Heeft de dalende uitstroom van schildersleerlingen misschien te maken met de manier waarop de schilderlessen tegenwoordig worden aangeboden? Directeur Arend Zanting van dé Schildersvakschool Zwolle geeft er nog geen antwoord op, maar feit is wel dat het initiatief van het Nuborgh College om extra schilderlessen te geven, nieuwe schildersleerlingen heeft opgeleverd.
Het Nuborgh College Oostenlicht te Elburg, school voor vmbo, bereidt leerlingen voor op verschillende beroepen en vervolgopleidingen. Voor het voorbereidend beroepsonderwijs in schilderen en glas plaatsen, bood de school het afgelopen schoolseizoen een bijzondere vorm aan: een pilot van 20 gastlessen in samenwerking met dé Schildersvakschool Zwolle.
Juiste oriëntatie
Gert Kramer, coördinator van de afdeling Bouwtechniek bij het Nuborgh College: “Het huidige beroepsonderwijs veralgemeniseert. Technische vmbo-opleidingen staan steeds meer onder druk door te weinig leerlingen. Het vmbo is geen eindonderwijs meer, maar onderdeel geworden van het funderend onderwijs met een voorbereidende functie, waardoor vmbo-leerlingen breder worden opgeleid dan voorheen. 
Met onze pilot wilden we de leerlingen binnen de afdeling Bouwen, wonen en interieur (BWI) de mogelijkheid geven zich op een juiste manier te oriënteren in het schildersvak en diverse technieken aan te leren en te ontwikkelen. Daar komt bij dat met ingang van 1 augustus 2018 alle vmbo-leerlingen van de praktijkroute examen moeten doen volgens een nieuw examenprogramma, waarbij onder andere schilderen en glas plaatsen beroepsgerichte keuzevakken zullen zijn.”
Samenwerking
Met het oog daarop en omdat het team BWI het schildersvak op een professionele manier wil aanbieden aan de leerlingen, zocht het Nuborgh College voor de invulling van de onderdelen schilderen contact met dé Schildersvakschool Zwolle. Directeur Arend Zanting was direct enthousiast. “Op de huidige vmbo-scholen worden niet of nauwelijks schilderlessen aangeboden en krijgen schilderen, onderhoud en glas plaatsen veel te weinig aandacht. Dit is een prachtige kans om ons vak te promoten en de doorstroom van het vmbo Nuborgh via dé Schildersvakschool naar de schilderbranche te bevorderen. Want schilder- en onderhoudsbedrijven hier in de regio zijn naarstig op zoek naar toekomstige vakmensen. Met deze pilot van 20 gastlessen willen wij vaststellen of het een en ander misschien te maken heeft met het goed en enthousiast aanbieden van het vak schilderen.”
Resultaat
In onderling overleg werd een schema gemaakt van 20 gastlessen met als doel meer inhoud te geven aan het vak schilderen. Twee professionele instructeurs van dé Schildersvakschool Zwolle verzorgden de gastlessen schilderen en docent Bert Drent van het Deltion College in Zwolle nam het glas plaatsen voor zijn rekening.
Met dit speciale onderwijsprogramma wilden de beide onderwijsinstellingen vmbo-leerlingen enthousiasmeren om voor schilderen te kiezen. Dat lijkt te zijn geslaagd. “Onze leerlingen waren bijzonder positief over het aangeboden programma schilderen”, vertelt Kramer. “Na afloop van het schooljaar 2014-2015 blijken van de 44 leerlingen in de derde klas bouw er 27 te hebben gekozen voor het keuzevak schilderen. En belangrijker nog, van de 44 leerlingen hebben 7 leerlingen gekozen voor het uitstroomprofiel schilderen.”
Evaluatie
De samenwerking tussen beide opleidingsinstituten verliep uitstekend, volgens Kramer. “Er is pakkend en boeiend lesmateriaal ontwikkeld met onder andere korte instructiemomenten, overzichtelijke demonstraties en het schilderen van zelfgemaakte werkstukken uit de timmerwerkplaats.”
