Werknemers van Roode Schilderwerken uit Lelystad/Amersfoort nemen het 63 meter lange patrouillevaartuig Zirfaea onder handen. Periodiek onderhoud waar het bedrijf in 23 jaar tijd haar specialisme van heeft gemaakt. Dergelijk vakmanschap staat echter onder druk door het gebrek aan deskundige schilders en economische onzekerheden. ‘We willen niet in kwaliteit inboeten.’
De Zirfaea ligt speciaal voor de onderhoudsbeurt voor anker in de oude marinehaven van Den Helder. Omdat het werk zich voornamelijk richt op de romp en het onderwaterschip is het niet nodig om het vaartuig op de werf te hijsen. Roode Schilderwerken heeft een contract met de Rijksoverheid en neemt zestien schepen van de kustwacht onderhanden. ‘Onze schilders zijn daarom vrijwel constant in Den Helder aanwezig’, legt directeur-eigenaar Marco Roode uit. Damen Shipyards stelt een stukje van haar werf beschikbaar aan het schildersbedrijf, mochten er schepen uit het water moeten.
Het schip Zirfaea krijgt een schildersbeurt in het dok op de voormalige marinewerf. ‘Het vaartuig is vooral lastig door de vorm. Andere schepen zijn vierkanter en daardoor kun je eenvoudiger een steiger op laten bouwen. Uiteindelijk is het wel gelukt, ook omdat we knikhoogwerkers in konden zetten.’ Onder 200 bar hoge druk is de Zirfaea eerst rondom schoongespoten, waarna die met naaldhamers is ontroest.
Op sommige plekken moesten complete verflagen worden verwijderd en opnieuw worden geschilderd. ‘Conserveren, ontroesten, opbouwen van de verflaagdiktes en schuren zijn de werkzaamheden die vooraf door het rijk zijn opgegeven. Ook stralen is in dit geval af en toe nodig. Normaal gesproken moet een schip voor stralen en conserveren op de werf. Dat was nu niet nodig.’ Waar de meeste vaartuigen door Roode Schilderwerken voorzien worden van een coating van het merk International (van AkzoNobel), is voor de Zirfaea een product van PPG voorgeschreven. Voornamelijk omdat het schip eerder ook al met dit merk was geschilderd. Gekozen is voor PPG Marinecoating. Naast een nieuwe verflaag wordt er ook belettering aangebracht.
Zes mensen van het schildersbedrijf houden zich zo’n twee weken bezig met het onderhoud aan de Zirfaea. Het schip ligt uiteindelijk vijf weken in het dok, vanwege een storing in de schroefaskoker. Het patrouillevaartuig wordt vooral ingezet voor werkzaamheden op het gebied van hydrografisch en ecologisch onderzoek. Aan boord is een ‘onderwaterrobot’, die onder andere de ligging van pijpleidingen en kabels controleert, het onderwatergedeelte van offshore installaties inspecteert, maar ook verloren ladingen, wrakken en andere obstakels opspoort. De zogenaamde ‘beun’, die met het zeewater in contact komt bij het onderwateronderzoek, wordt door het schildersbedrijf ook van een nieuwe verflaag voorzien. ‘Dat was ook wel nodig omdat de beun in tegenstelling tot de andere onderdelen sneller onderhoud nodig heeft. Niet alleen door het contact met het zoute zeewater, maar ook omdat die meer beschadigingen heeft. De beun ramt tegen van alles aan,’ verklaart Marco Roode.
Het schildersbedrijf uit Lelystad en Amersfoort doet zowel particulier schilderwerk als grote conserveringsprojecten. Dan gaat het om nieuwbouw van vaartuigen, maar ook om scheepsonderhoud. ‘Het bedrijf heb ik vanaf mijn 21e zelf opgebouwd. Het schilderwerk aan schepen doen we al vanaf het begin.’ De overheid is al 23 jaar de belangrijkste opdrachtgever. Dat is volgens Marco Roode ook meteen lastig. ‘Praktisch gezien werk je altijd in een kort tijdsbestek, omdat de schepen meteen weer moeten worden ingezet. Onderhoud aan de vloot is jaarlijks nodig, maar de overheid is ook wispelturig. Nu is het stabiel, maar het kan best zijn dat de politiek anders beslist over het onderhoud. Vijftien jaar geleden bijvoorbeeld werd geconcludeerd dat er te veel geld uitgegeven werd. Opdrachten kwamen ineens stil te liggen. Daar kun je niet op bouwen. Aan de andere kant heeft het straal- en coatingwerk ons wel door de crisis heen geholpen, toen particuliere werk was weggezakt. Gelukkig trekt dat nu weer aan.’
Roode stelt dat schilderwerk aan schepen niet te vergelijken is met onderhoud aan woningen. ‘Conserveren kan iedereen, maar al in de voorbereidingsfase komt er zoveel meer bij kijken. Zoutaanslag moet goed verwijderd worden en ontroesten is ook een vak apart. Eén componentenverf laat snel los, maar bij twee componenten kruipt de roest onder de verf. In de praktijk blijkt dat veel goede schilders daar enorm veel problemen mee hebben. Je moet echt een vakman zijn.’ Die zijn echter schaars, constateert Roode. ‘Vorig jaar zijn we met twintig schilders begonnen, die onder begeleiding kennismaakten met het conserveringswerk. Uiteindelijk is er maar één overgebleven. Die kan waarschijnlijk pas over één of twee jaar zelfstandig aan het werk. Het is dus lastig om vakmensen te vinden. Eigenlijk is dat al twintig jaar een probleem, maar dat wordt wel steeds groter. Een uitstervend beroep.’
De ‘reguliere’ schilderspoot telt drie schilders. Hun werk is voornamelijk gericht op onderhoud, bijvoorbeeld het schilderen van appartementen. Bovendien valt onder de Roode Groep ook een meubelspuiterij, waar kasten, deuren, kozijnen, tafels en stoelen van verschillende materialen op de locaties in Amersfoort en Lelystad gaan voor een nieuwe kleur. ‘In principe werken deze schilders los van onze straal- en coatingpoot. Bij pieken ondersteunen ze elkaar of huren we mensen in van externe bedrijven.’
Marco Roode koestert de kwaliteit die door zijn vakmensen worden geleverd. ‘In Nederland is er maar een handjevol specialisten op het gebied van stralen en coaten. In ons werkveld zien we dat bedrijven onervaren schilders of zelfs werknemers uit andere landen invliegen om klussen te klaren. Dat doen wij niet. Wij nemen alleen opdrachten aan die de eigen ploeg van acht mensen aankan. Kwaliteit staat voorop en dat betaalt zich uiteindelijk terug. Opdrachtgevers weten hoe wij werken en wat ze van ons kunnen verwachten.’ Roode weet echter dat deze strategie het bedrijf ook kan opbreken. ‘Maar ik doe liever een stapje terug dan dat ik inlever op de kwaliteit.’
Foto:
Het 61 meter lange patrouillevaartuig Zirfaea van de Kustwacht, als meetvaartuig ingezet voor hydro- en oceanografisch onderzoek, ligt in een dok op de voormalige marinewerf in Den Helder
Foto’s: Persbureau Noordoost