Bedrijfsovernames komen bij alle typen bedrijven voor: groot, via middelgroot, klein tot aan zzp-bedrijven. Ieder met hun eigen drijfveer om te willen kopen of te willen verkopen, vaak onzichtbaar aanwezig.
Uit de rijke praktijkervaring van Olde Hartman Advies over fusie en bedrijfsovernames valt het op dat ondernemers, doorgaans kleine schildersbedrijven, nogal eens de neiging hebben om te denken: er zal wel niemand interesse in mijn bedrijf hebben. Richard olde Hartman: ‘Denk aan de ondernemer zonder kinderen, of aan ondernemers mét kinderen, maar zonder interesse om het bedrijf over te nemen. En als dan ook de paar medewerkers van het bedrijf niet de ambitie hebben om met het bedrijf verder te gaan of omdat het ze simpelweg aan de capaciteiten ontbreekt, kan die houding al snel ontstaan. We weten uit ervaring: je hoeft de deur om die redenen heus niet te sluiten.’
Olde Hartman heeft het hier over het type bedrijf met pakweg een half miljoen euro omzet en twee à drie eigen medewerkers in dienst. ‘Dit zijn prachtige bedrijven voor ambitieuze zzp’ers die een klein bedrijf ter overname zoeken. En geloof me, die zijn er genoeg.’
Ben olde Hartman vult aan: ‘Heel simpel: je praat altijd over een koper en een verkoper. Zo basaal is het proces. De potentiële koper kan bijvoorbeeld die ambitieuze medewerker zijn, die projectleider, al dan niet met een ondernemersdiploma op zak, die naast het vakmanschap ook de nodige ondernemerskwaliteiten heeft laten zien. In dit geval zou het dan een management buy-out betreffen. Als een gegadigde zich van buíten het bedrijf meldt, spreekt men van een management buy-in.’ Richard olde Hartman kent dit soort kandidaten: ‘Een gedreven manager binnen het bedrijf die weet dat hij geen stap meer kan maken omdat bijvoorbeeld de zoon het bedrijf over gaat nemen.’
‘En vergeet niet’, zegt Ben olde Hartman, ‘overnamekandidaten kunnen ook heel goed gemotiveerde zzp’ers zijn die er niet aan moeten denken om tot aan hun 68e uitvoerend schilder te moeten blijven, maar het vak willen combineren met aansturen van medewerkers, opnemen van werken, zich hogere doelen stellen. Kortom; willen ondernemen.’
Naast ambitieuze personen zijn volgens Ben olde Hartman de bedrijven zelf niet te onderschatten overnamepartijen. Gezien de huidige economische omstandigheden gaan ze de markt op naar overnamemogelijkheden: ‘Dat kunnen capaciteitskopers zijn. Die zijn in feite alleen maar in mensen geïnteresseerd. Opdrachten in overvloed, maar het ontbreekt ze aan ‘handjes’. Ze zijn niet in de orderportefeuille van het over te nemen bedrijf geïnteresseerd, maar juist in de leeftijdsopbouw en kwaliteit van het personeel. Een overnameprijs zal dan vaak gerelateerd zijn aan de loonkosten en niet aan de goodwill.’ Tegenhanger van dit soort bedrijven is het bedrijf dat om strategische overwegingen een ander bedrijf over willen nemen. Richard olde Hartman: ‘Die letten goed op dat er een klik is tussen de bedrijfsculturen. Hier gaat het al meer richting middelgrote schildersbedrijven en om verbreding van de activiteiten. Bijvoorbeeld een bedrijf dat de actieradius van het kernbedrijf uit wil breiden. Dat kan door een overname waarbij de facilitaire activiteiten centraal geregeld blijven, maar het over te nemen bedrijf een van de werkunits van het bedrijf wordt. Een andere strategische overweging kan zijn om een bedrijf over te nemen dat een nieuwe discipline aan het eigen bedrijf toevoegt, zoals aan timmer-, installatie- en/of bouwbedrijven.’
De drijfveer om een onderneming van de hand te doen is divers. Ben olde Hartman: ‘De standaard gedachte heerst dat de verkopende ondernemer iemand is met een inmiddels gevorderde leeftijd, maar vergis je daar niet in. De ondernemersleeftijd van een derde van de ter overname aangeboden bedrijven ligt rond de 45 jaar. Dat is heel jong. De redenen zijn divers. Dat varieert van andersoortige ambities tot aan ondernemersmoeheid. Dat laatste bijvoorbeeld ingegeven door regelgeving. Ondernemen brengt risico’s met zich mee. Wat denk je van twee jaar doorbetaling bij ziekte. En ondanks de aangetrokken economie kampt nog menig schildersbedrijf met een te krappe bruto marge. Er zijn dus veel potentiële verkopers, stille verkopers die op dit moment twijfelen over hun toekomst en overwegen hun bedrijf van de hand te doen. En daarbij is het ook goed om te realiseren dat de wat grotere bedrijven minder geïnteresseerd zijn in een relatief groot aandeel particuliere opdrachtgevers, simpelweg om dat ze dan te veel last ondervinden van de zzp’ers die deze markt grotendeels heeft overgenomen. De bruto marge staat er teveel mee onder druk.’
Op welke wijze je kenbaar maakt het bedrijf te willen verkopen of te stoppen, of zoals het tegenwoordig heet ‘in de etalage zetten’, is onderwerp van het volgende artikel in deze korte serie. Richard olde Hartman wil wel alvast wel benadrukken hoe het niet moet: ‘Schreeuw niet van de daken dat je je bedrijf wil verkopen, hoe geweldig het bedrijf ook is. Zet spreekwoordelijk en letterlijk geen te koopbord voor deur. De medewerkers gaan daar heel zenuwachtig van worden en opdrachtgevers vrezen om hun garantie. Speculaties als ‘dan zal het wel slecht gaan’ kosten veel energie om te weerleggen. Niet doen dus. Blijf zoveel mogelijk achter de coulissen.’
Olde Hartman Advies
Ben en Richard olde Hartman van Olde Hartman Advies uit Amersfoort zijn gespecialiseerd in fusie- en overnametrajecten van mbk-bedrijven in de bouwnijverheid. Het adviesbureau is tevens partner van werkgeversvereniging OnderhoudNL. Daarnaast voert het bedrijf de website bouwbedrijvenbeurs.nl, waar potentiële kopers en verkopers zich anoniem kunnen etaleren. In deze korte serie artikelen richten we ons vooral op de kleine(re) en middelgrote schilder- en onderhoudsbedrijven, omdat met name daar veel vragen en verkeerde inschattingen bestaan over de bedrijfsovername.
Foto:
Een schildersbedrijf kan heel goed ter overname op zoek zijn naar een timmerbedrijf, omdat het zelf de expertise niet in huis heeft
Foto: JMS