Zanting vult aan: “Kenniscentrum Savantis heeft ondersteunende en goede adviezen gegeven voor de invulling van het programma en de examinering. Voor de praktijklessen hebben we een eigen manier van lesgeven gevolgd.”
De pilot vraagt om een vervolg, stelt Zanting. “Met het team BWI van het Nuborgh College gaan wij het programma bijstellen en waarschijnlijk komend schooljaar herhalen. En ik ga zeker andere vmbo-scholen in de regio Zwolle benaderen om op dezelfde wijze schilderlessen aan te bieden, mits het financiële plaatje het toelaat.”
Functie vmbo
Het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) heeft een belangrijke schakelfunctie in het onderwijssysteem. Het maakt onderdeel uit van het voortgezet onderwijs en vormt tegelijk de basis van het beroepsonderwijs. Voorlopers van het huidige vmbo waren het lager beroepsonderwijs (lbo) en voorbereidend beroepsonderwijs (vbo). De meeste leerlingen stromen vanuit het vmbo door naar het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) in de beroeps opleidende leerweg (BOL) of beroeps begeleidende leerweg (BBL).
Schilderen bij bedrijf
Het Nuborgh College in Elburg werkt graag beroepsgericht en heeft nauwe contacten met het bedrijfsleven. Zo werd voor de oriëntatie ‘schilderen’ enkele jaren geleden contact gezocht met regionale schildersbedrijven via de overleggroep OBG Elburg (Onderwijs, Bedrijven en Gemeente). Eén van de leden hiervan was Joachim van Olst, werkzaam bij Pruis Schilderwerken Elburg.
“De link tussen school en bedrijfsleven was gauw gelegd”, aldus Gert Kramer van het Nuborgh College. “Het resulteerde in een samenwerking, waarbij de leerlingen bouwtechniek klas 2 en 3 elke donderdag in groepjes naar het schildersbedrijf gingen om daar hun zelf getimmerde werkstuk te schilderen. Een gedreven en vakkundige schilder van Pruis gaf instructie en vertelde over de vele facetten van het schildersvak. Zo werd bij de leerlingen interesse gewekt voor het schildersvak. Door de recessie moest deze mooie samenwerking echter worden stopgezet.”
Veranderingen per 2017/2018
Vanaf het schooljaar 2017/2018 kent het vmbo tien beroepsgerichte profielen die bestaan uit een kern, een beroepsgericht profielvak en beroepsgerichte keuzevakken. Eén van deze profielen is Bouwen, wonen en interieur (BWI). Dit profielvak is inhoudelijk geactualiseerd met het oog op een betere aansluiting naar het vervolgonderwijs en de beroepspraktijk.
BWI wordt aangeboden in leerjaar 3 en 4 en is verdeeld in acht perioden van zeven weken. De eerste vier perioden bevatten de verplichte vier profielmodulen ‘Bouwproces – bouwvoorbereiding’, ‘Bouwen vanaf de fundering’, ‘Hout en meubelverbindingen’ en ‘Design en decoratie’. Deze vier modulen worden geëxamineerd via het landelijk examen CSPE (centraal schriftelijk en praktisch examen). De laatste vier perioden worden ingevuld met vier keuzevakken, waaronder schilderen en glas plaatsen. Deze vallen onder het schoolexamen. Een keuzevak heeft een breder karakter dan de huidige beroepsgerichte examenprogramma’s.
Gert Kramer van het Nuborgh College: “Het is de bedoeling dat de nieuwe profielen inhoudelijk interessant zijn voor grotere groepen leerlingen en ze enthousiast maken voor een bepaald beroep. Daarvoor is de inbreng vanuit het bedrijfsleven hard nodig.” Het vooruitstrevende Nuborgh werkt al volgens de nieuwe structuur beroepsgericht vmbo, doordat de school meedoet in een pilotproject van de nieuwe programmaconstructie.