘Nationale Werknemers BV’ waarin dit soort ‘ongewilde zzp’ers’ kunnen worden ondergebracht en waar ze onder andere de sociale zekerheid genieten voor de momenten dat er geen werk is. “Dit geeft deze mensen niet alleen rust, maar het biedt hen ook de kansen om hun vakmanschap met volledige focus uit te oefenen. Deze mensen moeten niet worden afgeleid door ondernemersperikelen, waar ze intrinsiek niet voor hebben gekozen”, aldus Helmers.
Arbeidspool
Deze redenering reflecteert de werknemersbelangen, maar dit pleidooi wijkt helemaal niet zo veel af van de mogelijkheid van een arbeidspool, waar onderhoudsbedrijven onderling werknemers kunnen onderbrengen, zoals Fosag-voorzitter Ruud Maas onlangs in het blad Verf & Inkt opperde. Dat zou niet alleen veel werkgevers, maar ook werknemers die niet in de wieg zijn gelegd voor het ondernemerschap, gelukkiger maken.
VAR-verklaring
Dat vraagt echter wel een pragmatische opstelling van het UWV. En wat te denken van de rigide opstelling rond de VAR-verklaringen, waarmee wordt aangegeven dat er geen vaste arbeidsrelatie is tussen een bedrijf en een ingeschakelde zzp’er? Nu moet na een half jaar afscheid van elkaar worden genomen, werk of geen werk. Wie houdt wie nu voor de gek? Ook hier zou de rijksoverheid wel eens haar verantwoordelijkheid mogen nemen.