In 2010 veranderden bijna allen verven in heel Europa van samenstelling. Het gevolg van Europese wetgeving; de Verfrichtlijn. Nog altijd moeten schilders en verffabrikanten wennen aan de nieuwe producten en vinden aanpassingen plaats. SchildersVakkrant vroeg zich af of er nu, twee jaar later, nieuwe ontwikkelingen zijn waar de verffabrikanten rekening mee moeten houden.
De rest is zo’n beetje teruggekeerd
De ergste problemen met de 2010-verf zijn nu wel zo’n beetje over, vertellen verschillende zegslieden aan SchildersVakkrant. ‘De rust is weer zo’n beetje teruggekeerd, schilders hebben weer vertrouwen in het merk’, aldus een technisch adviseur van een middelgroot verfmerk. Dat komt deels doordat de verffabrikanten hun producten zijn blijven doorontwikkelen, en oplossingen gevonden hebben voor drogingsproblemen of verwerkingsaspecten. Aan de andere kant hebben sommige schilders de verandering van verf, ondanks alle voorlichting, op een harde manier moeten leren. ‘Kwam je op een groot project, zag je dat schilders de verf te dik aan het opbrengen was. Soms moest dan alle verf worden verwijderd, en kon je opnieuw beginnen.’
Voorlopig geen nieuwe verfrichtlijn
Maar is het nu dan rustig aan het verffront? Komt er bijvoorbeeld een nieuwe Verfrichtlijn aan? Gerrit Jonkers, technisch beleidsmedewerker van verffabrikantenvereniging VVVF: ‘Nee. Althans, voorlopig niet. Dat heeft de Europese Commissie laten weten. Daar zijn we niet per se blij mee, want in de huidige wetgeving zijn nog wel wat hiaten. Zo is de onduidelijkheid over de relatie tussen de Verfrichtlijn en de Oplosmiddelrichtlijn niet opgelost. Verder wordt het voorstel van de vereniging van Europese verffabrikanten, Cepe, rond de verlaging van de hoeveelheid toegelaten oplosmiddel in metaalconserveringsverven niet ingevoerd. Maar er is gesteld dat er voorlopig geen aanpassingen meer komen in de Verfrichtlijn.’ Dat wil niet zeggen dat er geen overheidsbeslissingen op de verfbranche afkomen. Jonkers: ‘De eerste gevolgen van de Europese Reach-wetgeving worden nu voelbaar. In december 2010 dienden alle chemische grondstoffen die in hoeveelheden van minstens 1000 ton per jaar geproduceerd of geïmporteerd werden in de Europese Unie geregistreerd te zijn. Dan gaat het om zo’n 4300 stoffen. Dat betekent dat de vib’s van de verven die deze stoffen bevatten, moeten worden beoordeeld en eventueel worden aangepast met de nieuwe informatie. Het kan betekenen dat de zogenoemde exposurescenario’s van diverse stoffen aan het vib van de verf moeten worden toegevoegd. Het exposurescenario beschrijft hoe veilig werken met het product dient plaats te vinden.’
De nieuwe VIB’s kosten veel werk
Verffabrikanten houden rekening met dat werk. Ben Berkel, directeur van verffabrikant Drywood: ‘Dat wordt een grote administratieve inspanning voor de mensen op het lab. En ik vraag me af of de schilder er wel op zit te wachten. Omdat verven zijn samengesteld uit veel verschillende grondstoffen kunnen het dikke pakken papier worden als de exposurescenario’s van alle gevaarlijke stoffen worden toegevoegd als bijlage.’ Ook verffabrikant Wijzonol houdt er rekening mee. Wim Klock, business unit manager: ‘We hebben voor de komende periode twee mensen helemaal vrij gemaakt, alleen maar vanwege die vib’s. Laboranten die we liever voor andere ontwikkelingen inzetten.’
Een tweede golf in aantocht
Overigens volgt er op de eerste Reach-registratie nog een tweede golf. Op 1 juni 2013 moeten alle chemische stoffen waarvan 100 ton per jaar wordt geproduceerd worden geregistreerd. Jonker: ‘Dan is het maar de vraag of de producenten en importeurs van deze stoffen de hoge kosten van registratie wel willen dragen. Het gaat om aanzienlijke bedragen die misschien niet opwegen tegen de opbrengsten. Daar zitten stoffen bij die de verfindustrie nodig heeft. Zoals de isocyanaten, een stof die gebruikt wordt in 2k polyurethaanverharder, bijvoorbeeld in jachtlakken. De producenten hebben deze stoffen alleen geregistreerd voor professioneel en industrieel gebruik en niet voor consumentengebruik.’
Dreiging van Kobaltdrogers
Deze Reach-problematiek is bij Berkel en Klock niet bekend. Berkel prijst zich wel gelukkig dat in geen van zijn watergedragen producten kobaltdrogers worden toegepast. Kobalt staat namelijk onder verdenking kankerverwekkend te zijn. Een Europees rapport over dit onderwerp wordt eind dit jaar verwacht. Op dat moment kan de stof, die breed als drogingsversneller wordt ingezet, van de ene op de andere dag verboden worden. Berkel ziet sowieso niet veel acute ‘uitdagingen’ voor zijn lab. ‘We werken continu aan verbetering van onze producten. Ook kijken we naar meer herwinbare grondstoffen. Maar daar zit ook een grens aan. Als we veel landbouwgrond gaan gebruiken voor lijnzaad of andere gewassen, dan blijkt er minder ruimte over voor het verbouwen van voedsel voor de groeiende wereldbevolking.’ Ook Klock heeft zijn kanttekeningen bij duurzame verf: ‘Het is complex vraagstuk waar meer kanten aan zitten. Dé duurzame verf bestaat niet. Pure natuurverf heeft een duurzaamheid van 4, 5 jaar. Gesynthetiseerde verf van wel 8 à 10 jaar. Reken dan nog maar eens uit welke verf het milieuvriendelijkst is.’ Voor één probleem heeft Berkel principieel geen oplossing: ‘Onze producten kunnen nog bij lage temperaturen worden ingezet, eventueel geholpen met drogingsapparatuur. Maar onder nul houdt het op. Dan bevriest water nu eenmaal.’
Grondstofschaarste
Het grootste probleem op de korte termijn is volgens Klock vooral de grondstofschaarste. ‘Absoluut. Neem titaandioxide. Daarvan is de prijs in een jaar tijd gigantisch gestegen. Een prijsstijging die je niet kunt doorberekenen. Wij halen alles uit de kast om het gebruik van titaandioxide terug te dringen, maar een goede vervanger bestaat niet, en zeker in Nederland houden we nu eenmaal van witte kozijnen.’