Tot mijn schrik zag ik dat mijn laatste blog al weer 10 maand geleden is. Niet alleen mondiaal was 2011 een bewogen jaar, ook voor mij persoonlijk was het een intensief jaar. Vanwege gezondheidsproblemen moet ik het rustig aan doen. Lastig als je grote ambities hebt en als je daarnaast ook door de economische situatie wordt gedwongen energie te steken in defensieve acties.
Het is tijd om de draad weer op te pakken. Er zijn zoveel mooie ontwikkelingen. Maar eerst even een terugblik.

Terugblik

Een hele duidelijke beweging in 2011 is in ieder geval dat veel mensen in opstand zijn gekomen komen tegen immorele systemen of het nu een dictatuur is (verlicht zoals in Rusland, of klassiek zoals in de Arabische wereld) of zelfs ons “eigen” westerse  kapitalistische systeem (Occupy Wallsteet, de rellen in Londen, jongerenprotesten is oa Spanje).

Het is denk ik nog veel te vroeg om alles echt tot in de details te kunnen duiden, maar wat in ieder geval duidelijk is dat bijna alles in beweging is. En ik begin steeds meer in te zien dat de oorzaak van al die ellende in bijna alle gevallen lijkt te liggen in onverantwoord menselijk gedrag. Het lijkt er sterk op dat de wal bezig is het schip te keren.

Jeffrey Sachs

Ik lees momenteel het laatste boek van Jeffrey Sachs: The price of civilization; Economics and ethics after the fall. Hij begint zijn boek als volgt: “Aan de basis van de crisis ligt een morele crisis; een maatschappij van markten, wetten en verkiezingen is niet genoeg als de rijken en machtigen zich niet weten te gedragen met respect, eerlijkheid en compassie ten opzichte van de rest van de maatschappij en de rest van de wereld. Zonder herstel van een ethos van verantwoordelijkheid kan er niet werkelijk sprake zijn van een duurzaam economisch herstel”

Hieronder de boekintroductie waarin Sachs de huidige ontwikkelingen schetst vanuit de jaren 80. Het is een “filmpje: van ruim 1,5 uur, maar absoluut de moeite waard.

Ik denk dat Sachs precies de vinger bij de zere plek legt. Het geldt denk ik niet alleen voor de economie, maar voor alle terreinen van onze samenleving. Hoopvol is  in ieder geval dat steeds meer mensen inzien dat onze huidige manier van handelen niet meer houdbaar is. Steeds meer mensen kiezen dan ook bewust voor duurzaamheid; hebben daar ook wat voor over. Ook bedrijven zien dit in, voor een deel ook gedreven door de vraag van de consument.

Politiek

De politiek laat het echter wereldwijd hopeloos afweten. De klimaattop in Durban is mislukt; het bestrijden van de eurocrisis gaat maar zeer moeizaam; in Italië is er zelfs een zakenkabinet om de puinhoop op te ruimen, om maar eens wat te noemen. En in ons kleine landje zie je zelfs een omgekeerde beweging: ondanks een grotere belasting van het milieu en extra verkeersdoden mogen we van de VVD en zijn gedoogpartner 10() kilometer harder rijden. Het vraagt in deze tijden van bezuiniging ook nog eens een investering van meer dan 100 miljoen. Een lugubere spotprent liet onlangs haarscherp de waanzin hiervan zien: zij vielen opdat wij 130 mogen rijden. Het laat zien hoezeer de politiek de weg kwijt is.

Transitie

We leven duidelijk in een periode van transitie. Een transitie (Wikipedia) is een structurele verandering die het resultaat is van op elkaar inwerkende en elkaar versterkende ontwikkelingen. Op het kantelpunt, waar we ons duidelijk nu bevinden, kunnen ontwikkelingen alle kanten op gaan. Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst. Oude waarden, oude oplossingen voldoen niet meer. 

 Dia uit presentatie Jan Rotmans

Social media

Social media spelen op dit moment hierin een belangrijke rol. Het lijkt er op dat dankzij deze social media nieuwe ontwikkelingen in gang worden gezet. Ze liggen, zo lijkt het, vaak aan de basis van de vele omwentelingen in het afgelopen jaar; het is echt power to the people. Jeffrey Sachs heeft hier in ieder geval zijn hoop op gevestigd: een beweging van onderuit; zoals bij Occupy Wallstreet, een beweging die hij sterk omarmt.

Nieuwe ontwikkelingen

Want er zijn gelukkig zoveel mooie bewegingen. Zonne-energie bijvoorbeeld staat op punt van doorbreken. De prijs is inmiddels praktisch gelijk aan die van conventionele energie op basis van fossiele brandstoffen. Het bedrijfsleven pakt de duurzaamheidsbeweging enorm op. Bedrijven als Unilever kiezen heel bewust voor duurzaamheid. Paul Polman CEO stelt nadrukkelijk dat bedrijven out of business raken als ze dit niet snel oppakken; het is allang geen niche meer. Sterker nog als de 2 grote cola fabrikanten elkaar bestrijden wie nu de duurzaamste verpakking heeft, is er toch echt iets aan de hand. Hergebruik floreert sowieso als nooit tevoren. Gedreven door de schaarste aan grondstoffen weliswaar, maar ook nieuwe concepten voor gebruik van consumentengoederen komen op. Geen eigendom maar gebruiksrecht. Het Turntoo concept van Thomas Rau is nog maar een begin. Dit denken gaat vele sectoren op z’n kop zetten.

Spannend 

2012 gaat hoe dan ook een spannend jaar worden. Hoopvol ook. We leven als het ware op een cakewalk. Sommige dingen vallen onder je weg, andere komen juist op. Ondernemen wordt steeds meer een kwestie van op het juiste moment op de juiste panelen te springen om vooruit te komen. En je weet ook zeker dat als je blijft staan je op een zeker moment naar beneden wordt getrokken. Rode draad is verantwoord ondernemen. Verantwoordelijkheid nemen voor alles wat je doet, op alle terreinen en op een holistische manier. Het levert niet alleen op meerdere fronten profit op maar ook een hoop pleasure. Want duurzaam ondernemen is naast uitdagend vooral ook leuk!