Ik ben de afgelopen twee weken onderweg meer dan eens aangesproken op mijn vorige weblog Van hoogte- naar dieptepunt. Overheersende geluiden: bijval over het afglijden van het prijsniveau, en daarmee ook de kwaliteit, afschuw over de afnemende moraal op de werkvloer en verontwaardiging over het feit dat opdrachtgevers hun eigen verantwoordelijkheid niet nemen.
Kostprijs
“Het begint bij de opdrachtgever”, vertrouwde een directeur van een middelgroot onderhoudsbedrijf me vorige week toe. “Een opdrachtgever moet niet verwachten dat hij kwaliteit krijgt voor een aanbestedingsprijs onder de kostprijs.” Hij neemt het het schildersbedrijf dat voor deze prijs aan de bak wil niet kwalijk – vaak staat het water tot de lippen – maar wel de (semi)overheidsinstantie of de woningcorporatie die hierin meegaat. Dat het inzicht bij de opdrachtgever ontbreekt om dit te kunnen beoordelen, wil er bij hem niet in. “Als een woningcorporatie 60.000 huizen onder haar hoede heeft, dan mag je daar toch ook enige expertise in eigen huis verwachten?” Zijn boodschap kort samengevat: een opdrachtgever heeft ook een eigen verantwoordelijkheid en hoeft niet te kiezen voor degene die het laagst aanbesteedt.
Als alleen op prijs wordt ingekocht, moet je concessies doen en ga je als opdrachtgever voor de korte termijn. “Zo simpel is het”, stelt een andere schilderondernemer. “Jammer, want dit gaat ten koste van de meest gunstige exploitatie op lange termijn, maar alle waar naar zijn geld.” Ouderwets op prijs aanbesteden betekent ook dat controle op het werk nodig is, maar hij constateert dat diezelfde woningcorporaties de laatste jaren hun eigen opzichters hebben wegbezuinigd. “Natuurlijk kunnen wij woningcorporaties ook op dit vlak ontzorgen, maar daar hangt wel een prijskaartje aan.”
Aanbesteden
Je kunt in het verleden nog zo je best hebben gedaan en puik werk hebben geleverd, gunnen is er niet meer bij, reageert een collega. Europees aanbesteden is vaak de norm en dan wordt er alleen naar de kale prijs rechts onderin gekeken. Het clusteren van werk heeft tot gevolg dat hij een hele kerstboom met onderaannemers moet optuigen om de offerte en het werk überhaupt te kunnen maken. En met hem vele anderen. “Ik heb nu drie van dit soort aanbestedingen lopen. Dat vraagt enorm veel tijd en energie, terwijl de kans op succes allerminst is verzekerd. Bij één project ga ik echt tot het naadje om volgend jaar in ieder geval zicht op één vast werk te hebben. Verantwoord is het niet, maar wat moet ik anders?”
Eigen boezem
En zo lijken opdrachtgevers en opdrachtnemers elkaar in de tang te houden. Wat er nu gebeurt is funest voor de hele bouw en de onderhoudsbranche. Even voor alle duidelijkheid: zowel van de zijde van opdrachtgevers als opdrachtnemers is er de herkenning van een zekere ‘verloedering’ op de werkvloer. Gemotiveerde, betrokken en vakkundige werknemers zijn geen vanzelfsprekendheid. Een veeg teken. Op dit punt moet ook een hand in eigen boezem worden gestoken. Een goed voorbeeld doet goed volgen en een betere attitude van het personeel hoeft niet per se geld te kosten. Misschien kan beter hierin energie worden gestoken, dan inschrijven op de zoveelste Europese aanbesteding die hoogstwaarschijnlijk toch aan de neus voorbijgaat.
Dat de prijzen voor schilderwerk flink onder druk staan is een bekend gegeven.
Ik heb een kantoorpand opgegeven voor 56,000,00 ex. te paatsen steigers. Het ging hier om het liggendewerk en kale delen tweemaal gronden en één keer geheel afschilderen. Dit werd de opdrachtgever te duur en kwam vervolgens met zijn eigen voorstel het liggende werk gronden en afschilderen. Wederom uitgerekend prijs 16.000,00 inkl. 4 weken gebruik hoogwerkers. Iedere schilder kan bedenken dat dit laatste een noodoplossing is en geen gedegen schilderwerk oplevert. Toch wil ik de klus graag hebben want het is voor twee man 3,5 week werk.
Ik doe duidelijk concessies aan de prijs en aan de kwaliteit maar als ik met mijn neus in de lucht loop en het niet doe heb ik niets.
Ik wil graag aan het werk blijven koste wat kost. Wat wij momenteel proberen is de crisis te overleven.
IK wens al mijn collega’s veel sterkte en wijsheid en mocht één van u van u een betere oplossing hebben dan hou ik mij graag aanbevolen.
Er is geen andere oplossing zolang de financiële mensen besluiten mogen nemen over een materie waar ze geen verstand van hebben.
Bekend voorbeeld dat ik altijd gebruik: de geneesheer-directeur van een ziekenhuis had vroeger overal een beetje verstand van. Hij had zich omringd met goede mensen die elk, op hun vakgebied,goed werk leverden en de geneesheer-directeur zijn begroting ieder jaar rond kreeg.
Met de intrede van allerlei andere directeuren, die ook moeten mee-eten, werd de kans op heibel alleen maar groter en met voorbeelden van waar het allemaal mis is gegaan kan je wel 10 kranten vullen.
De wereld wordt momenteel geregeerd door de macht van het geld en door IT-ers en niet meer door het gezonde (boeren)verstand.
Het is al vaker gezegd en er is zelfs een boek over verschenen dat allerlei, zichzelf erg belangrijk vindende management-tussenlagen, maar beter kunnen verdwijnen.
Ik raad hun het volgende aan: stap (eindelijk eens) op en zoek echt werk wat er toe doet.
De noodkreet van de gemeente Almere staat niet op zichzelf. Ik heb in 2010 ook al deze constateringen voor mezelf gedaan.
Het zal nog wel even duren maar langzamerhand keert de wal het schip en worden we allemaal weer nuchter en keert het (boeren)verstand terug.
Alleen zal niet elk bedrijf dit overleven.
Ik vind wel dat iedereen (niemand uitgezonderd) zichzelf eens een spiegel moet voorhouden en zich moet afvragen of we langzamerhand ook niet eens moeten gaan consuminderen.