Afgelopen donderdag was het de dag van de duurzaamheid. Tot de nieuwsheadlines is dit niet doorgedrongen. En dat terwijl we als mensheid in rap tempo onze aarde en daarmee onze eigen toekomst aan het vernielen zijn. Duurzaamheid is dus geen luxe maar een bittere noodzaak. Steeds meer komen we er achter dat ons hele economische systeem aan de beademing ligt en dat we structureel moeten veranderen.
Een “mooie” metafoor is dat de aarde lijdt aan de mens en daarop reageert met koorts (globaal warming) om van ons af te komen. Of zoals een grap van vergelijkbare aard vertelt: Zegt de ene planeet tegen de ander: “ik heb last van homo sapiens”; zegt de andere planeet: “wees gerust, dat heb ik ook gehad en het gaat vanzelf over….”

Wereld in crisis

Op een vergelijkbare wijze zijn wij als mensheid een systeem "ingerommeld" waarin we zwaar afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen en waar we de gevolgen van ons ondoordachte handelen afwentelen op anderen, onze planeet en daarmee op onze toekomst. En we worden er niet eens gelukkiger van!

The Story of Stuff 

Niemand legt dat overigens "mooier" uit als Annie Leonard in "The Story of Stuff". In een filmpje van 20 minuten maakt ze op een komische manier duidelijk dat ons hele systeem niet klopt: het is een systeem in een crisis: we werken volgens een lineair systeem op een eindige planeet… 

Wetenschap

Ook de wetenschap laat zich niet onbetuigd. 2 topeconomen maken volstrekt duidelijk waar we op dit moment staan:

Jeffrey Sachs schreef: Welvaart voor de Wereld, economie voor een overvolle planeet.

In dit boek stelt Sachs dat we dringend aan een nieuw economisch model toe zijn om aan de desastreuze gevolgen van de overbevolking op onze planeet te ontsnappen. Volgens Sachs moet het nieuwe model mondiaal zijn, een coöperatieve grondslag hebben en milieubewust zijn.

Sachs betoogt dat we ons alleen van welvaart kunnen verzekeren als we duurzame projecten en technologie ontwikkelen en verspreiden, de wereldbevolking stabiliseren en de allerarmsten – een miljard mensen – helpen te ontsnappen uit de valstrik van armoede. Hij voorspelt dat ogenschijnlijk softe thema’s als milieu, volksgezondheid, bevolkingsgroei en armoede de komende jaren zullen uitgroeien tot politieke breekpunten. Sterker nog: ze zullen doorslaggevend worden als het gaat om oorlog of vrede.

Jeremy Rifkin schetst de gevolgen van een beperkt lineair economisch systeem en laat, net als Sachs, zien dat de kredietcrisis slechts het topje van de ijsberg is. Vlak voor de klimaattop in Kopenhagen werd hij geïnterviewd door 1 vandaag. Hij schets in dit interview heel helder hoe de kredietcrisis is verweven met  de energiecrisis, de klimaatcrisis en de voedselcrisis: ze hangen allemaal samen.

Matrix-gevoel

We zitten geweldig te slapen zegt Rifkin. Maar ik het lijkt er wat mij betreft meer op dat we verblind zijn, dat we verblind zijn door ons eigen systeem, dat we in ons eigen systeem gevangen zitten. Bij het lezen van het artikel van Verbeek kreeg ik een gevoel dat ik later beschreef als een "Matrix-gevoel". U kent waarschijnlijk nog wel de film "The Matrix" uit 1999 waarin hacker Neo ontdekt dat er een gruwelijke wereld bestaat onder de droomwereld waar hij tot dan toe in leefde. Aan het begin van de film krijgt Neo een doorkijkje naar deze werkelijke wereld. Hij schrikt hier geweldig van en dan ontrolt zich de volgende conversatie…

Morpheus: I imagine that right now, you’re feeling a bit like Alice. Hmm? Tumbling down the rabbit hole? 

Neo: You could say that. 

Morpheus: I see it in your eyes. You have the look of a man who accepts what he sees because he is expecting to wake up. Ironically, that’s not far from the truth. Do you believe in fate, Neo? 

Neo: No. 

Morpheus: Why not? 

Neo: Because I don’t like the idea that I’m not in control of my life. 

Morpheus: I know *exactly* what you mean. Let me tell you why you’re here. You’re here because you know something. What you know you can’t explain, but you feel it. You’ve felt it your entire life, that there’s something wrong with the world. You don’t know what it is, but it’s there, like a splinter in your mind, driving you mad. It is this feeling that has brought you to me. Do you know what I’m talking about? 

Neo: The Matrix. 

Morpheus: Do you want to know what it is? 

Neo: Yes. 

Morpheus: The Matrix is everywhere. It is all around us. Even now, in this very room. You can see it when you look out your window or when you turn on your television. You can feel it when you go to work… when you go to church… when you pay your taxes. It is the world that has been pulled over your eyes to blind you from the truth. 

Neo: What truth? 

Morpheus: That you are a slave, Neo. Like everyone else you were born into bondage. Into a prison that you cannot taste or see or touch. A prison for your mind. 

De film The Matrix loopt uiteindelijk goed af, maar hoe zal het gaan het met onze eigen film?