Algemeen verbindend, hoe zat dat ook alweer?
Werkgevers en werknemers maken in veel branches ‘collectief’ afspraken over de arbeidsvoorwaarden. Dat doen ze via hun organisaties. In de schilders- en onderhoudsbranche is dat OnderhoudNL (met circa 1800 lidbedrijven) voor de werkgevers en LBV namens de werknemers. Er zijn in totaal circa 15.000 schilders in loondienst bij bedrijven, waarvan het leeuwendeel, 90 procent, werkzaam is bij één van de OnderhoudNL-bedrijven. Nederland telt volgens het Pensioenfonds BPF 13.000 schildersbedrijven. De meeste daarvan zijn zzp’ers die al dan niet met uitzendkrachten werken. Naar schatting werken er in totaal 30.000 mensen in de branche: werknemers, zzp’ers en uitzendkrachten. De vakbonden FNV Bouw en CNV Vakmensen, samen goed voor ruim 5000 leden, zijn geen partij bij deze cao. Als je wilt dat je cao voor álle bedrijven en álle schilders geldt kun je dat de minister vragen (Wouter Koolmees, sociale zaken, D66) om dat verplicht te stellen. Dat is die algemeen verbindend verklaring of avv. Over de huidige cao was die aangevraagd, maar dat heeft dus dik twee jaar geduurd.
Waarom was er zo lang geen avv?
Decennialang is er altijd een avv afgegeven over de SAG-cao. Maar dit keer maakten twee partijen bezwaar. De vakbonden FNV en CNV vonden dat hun leden niet gehoord zijn en de Vakgroep Glas van Bouwend Nederland omdat de SAG-cao ook over glaszetbedrijven gaat, waar de cao van die Vakgroep eveneens op van toepassing was. Die laatste kwestie is door de partijen opgelost door de ‘werkingssfeer’ van beide cao’s te herformuleren. De Vakgroep heeft nog steeds een eigen cao, ook avv, maar die betreft nu alleen de werknemers in de vlakglasfabrieken, bij glasveredelaars en in de glashandel. De argumenten van CNV en FNV werden betrekkelijk snel door de minister terzijde geschoven.
Wat gaat er nu gebeuren?
In veel gevallen helemaal niets. De meeste werknemers werken immers al bij een bedrijf dat de nieuwe cao volgt. Ton van den Berge, directeur van het CBBS, dat circa 50 procent van alle schilderssalarissen administreert: ‘Ongeveer 25 procent van onze klanten in de schilders- en onderhoudssector is geen lid van OnderhoudNL. We hebben hen altijd met klem aangeraden en ze hebben dat ook allemaal gedaan, om de nieuwe cao te volgen. Dus wij hebben niets bijzonders hoeven doen.’ Roel van Dijk, onderhandelaar namens CNV Vakmensen: ‘Er zijn een paar handenvol oudere schilders, lid van ons of van de FNV, die langere tijd hun recht hebben opgeëist om nog volgens de oude cao verloond te worden. De seniorenregeling in de nieuwe cao is namelijk slechter. Je kunt nog wel seniorendagen krijgen, maar dan niet meer tegen volledig loon, maar voor ongeveer de helft van je loon. Die mensen hebben we actief bijgestaan. Maar doordat ze ook niet meegedaan hebben met de loonstijgingen in de nieuwe cao werd dat op zeker moment ongunstig voor ze.’ Van den Berge bevestigt dat: ‘Er waren een aantal van die gevallen. Netto werd het verschil zo groot dat er geen principe tegen hielp. Het is teruggelopen naar nul, dus dat is ook geen probleem voor ons.’
Zit er meer in het vat?
