Het voormalig gemeentehuis van het Gelderse dorpje Brakel was al een tijdje aan een schilderbeurt toe. De nieuwe eigenaar, Het Geldersch Landschap, laat een complete nulbeurt uitvoeren voor dit negentiende-eeuwse monument. In overleg met de schilder gebeurt dat bewust in de winter.
‘In 2014 heeft Het Geldersch Landschap & Kastelen, dat al langer het omliggende landgoed in bezit had, het huis overgenomen van de gemeente Zaltbommel’, vertelt Marcel de Kroon, projectleider bouwkundige zaken bij Geldersch Landschap. ‘Het huis, rond 1810 gebouwd door Wilhelmus van Dam van Brakel, is een trouwlocatie en meerdere verenigingen van Brakel hebben er hun onderkomen. Er hebben ook gemeentediensten in gezeten, nog een tijd nadat Brakel onder de gemeente Zaltbommel viel. Het schilderwerk is altijd redelijk onderhouden, maar de laatste jaren is er weinig meer aan gedaan. Er was dus wel groot onderhoud nodig. Bovendien verrichten we altijd graag een nulbeurt als we nieuw bezit verwerven. Dan weet je dat de basis vanaf dat moment goed zit.’
Dat er met Nelf geschilderd zou worden was wat De Kroon betreft vanaf het begin wel duidelijk. ‘We experimenteren graag met verschillende verfsoorten. Dit was een goede kans om een compleet verfsysteem op te zetten.’ Johan Sluijer, salesmanager die namens Nelf het werk begeleidt: ‘Het hout helemaal kaal halen was hier de beste oplossing. Zo kom je ook alle zwakke plekken in het hout tegen, die dan kunnen worden aangepakt. En de bestaande verflaag was echt helemaal op: verpoederd, gescheurd. Dan kun je beter vanaf kaal hout beginnen. Er is gekozen voor een volledig alkydsysteem. Eerst Nelfapre Xtreme Zuso BB, een extra vullende grondverf, daarna een laag Nelfapre Xtreme Grondlak en dan Nelfapre Xtreme Gloss als aflak. Groothandel Hagemans Verf levert de verf.’
Uit een onderhandse aanbesteding kwam Oostveen Meesterschilders uit Velp als meest voordelige uit de bus. Directeur Gert-Jan Oostveen: ‘Vanuit Velp is het ongeveer een uur rijden. Dat is wel ongeveer de grens voor mijn bedrijf. Zeker sinds we officieel restauratieschilder zijn geworden, nu zo’n vier jaar geleden, krijgen we aanvragen uit heel Nederland. Maar het moet bedrijfseconomisch wel uitkomen. In dit geval komt ook één van de schilders, Jack Sweekhorst, uit Tilburg, en dan ligt Brakel ongeveer halverwege. We schilderen veel monumentale panden, onder andere ook voor het Geldersch Landschap. Ik zag meteen de voordelen van dit project voor de winter. Omdat het een nulbeurt is, sta je relatief lang aan elke gevel te werken. Dat betekent dat je kunt afschermen en eventueel verwarmen. Bij een anderhalfbeurt kan dat eigenlijk niet. Ik kon dus een winterkorting toepassen op mijn offerte. Mijn uitgangspunt is sowieso dat ik zomer en winter met dezelfde 22 vaste personeelsleden wil werken. In de winter hoeven we dan niet per se te verdienen op een project, dan staan de continuïteit en werkgelegenheid van onze medewerkers bovenaan.’
Het werk begon in november, toen het weer erg meezat. Twee complete gevels konden worden afgewerkt zonder dat afscherming of verwarming nodig was. Voorman ter plekke Wilco Pollmann: ‘De verf heeft een verwerkingsvoorschrift van 5 graden. Daar zit altijd wat marge op. Maar eind 2016 hadden we temperaturen van meer dan 7 graden, en we werkten bovendien aan de zuidkant, in de zon. Nu werken we wel afgeschermd, de temperaturen zijn gaan dalen. Ik voer dagelijks een paar keer metingen uit: dauwpunt, luchtvochtigheid, temperatuur, en noteer dat ook. Maar dankzij onze heaters houden we de temperatuur achter de afscherming voorlopig netjes rond die 5 graden.’
Aannemer Oome uit Raamsdonk is in opdracht van het Geldersch Landschap eerst het huis ‘rondgegaan’ om kapotte houten delen en eventuele bouwkundige problemen aan te pakken. ‘Wij vervangen in principe hout door hout, op de traditionele manier’, legt De Kroon uit. ‘Alle houtrot groter dan een golfbal doen we zo. Kleiner mag met houtrotreparatiemiddel gevuld worden.’ Pollmann: ‘Kleine reparaties doe we zelf, in dit geval met Zusex Houtrenovatiemiddelen, onder meer de Zusex Snelcompound van Nelf. De grotere reparaties die we tegenkomen noteer ik, sparen we op, en als we voor de aannemer weer voor een dag werk hebben, schakel ik hem in.’
Het werk vordert vlot. Als SchildersVakkrant er is staat er één elektrische kachel, in het midden van de afscherming, warme lucht in te blazen. Vier man, inclusief Pollmann, zijn tegelijk op de steiger (gebouwd door Steigerbouw Arnhem) aan de slag. Pollmann: ‘Nu blaast de kachel de warmte centraal naar binnen. Als het kouder wordt zetten we er een tweede kachel bij, aan weerszijden van de afscherming. Zo zorgen we dan voor een circulatie van warme lucht achter de afscherming. Over het algemeen is dat genoeg voor een werkbare temperatuur.’
Een belangrijke reden voor Het Geldersch Landschap om het werk in de winter uit te voeren is, dat zo het zomerseizoen niet in het gedrang komt. ‘Op 16 februari is hier weer de eerste bruiloft’, glimlacht De Kroon. ‘Daarna is het hier een komen en gaan van bruiloften. Het werk moet dan helemaal klaar zijn. Je gunt iedereen op de mooiste dag van zijn leven toch een zo mooi mogelijke locatie.’