Hij behoort tot de eerste generatie mensen die, al in de negentiger jaren van de vorige eeuw, aan de slag gingen met wat nu Resultaatgericht Samenwerken heet. Voormalig hoofd technische dienst bij verschillende woningcorporaties, tegenwoordig hoofddocent Gebouwde Omgeving aan de Bouwkundeopleiding van de Saxion Hogeschool Glenn Stern: ‘We leren techneuten beslissen voor de langere termijn.’
Het gaat hard. De ene na de andere woningcorporatie brengt het woningonderhoud in RGS-contracten onder…
‘Dat is waar, het gaat steeds sneller. De crisis heeft daar een rol in gespeeld en het besef dat onderhoudskosten bijna de helft zijn van de complete omzet in de bouw. Vroeger, met name in de jaren tachtig en negentig, toen de zogenaamde bruteringsregeling net van kracht was, hadden woningcorporaties weinig oog voor onderhoud. Nieuwbouw en bijzondere projecten waren veel interessanter. Het was voor mij en de paar medestanders die ik toen had moeilijk om het alleen al over meerjarenonderhoudsprogramma’s te hebben.’
Waarom?
‘Corporaties hadden toen nog veel eigen technische inspecteurs en opzichters. Bij een corporatie waar ik werkte was het bijvoorbeeld gewoonte dat de schilderopzichter samen met een bevriende directeur van een schildersbedrijf de woningen langsreed. Dan werd haast vanuit de auto besloten: “die schilderen we dit jaar, die volgend jaar”.’
De goede oude tijd…
‘Zou je denken. Maar we hadden verschrikkelijk veel garantiezaken. De slechte naam van schilders stamt ook uit die tijd. Veel klachten van bewoners over lomp gedrag, slecht werk. Dat werd op de koop toegenomen. We hadden er als corporatie elk jaar heel veel werk aan: projecten uitkiezen, begroten, aanbesteden tegen de laagste prijs, monitoren en dus die garantiezaken.’
En nu hebben we RGS, of RVO, wat op hetzelfde neerkomt. In de basis een simpel idee…
‘De gedachte is inderdaad vrij eenvoudig. Hoewel je het natuurlijk allemaal wel goed in contracten moet regelen met de juiste checks en balances. Maar het komt neer op langere tijd uitbesteden van het onderhoudswerk aan bedrijven, tegen een vooraf afgesproken kwaliteitsniveau en kosten. Zo is het bedrijf erbij gebaat om goed werk af te leveren.’
En toch organiseert u er leergangen over vanuit de stichting Pioneering, waar u ook aan verbonden bent, en daarnaast kennissessies en seminars. Wat is er toch zo moeilijk aan RGS?
‘Het omdenken, door iedereen in de organisatie. Dat wordt nog vaak, juist in mkb-bedrijven, onderschat. Veel schildersbedrijven denken: “Dat RGS, dat kunnen wij ook wel. Kwestie van goede afspraken maken en dan kwaliteit leveren”. Maar zo is het niet. Je moet bijvoorbeeld aan risicomanagement doen. Incalculeren wat er de komende vijftien of dertig jaar kan gebeuren. Dat betekent heel anders naar je materialen en werkwijzen kijken. En naar je manier van controleren. En je moet het onafhankelijk van personen maken, zodat als iemand weggaat de afspraak blijft staan. Dat zijn zaken die je op je technische opleiding niet hebt meegekregen.’
Ja, maar wel hoe je een goed stukje werk moet leveren.
‘Het timmer-, metsel- of schilderonderwijs leert je inderdaad prima hoe je een werkstuk moet maken. Maar heel weinig over eigen beslissingen nemen over materialen en om verschillende niveaus van kwaliteit te leveren. Of om te signaleren wanneer iets niet in de haak is en dat te melden. Vooral het middenkader: teamleiders, werkvoorbereiders, projectleiders, die hebben het zwaar. Zij zijn gewend om aanbesteed werk te concretiseren en om vooral op de effectiviteit en de prijs te letten. Nu moeten ze bij elke beslissing die ze nemen zelf meedenken: is het wel verstandig om voor de goedkoopste materialen te kiezen, of is er een duurdere maar duurzamere keuze? Ze kunnen daar later op worden afgerekend. Dat maakt onzeker.’
Dat Pioneering, wat is dat?
Het is een club die tien jaar bestaat en waar inmiddels circa tweehonderd bedrijven, instellingen en overheden bij zijn aangesloten. Het begon in Twente, een deel van Nederland waar bovengemiddeld veel bouwnijverheid vandaan komt. Nu zijn er ook vestigingen in de Achterhoek en in de regio Zwolle. Er doen bouw- en schildersbedrijven aan mee, maar ook kennisinstellingen zoals de TU Enschede, de Saxion hogeschool en het RO Twente. De bedoeling is om technische en procesmatige innovaties in de bouw met elkaar te delen om zo onze voorsprong uit te bouwen. RGS is daar een klein, maar actief onderdeel van.’
En de leergang, die binnenkort weer begint?
‘Ik geef natuurlijk ook reguliere colleges, aan studenten. Maar de Leergang Resultaatgericht Samenwerken in Onderhoud, die ik dit jaar voor de zevende keer organiseer, onderdeel van de Pioneering Academy, is bedoeld voor juist die middenkaderfunctionarissen bij bedrijven en corporaties die projectverantwoordelijk zijn bij RGS-projecten. In acht sessies doorlopen we het hele RGS-proces, met veel sprekers uit de praktijk en met heel concrete casussen: los het maar op.
Je merkt dat bij bouwbedrijven heel weinig kennis is van hoe beleid bij corporaties tot stand komt. Dat is alleen al winst. En mensen uit verschillende disciplines werken samen aan vraagstukken over het duurzaam onderhouden van woningcomplexen. Het is eigenlijk RGS in de praktijk.’
Foto:
Glenn Stern: ‘Projectleiders worden verantwoordelijk voor heel andere dingen’
Foto: JMS