Wie een gewaagd idee ventileert, steekt zijn hoofd boven het maaiveld uit. Zo wil een Nederlands cliché. In het Brabantse Oudenbosch zeggen ze liever dat iemand een “koepel in z’n kop” heeft. Te danken aan Willem Hellemons, een pater uit Roosendaal die halverwege de negentiende eeuw in Rome studeerde en beloofde: ‘Als ik ooit pastoor word, bouw ik een klein Rome.’
De Basiliek van de Heiligen Agatha en Barbara bewijst nog dagelijks dat groot dromen kan lonen: de kerk in Oudenbosch is een verkleinde kopie van de pauselijke Sint-Pietersbasiliek in Vaticaanstad. De koepel is een rijksmonument en huisvest niet alleen kerkdiensten, maar ook concerten en evenementen. Nederland Zingt werd er opgenomen en ‘local’ Frans Bauer gaf er het jawoord aan zijn Mariska. Zaterdag 12 oktober vormde het markante gebedshuis het decor van de Landelijke Schildersdag, waarbij specialisten en studenten een keur aan decoratieve technieken laten zien. Hoe toepasselijk is dan de tussen 1867 en 1880 gebouwde ‘kleine Sint-Pieter’, die is vergeven van de imitaties zoals marmeren, trompe-l’oeil en mozaïek-nabootsingen.
FOTO’S: RV
De bezoeker hoeft zich geen moment te vervelen: er zijn onderhoudende rondleidingen, verspreid door de kerk zijn vele tientallen kunstige panelen te zien en de balustrade van de koepel is met een wenteltrap bereikbaar. Wie een beetje wegdroomt, waant zich echt even onder het plafond van Michelangelo. Maar op de achtergrond van de feestelijke dag, die meesterdecorateur Gert-Jan Nijsse afsluit met het bekendmaken van de vakwedstrijd-winnaars, leven wel degelijk zorgen. Zoals OnderhoudNL-voorzitter Henk den Boer vanaf de kansel tot de aanwezigen spreekt: ‘Hoe kunnen we jonge mensen interesseren voor dit geweldig mooie vak?’ De directeur van zijn organisatie, Okke Spruijt, vult even later aan: ‘We moeten het vak over een drempel heen tillen, een grote groep jongelui enthousiast maken, zodat de ouderen met een gerust hart met pensioen kunnen.’
Misschien heeft de branche wel meer dan ooit iemand nodig met een koepel in de kop: een briljant idee voor een toekomstbestendig ambacht. Rolmodellen zijn er wél. Mark Hulsen van Studieclub Schilders Zuidwest – samen met de landelijke studieclub en OnderhoudNL organisator van de dag – noemt Job Budding, deelnemer aan het recente WK schilderen. ‘Het is een prestatie van wereldformaat om op het niveau te schilderen waarop hij schildert. Een applaus voor Job.’
Wie een rondje loopt door de HH Agatha en Barbara, ziet genoeg andere lichtende voorbeelden. Zoals de Nimeto-studenten (foto boven) die met zichtbaar plezier een inkijkje geven in het wapenarsenaal van de decoratieschilder: marmer-imitatie, houtimitatie, portretschilderen, trompe-l’oeil, letterzetten. De alom gewaardeerde decoratieschilder Barre Verkerke, toch ook niet de oudste, laat niet van echt te onderscheiden hout- en mozaïek-imitaties zien. Overigens laat hij ook van zich horen, want Verkerke neemt plaats achter het orgel. Fiona Broeders, een jonge twintiger, is met hem meegekomen en toont wat je met de spuittechniek airbrush kan. Haar schilderij van een oog, naar voorbeeld van een foto, is met minuscule aandacht voor schaduw en details zeer realistisch. ‘Vorig jaar bij de Landelijke Schildersdag in Katwijk waren er weinig jongelui. Nu zijn er veel meer’, constateert Fiona. ‘Deze locatie is ook beter.’
Een eindje bij haar vandaan glimt een man van trots: de dertigjarige Hilbert van der Staal. Hij is in het dagelijks leven huisschilder, maar beschikt ook over een meesterschildercertificaat en heeft de voorbije maanden gezweet op een glas-in-lood-imitatie. Het resultaat mag er zijn: een MDF-paneel met laagopbouw in epoxy. ‘Ik heb betonlook toegepast en er giethars overheen gegoten: daar krijg je superhoogglans van.’ Verder valt op zijn werk de Delftsblauwe vaas op, vol details, met een beeltenis van de HH Agatha en Barbara. ‘Ik heb hier niet een paar uur aan gezeten, maar meer dan een half jaar aan gewerkt: je doktert uit wat verkeerd kan gaan, hoe je dat kunt voorkomen en je maakt veel staaltjes.’
Met de liefde voor het ambacht zit het wel goed op de Landelijke Schildersdag. Mark Hulsen wil méér doen en zijn studieclub naar de jongeren toebrengen door hen actief op te zoeken op bijvoorbeeld scholen. ‘Het accent bij studieclubs lag altijd op ontmoeten, maar dat gaan we meer en meer verschuiven naar leren en inspireren. Voor de goede orde: we gaan niet concurreren met scholen, maar willen wel meer relevantie krijgen.’ Annelies Cluistra, voorzitter van de Landelijke Studieclub Schilders, knikt instemmend.
Goed nieuws is dat de helft van de 150 deelnemers aan de vakwedstrijd bestaat uit schilders onder de dertig jaar. Met 273 bezoekers – tegenover 180 vorig jaar – vindt de organisatie de Landelijke Schildersdag geslaagd. Bij sommigen druipt de bewondering ervan af, zoals het Nimeto-stelletje Maaike Twaalfhoven (18) en Marijn Meuleman (21). Meuleman: ‘Bijna al het marmer hier is gewoon geschilderd! Dat moet een titanenklus zijn geweest. Fenomenaal.’ In Oudenbosch weten ze: soms moet je gewoon een koepel in je kop hebben.
