De onderzoeksafdeling van ING, die zich specifiek richt op de economie in binnen- en buitenland, constateert dat de nieuwbouw van woningen onder druk staat door de hogere rente, dalende huizenprijzen, stikstofproblematiek, een vaak complexe projectontwikkeling en een tekort aan bouwgrond.
In 2022 en begin 2023 bood de toenemende vraag naar energiebesparende maatregelen tegenwicht. De vraag hiernaar blijft hoog, maar door de gedaalde energieprijzen is de hausse wel over. In het begin van de bouwketen, zoals bij projectontwikkelaars en producenten van beton en bakstenen, is al een flinke daling van de vraag zichtbaar. De komende kwartalen zal dit in de gehele bouwketen voelbaar worden, stelt ING Research.
2023
In het eerste kwartaal van 2023 groeide de bouwproductie verder met 2,3% ten opzichte van het vierde kwartaal 2022. Ook toen liet de bouwsector nog een flinke groei zien met 2,5%. Dit is beduidend beter dan de totale Nederlandse economie die in het eerste kwartaal van dit jaar kromp met 0,3%.
De nog aanhoudende hoge groei in de bouw werd vooral veroorzaakt door energiebesparende maatregelen. Zo zorgden de hogere energieprijzen in de installatie-, herstel- en renovatiemarkt voor een enorme extra vraag naar energiebesparende bouwwerkzaamheden.
Het gaat daarbij onder andere om de installatie van (hybride) warmtepompen, plaatsing van zonnepanelen en isolatiewerkzaamheden. Installatiebedrijven lieten hierdoor in het eerste kwartaal nog een omzetgroei zien van bijna 20%.
“De enorme interesse in energiebesparende maatregelen lijkt afgenomen door de daling van de energieprijzen”, aldus ING senior econoom Bouw Maurice van Sante, “De vraag is echter nog relatief hoog, maar de enorme groei lijkt eruit. Hierdoor valt deze steunpilaar, die tegenwicht bood voor de afnemende nieuwbouwproductie, gedeeltelijk weg.”
Het aantal bouwvergunningen is teruggelopen en ook de omzetten bij projectontwikkelaars lopen terug. Ook de productie van de bouwmaterialenindustrie krimpt. Zo lag het volume in mei 20% lager dan een jaar eerder nadat in het eerste kwartaal de volumes al met 9% waren afgenomen.
Bouwbedrijven bestellen minder bouwmaterialen als beton, cement en bakstenen die vooral bij nieuwbouwprojecten worden gebruikt, omdat zij al te maken hebben met minder nieuwbouwopdrachten door vooral minder woningbouw.
Schilderwerk
Verder in de keten is er nog steeds omzetgroei zoals bij de deelsector afwerking van gebouwen waar onder andere stukadoors, schilders en timmerlieden onder vallen. Deels gebeuren deze activiteiten ook veel bij renovatie maar op termijn zullen de werkzaamheden in deze deelsectoren ook minder worden als de lopende projecten gaan afnemen.
De materiaaltekorten zijn het afgelopen half jaar flink afgenomen, doordat ook internationale handelsketens na de coronacrisis weer op gang zijn gekomen. Ook de toelevering van bouwmaterialen (van vooral technische componenten) is hierdoor weer verbeterd, waardoor bouwbedrijven minder productiebelemmeringen kennen door bouwmaterialen die niet (op tijd) geleverd kunnen worden.
Door de afnemende schaarste van bouwmaterialen stijgen de prijzen minder hard. Ook de, in sommige segmenten, afnemende vraag zet hierbij de prijzen onder druk.
Al met al verwachten we dat de bouwproductie dit jaar nog licht groeit met 0,5%. Eerder gingen we nog uit van een hele beperkte krimp. De boven verwachting hoge groei van het eerste kwartaal zorgt er echter voor dat heel 2023 toch nog met een kleine plus kan afsluiten, stelt ING Research.
