Van den Heuvel sprak namens alle sponsors van de Nationale SchildersVakprijs een woordje aan het begin van de uitreikingsavond in december, die live op YouTube gestreamd werd. Er mocht maar een heel beperkt aantal mensen in de zaal en Sikkens, waar Van den Heuvel werkt, is nu eenmaal de grootste sponsor van de prijs.
Wat Van den Heuvel vertelt is wel opvallend: de verffabrikant zag zijn verkopen de afgelopen maanden met bijna niet bij te houden sprongen toenemen. Er schijnt een ziekte te heersen in ons land waardoor de mensen liever thuis blijven dan besmet te raken. En daar zijn ze massaal aan het klussen en verbouwen geslagen.
Als ik het zo stel lijkt het logisch: die mensen hebben niets om handen, dus die gaan zélf aan de slag. En dat is deels ook waar: de omzetten in het ‘consumentenkanaal’, de bouwmarkten, online, de verfspeciaalzaken, daar zat de enorme groei van de afname vooral.
Stijging in het professionele kanaal
Maar mensen die thuis zitten en vakantiegeld noodgedwongen in hun zak houden denken ook groter: ze laten aanbouwen en opbouwen realiseren die ze al langer in het hoofd hadden. In de aannemerij zag je dan ook zeker een stijging van de bedrijvigheid.
Volgens Van den Heuvel was er in het ‘professionele kanaal’, de verkoop aan professionals, via de groothandel en dergelijke, in de afgelopen tijd onder schilders zo goed als geen toename van de verfverkopen te merken. Er wás wel een toename, maar die extra verf werd verkocht aan mensen die zakelijk kunnen inkopen maar geen schilder zijn. Bijvoorbeeld de horeca-ondernemer die met zijn personeel het eigen bedrijfspand gaat opknappen. Reden, nog steeds volgens Van den Heuvel: de schilder heeft geen handen genoeg om meer werk aan te nemen. Schilders zitten vol met werk, al lang voor de coronacrisis, en kunnen er niet meer werk bij aannemen.
Prijzen gelijk voor het schilderambacht
Daar zou je jezelf als schildersbranche natuurlijk mee kunnen feliciteren. Wie wil er nu niet meer vraag dan je kan aanbieden? Het gekke is: in een normale markt van vraag en aanbod zou een dergelijke schaarste zich automatisch vertalen in hogere prijzen. Maar in de schildersmarkt is dat niet zo. Ik denk vooral, gek genoeg, om dezelfde reden waarom uitbreiden niet kan: het feit dat het grotendeels ambachtelijk werk is. Alle andere producten en diensten die we kopen zijn geautomatiseerd, geïndustrialiseerd. Die producten en diensten zijn dus relatief goedkoper geworden. Relatief ten opzichte van ambachtelijk schilderwerk waar veel arbeidstijd in zit. De paradox is dus: het ís duurder (want handwerk), maar de prijs die je er voor vraagt wordt ook als steeds duurder ervaren.
Rationalisatie, mechanisatie
Dus. Om meer te verdienen, of, vriendelijker gezegd, om meer mensen te kunnen helpen, zou het schilderproces verdergaand moeten worden gerationaliseerd. Waarmee ik bedoel te zeggen dat je alles nog eens zou kunnen nalopen of het zo efficiënt en effectief mogelijk gebeurt, allemaal. Is er winst te halen in de logistiek? In de keuze voor materialen? In het aantal handelingen per locatie? In de toegepaste methode? Daarmee zou je de productiviteit en slagkracht van je bedrijf kunnen verhogen en méér klanten gelukkig maken. Mechanisatie, en dan denken jij en ik vooral aan het inzetten van spuitapparatuur, kan daarbij zeker een rol spelen. Je kunt het ook allemaal laten zitten en gewoon, voor gebruikelijke prijzen, in je gebruikelijke tempo ongeveer hetzelfde werk verzetten als je al jaren doet.
Branchevreemde mensen
Er zit een keerzijde aan het feit dat de schildersbranche niet mee kan bewegen bij een stijgende vraag. En dat is dat die vraag een andere weg gaat zoeken. Meer consumenten zullen zichzelf schilderen gaan leren als de schilder zegt dat hij volgend jaar misschien pas tijd zou hebben. Meer ‘branchevreemde’ mensen zullen zich op het schilderen gaat storten. Bijvoorbeeld thuiszittende roadies, cabaretiers en hotelpersoneel. Zolang ze ongeveer hetzelfde doen als jij zal er dan niet eens zo veel aan de hand zijn, ook zij verkopen dan hun arbeid tegen ongeveer de geldende tarieven, en ook voor hen heeft een dag maar 24 uur. En als de markt weer inzakt zien we wel weer verder.
Die branchevreemde mensen gaan tarieven vragen waarvan zij denken voldoende mee uit de voeten kunnen.
Die branchevreemde mensen zullen ook niet weten welke brancheregels er allenmaal gelden
En als men dat niet weet houd men er ook geen rekening mee.
Die branchevreemde mensen die vaak wel netjes kunnen schilderen weten vaak niet over de diepte van ons vak dus kiezen ze vaak makkelijke oplossingen die vaak goedkoper en sneller zijn.
Verffabrikanten kennen als geen ander de afzetmarkt. En die is veel groter dan die van het op ambachtelijke leest geschoeide schildersbedrijf.
Als een ambachtelijk bedrijf zijn winst moet halen uit het stroomlijnen van processen dan zit die al op het zijspoor van het ambacht.
Verffabrikanten moeten ook niet inzetten op omzetbegroting in die markt want die verandert toch niet.
De Nationale Schilders Vakprijs is wel een geweldige opstap naar het imago van de schilder want die heeft de afgelopen 40 jaar een geweldige deuk opgelopen.
En eerlijk is eerlijk; de fabrikanten helpen ons daar wel bij.