Ja, want de SAG-cao, die ook wel de loon-cao wordt genoemd, is één ding, maar er is ook nog een cao voor de uitvoeringsregelingen, de SUSAG-cao. Waar de S voor staat, is historie. Volgens die afspraken dragen schilders- en onderhoudsbedrijven een percentage over de loonsom van een kalenderjaar af aan een fonds. Daaruit worden tal van zaken voor de branche geregeld. Een collectie ongevallenverzekering bijvoorbeeld, de periodieke keuringen en er wordt ook een vitaliteitsprogramma mee gefinancierd. Joachim van Olst, onderhandelaar namens OnderhoudNL: ‘We gaan binnenkort ook een avv voor de SUSAG-cao aanvragen. We willen graag dat alle schildersbedrijven kunnen meeprofiteren van deze zaken rond duurzame inzetbaarheid die wij met de LBV aan het organiseren zijn. We willen schilders die roken, slecht slapen en weinig bewegen aanzetten tot een gezondere levensstijl. Uit de 3000 keuringen van het afgelopen jaar blijkt 50 procent van de schilders overgewicht te hebben en 20 procent obesitas. Dat is echt een serieus probleem.’ Ger IJzermans, voorzitter van de LBV: ‘We hebben nu een pilot lopen van dat vitaliteitsproject. Dat is voor de bedrijven gunstig, want ze zitten dan met minder ziekteverzuim of langdurige uitval. Maar voor schilders is het ook prettig. Ze krijgen professionele hulp bij verandering naar een minder risicovolle levensstijl. We willen niet dat mensen een paar jaar voor hun pensioen beginnen te verzuimen en uitvallen.’
Wat zou die SUSAG avv betekenen?
Dat wordt wel even opkijken voor niet-OnderhoudNL-leden. Ze moeten dan namelijk ook gaan afdragen, circa 0,5 procent over de loonsom (waarvan 0,08 voor rekening van de werknemers). Daarvoor krijgen ze dan wel dat duurzame inzetbaarheidsproject terug, plus de voordelen van een gezamenlijke ongevallenverzekering. Ton van den Berge: ‘Zo’n bedrijf zal wel, hoop ik, een ongevallenverzekering elders hebben lopen, dus die zou hij kunnen opzeggen. Maar inderdaad: we hebben de knop voor de afdracht SUSAG-cao nu voor veel klanten op ‘uit’ staan. Die kan moeiteloos op ‘aan’.’
En als ik als bedrijf toch de oude cao heb gevolgd?
Dat kan. Dan hebt u best loyale medewerkers, want die hebben dik twee jaar genoegen genomen met nul inkomensgroei. Terwijl de vraag naar schilders overal stijgt. En ze kregen ook geen eenmalige uitkeringen. Tenzij u zelf het loon in die tijd verhoogd hebt of bedragen hebt geschonken. De avv geldt niet met terugwerkende kracht, dus de eenmalige uitkeringen hoeven niet alsnog te worden betaald, maar wel de loonsverhogingen, die zo’n 4 à 5 procent belopen.
Hoe zit het met uitzendwerk?
Als uw personeel volgens de nieuwe cao verloond werd, is er – hopelijk – niets aan de hand. Volgens de wet moet u uitzendpersoneel namelijk voor hetzelfde werk hetzelfde loon betalen. Dus alleen als u geen personeel had, danwel de schilders volgens de oude cao betaalde, zou u de afgelopen tijd uitzendpersoneel tegen het oude cao-tarief hebben kunnen inhuren. Dan gaan de tarieven dus nu vermoedelijk omhoog.
Iedereen blij?
Nou, CNV en FNV natuurlijk niet. Roel van Dijk: ‘We hebben de pech dat er nu een D66-minister op SZW zit. Toen dit begon was het Asscher, van de PvdA, daar leken we meer gehoor te krijgen voor onze argumenten. We vinden dit een slechte cao, vanwege die versobering van de seniorendagen bijvoorbeeld. Maar ook omdat je nu de eerste dag dat je ziek bent zelf moet betalen. Als je oud bent of regelmatig ziek, heb je minder aan de loonsverhogingen dan de anderen.’
Wie zich niet uit het veld laat slaan is Nick Polm, van de Betere Schilder, maar vooral ook van de nieuwe Nederlandse Ondernemers Vereniging voor Schilders: ‘Ja, wij zijn nog steeds van plan om in de nabije toekomst een eigen cao voor onze leden af te sluiten. Wij vinden deze cao deels ongunstig, onder andere voor werknemers. Wij organiseren de schilders met en zonder personeel die zich niet thuisvoelen bij OnderhoudNL. Die willen niet verplicht worden tot iets waar ze niet over mee kunnen beslissen. Er moet voor ondernemers wat te kiezen zijn.’