Het opknappen van de Zwanenwoningen in Heerenveen is voor Schilders van Staal niet alleen een thuiswedstrijd, maar ook een niet alledaagse klus. ‘Door de verschillende onderdelen en ondergronden is het onderhoud aan deze “kastelen” lastig’, vertelt eigenaar Ronald Staal.
De witte Zwanenwoningen knappen zichtbaar op van de schildersbeurt. De bijzonder vormgegeven huizen zijn afwisselend bruin en wit. Schilders van Staal uit Heerenveen pakt 19 witte woningen aan. Op een na alle eigenaren hebben voor het collectieve pakket van het schildersbedrijf gekozen. ‘Twee jaar geleden hebben we een van de woningen aangepakt. Al snel bleek dat eigenlijk alle woning onderhoud nodig hadden. We hebben alle “buren” aangeschreven en collectief een offerte gemaakt. Omdat wij een hoogwerker inhuren en een schoonmaakbedrijf inzetten. is een collectieve oplossing extra interessant.’
De bijzondere woningen zijn in 2000 gebouwd. ‘Vijftien tot zestien jaar is ook een tijdspad waarin onderhoud normaal gesproken ook nodig is. Bij de witte huizen zie je dat duidelijk. Ze zijn erg vies door algaangroei en er is sprake van afbraak van de verflaag. Bij de vensterbanken aan de noordoostkant van de woningen groeien bij wijze van spreke paddenstoelen. Dus onderhoud is hoog tijd.’
Sjoerd Soeters van Soeters Van Eldonk Architecten maakte destijds het ontwerp. De compacte gesloten bebouwing van buitenplaatsen in Engeland en Frankrijk dienden ruim vijftien jaar geleden als inspiratiebron. De woningen hebben eenzelfde doorgaande bakstenen kasteelstructuur met veel raampartijen. Door sommige volumes zwart/bruin en andere wit te maken heeft de aanblik diepte gekregen. Om de witte torens meer verticaal te maken zijn er witte zwanen op het dak gezet, een verwijzing naar de traditionele ûleboarden op de Friese boerderijen. Vandaar dat de huizen in Heerenveen inmiddels als de ‘Zwanenwoningen’ bekend staan. De donkerbruine gebouwen zijn voorzien van een kroonlijst van speervormige obelisken. Alle woningen hebben aan de parkzijde van de doorgaande kasteelstructuur serres met grote panoramavensters.
Door de vele details in de woningen is het onderhoud volgens Ronald Staal niet eenvoudig. Het schildersbedrijf huurt een hoogwerker in om de metalen zwanen op twaalf meter hoogte te bereiken. Per woning gaat het om acht. ‘Zowel aan de binnen- als de buitenkant zijn de platen gepoedercoat. We brengen een waterafstotende nanocoating aan.’
De muren hebben verschillende ornamenten. Ronald Staal stelt dat karakteristieke uitstulpingen de kasteelachtige uitstraling van de woningen extra accentueert. Tegelijk is dit een bron van viezigheid. ‘Vies regenwater loopt door de ruimtes langs de muur naar beneden. Wij brengen nieuwe plaatjes van kunststof aan die dit in de toekomst moeten voorkomen.’ De muren hebben ook een soort betonnen kussentjes. ‘Ook hier zorgt de open structuur voor algaangroei. De kussentjes zijn in principe onbehandeld. We gebruiken een hydrofobeercoating. Door deze pasta duurt het veel langer voordat alg aangroeit.’
Houten deuren en kozijnen worden afgewerkt met een hoogglanslak, de TriMaXX Gloss van Caparol. Bij de bouw van de woningen is op de muren een witte silicaatverf aangebracht. De schilders doen dat nu opnieuw. Na het reinigen komen er twee lagen Sylitol-NQG op. Door de nanokwarts-matrixtechnologie, die aan de basis ligt van deze silicaatverf hechten vuildeeltjes zich moeilijker aan de ondergrond. In combinatie met fotokatalyse is er zelfs sprake van een zelfreinigend effect. ‘De verf breekt als het ware vuildeeltjes actief af.’
De vensterbanken worden behandeld met een antracietkleurige vloercoating. Schilders van Staal kiest voor dit project bewust voor producten van Caparol, terwijl het huismerk eigenlijk Sigma is. ‘De Duitse fabrikant is van oudsher ontzettend sterk in muurverven voor buitenprojecten. Voor het gemak kiezen we er voor om bij deze klus alleen maar Caparol-producten in te zetten en we zijn er ook zeer tevreden over.’ Alle facetten worden uitgevoerd met rollers en kwasten. ‘Spuitwerk is geen optie omdat we hier vol in de wind werken. Dan hadden we ontzettend veel moeten afplakken.’
Op het hoogtepunt werken er vijf werknemers van Schilders van Staal aan de Zwanenwoningen. Het onderhoudsbedrijf uit Heerenveen heeft gemiddeld acht personeelsleden in dienst. Dat aantal loopt in de zomer op. In de winter werken er gemiddeld drie tot vier schilders. ‘In de zomer proberen we al acquisitie te plegen voor de winterperiode, maar het blijft erg lastig. De subsidie zet helaas niet veel zoden aan de dijk. Je kunt ook niet zomaar de lonen met een tientje omlaag brengen. Het buitenwerk proberen zo lang mogelijk te rekken. De winter begint hierdoor pas op 1 december en we proberen we 15 maart alweer aan het werkt te gaan. Natuurlijk moet je soms ook wat geluk hebben. Tien tot vijftien jaar geleden hadden we nog veel binnenwerk bij scholen en gemeentelijke gebouwen, maar ook daar staan de budgetten onder druk. Wat dat betreft is er nog een wereld te winnen als het om seizoenswerkloosheid gaat.’
Schilders van Staal krabbelt als bedrijf inmiddels op uit vijf zeer moeizame jaren. ‘Langzaam maar zekere merken wij dat het aanbod toeneemt en dat particulieren en bedrijven weer in onderhoud gaan investeren.’ De Heerenveense onderneming profileert zich als een allround schildersbedrijf dat zowel in nieuwbouw als onderhoud gespecialiseerd is. Het familiebedrijf begon in 1979 na een doorstart van de Heerenveense vestiging van een Groningse schilder. ‘Mijn zus, zwager en ik stapten in 2007 in het bedrijf, maar toen brak de crisis aan.’ Dieptepunt was in 2010 toen het faillissement werd aangevraagd. ‘Mijn zwager en zus zijn doorgegaan met de spuiterij, Juro Coating in Heerenveen. Mijn hart ligt echter in het schilderwerk. Gelukkig kunnen we een punt zetten achter de moeilijke tijd, die wel tot 2014 heeft geduurd.’
Foto:
Na bijna vijftien jaar sauzen Wietze Stoelwinder (l) en Arjan Piek van de Schilders van Staal één van de 54 kasteelwoningen in de wijk Skoatterwâld van Heerenveen
Foto: Persbureau Noordoost