Toen De Vries Scheepsbouw in Makkum, bouwer van superjachten, in 2011 een eigen bedrijfsopleiding oprichtte, al snel toonaangevend, hádden ze alles voor zichzelf kunnen houden. Maar Japke van Groning, hoofd van dat bedrijfsopleidingscentrum, zag dat anders. Met Igor van Rooij, programmamanager, Sieger Hoekstra, afdelingshoofd schilderen bij De Vries Scheepsbouw en opvallend veel andere mensen en bedrijven, wordt een brancheopleiding opgetuigd.
Is er dan soms geen concurrentie tussen jachtbouwers?
Van Groning: ‘Zeker. Maar er wordt ook veel samengewerkt.’
Hoekstra: ‘Wij hebben zelf 25 schilders in vaste dienst. Daarnaast werken we met vaste jachtschilderbedrijven, één voor het exterieur en één voor het interieur. Op piekmomenten werken er zo’n 125 schilders op de werf.’
Van Rooij: ‘Bij de zestien grootste jachtbouwers in Nederland loopt de komende jaren de orderportefeuille op naar 4 miljard euro. Er zijn zo’n 136 jachtbouwbedrijven in Nederland. Daar zitten ook kleine bedrijven bij.’
Van Groning: ‘Die kleinere bedrijven zien we helemaal niet als concurrent. Dat is een andere markt. Maar dergelijke bedrijven hebben niet altijd de mogelijkheid om hun mensen te scholen. Dat is jammer.’
Maarruh… schilderen is toch schilderen?
Hoekstra: ‘Dat wordt wel gedacht, maar jachtschilderen is een vak apart. Zo’n 75 procent van ons werk wordt gespoten. We controleren onder andere op het aantal stofdeeltjes per vierkante centimeter. Je werkt in een spuitcabine of in een tent rond het te behandelen deel, die we op overdruk zetten. Het oppervlak wordt eerst geschuurd, daarna wordt het een paar dagen lang elke dag een paar keer gereinigd. We gebruiken een vloeistof om te controleren of we overal geschuurd hebben. Daarna volgen vele lagen verf. Vaak zijn dat speciale producten die hun extreme glans en kleurechtheid behouden onder maritieme omstandigheden. De mbo-opleiding die het dichtst bij ons werk komt is die tot “industriële lakverwerker”.’
Van Groning: ‘Voor SchildersVakkrant hebben we het nu over schilderen, maar hetzelfde geldt voor onze andere vaklieden, de interieurbouwers, meubelmakers, werktuigbouwers en metaalbewerkers. We bouwen alleen custom-built jachten en alles in de hoogst mogelijke kwaliteitsklasse. Ook voor die andere disciplines gaan we nieuwe opleidingen ontwikkelen en opstarten.’
Vandaar die Yacht Builders Academy. Dat is wel heel snel gegaan!
Van Groning: ‘We zijn in 2011 gestart met ons eigen bedrijfsopleidingscentrum. We zijn beloond met de ‘Savantis Leerbedrijf van het Jaar’-prijs en de nationale prijs voor Beste Leerbedrijf. We kregen al snel verzoeken van andere werven of ze leerlingen bij ons konden plaatsen. Daar zijn we steeds op ingegaan. We willen de kennis van de medewerkers op peil houden en zorgen voor aanwas van deskundige nieuwe medewerkers. Je merkt dat er op het gebied van vakkennis heel veel behoefte aan samenwerken is.’
Van Rooij: ‘Ik ben als interim-manager ingehuurd om dit project te coördineren. Het werd inderdaad snel duidelijk dat dit plan in een behoefte voorziet. De lijst met bedrijven, brancheorganisaties, onderwijsinstellingen en leveranciers die meedoen, groeide heel snel. En sinds mei heeft de Rijksoverheid een zogenaamde RIF-subsidie (Regionaal Investeringsfonds, red.) ter beschikking gesteld. We hebben voor de komende vier jaar 22 projecten gedefinieerd, waarvan we er komend schooljaar 8 gaan oppakken. Dan gaat het over een symposium, instroombevordering, het inventariseren van praktijkfaciliteiten en dus het opzetten van een modulair opgebouwde opleiding tot jachtschilder op niveau 4. ROC Friese Poort en het Deltion College zijn daarbij betrokken. Kenniscentrum Savantis zal de leermiddelen ontwikkelen.’
Hoekstra: ‘We willen een opleiding die is toegespitst op de jachtbouw. Met materialenkennis die rekening houdt met onze omstandigheden. Bijvoorbeeld een zwembad aan boord dat mooi blauw moet blijven. Bepaalde verven kunnen niet tegen het chloorrijke water dat in Frankrijk uit de kraan komt. Zulke dingen moet je weten. Daarnaast is kwaliteitsbewaking, planning, werkvoorbereiding en communicatie van groot belang.’
Van Groning: ‘We onderscheiden ons ook doordat onze engineeringafdeling al in een heel vroeg stadium met de vakmensen in gesprek gaat. Je hebt het dan bijvoorbeeld over vragen zoals: kunnen we deze klantwens realiseren en wat is dan de beste methode? Het is fijn wanneer iedereen op dezelfde manier meedenkt met het hele project.’
Hoekstra: ‘En de vakkennis is ook belangrijk. Al onze mensen hebben diezelfde passie voor perfectie, ze signaleren dingen als het niet precies goed is. Die gedrevenheid brengen we graag over.’
Het begin van een nieuwe brancheorganisatie?
Van Groning: ‘Nou ja, dat moeten we dan maar weer zien. Op onderwijsgebied kunnen we elkaar heel goed vinden. Wat betreft cao en branchebelang is het voor onze industrie vaak een ratjetoe. De Vries Scheepsbouw is lid van allerlei brancheorganisaties, zoals van de grootmetaal en de houtindustrie. We hebben een succesvolle lobby lopen voor bredere sluizen in de Afsluitdijk. De superjachten die we in Makkum bouwen moeten nu helemaal via Amsterdam om de zee op te kunnen. Daar zijn de sluizen breder dan die in de Afsluitdijk bij Kornwerderzand, wat voor ons vlakbij is. Een bredere sluis zou kunnen leiden tot de toename van werkgelegenheid in de jachtbouw rond het IJsselmeer. ’
Van Rooij: ‘Deze plannen worden ontwikkeld om de leidende positie van Nederland in de jachtbouw te behouden. Door deskundigheid van zittend en nieuw personeel te verhogen. De instroom, dat is de grote uitdaging, zeker op langer termijn. Er komen minder jongeren en het aantal banen neemt toe. Daar komt die behoefte tot samenwerking in de branche duidelijk ook vandaan.’
Foto:
Igor van Rooij, Japke van Groning en Sieger Hoekstra (v.l.n.r.) voor een jacht dat voor onderhoud in Makkum ligt. Superjachten zijn meestal nog een stuk groter
Foto: JMS