Brancheorganisatie Aedes neemt het opdrachtgeverschap van woningcorporaties serieus. Vorig jaar verscheen er een visiestuk over, nu is er een ‘routeplanner’ ontwikkeld. Aandacht voor opdrachtgeverschap en bewustere keuzes leren maken zijn het doel. Maarten Georgius, senior beleidmedewerker van Aedes, ervaart dat er veel interesse voor is.
Aedes zegt dat traditoneel aanbesteden vaak niet de juist weg is…
‘Nee. We zeggen dat corporaties bewuster met hun opdrachtgeverschap, zowel bij nieuwbouw als bij onderhoud, om zouden kunnen gaan. Opdrachtgeverschap staat centraal. De corporatie koopt prestaties in. De keuze voor de manier waarop dat gebeurt, die stellen we ter discussie, en we roepen op om het intern meer over opdrachtgeverschap te hebben.’
Maar het ‘visiestuk’ van een jaar geleden heette: Op weg naar regisserend opdrachtgeverschap
‘Dat is wel zo. En we weten ook dat er nog veel traditioneel wordt aanbesteed om de verkeerde redenen. De mensen denken dat aanbesteden altijd de laagste prijs oplevert, bijvoorbeeld, of dat je zo de beste kwaliteit krijgt. Terwijl er zo langzamerhand veel voorbeelden zijn van nieuwe vormen van samenwerking tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers waarbij er meer verantwoordelijkheden en risico’s gedeeld worden en waarbij de oplossing duurzamer en vaak goedkoper uitpakte. Een aantal koplopers onder corporaties laat zien dat dat kan. Daar willen we de anderen op wijzen.’
Als we eerlijk zijn, roepen de vastgoedonderhoudsbedrijven dat al jaren, vanwaar de belangstelling?
‘Daar zijn enkele redenen voor. Ten eerste is er natuurlijk nogal wat aan de hand in corporatieland. De verhuurdersheffing en de economische situatie dwingen de corporaties tot andere keuzes. Kostenreductie, dus. En dan is er misschien wat meer interesse in ideeën die kosten kunnen besparen dan anders. Een meer positieve reden is dat door programma’s als De Energiesprong en de Stroomversnelling, programma’s die tot doel hebben veel woningen in korte tijd veel energiezuiniger te maken, er meer bekend wordt over succesvolle partnershipping en co-makership. En dat zet corporaties ertoe aan om ook innovatief te zijn. Tenslotte is het bouw- en renovatieproces steeds ingewikkelder geworden. Bij een traditionele aanbesteding moet de opdrachtgever alles in eigen hand houden: bestekken, budgetten, controle. Dat is bij complexe renovatieopdrachten met energiedoelstellingen een stuk lastiger. Dan is het zaak om gebruik te maken van de kennis die er bij de onderaannemers is.’
Kunt u als Aedes niet gewoon pleiten voor Ketenintegratie of voor Resultaatgericht Samenwerken?
‘Nee. Wij stellen het opdrachtgeverschap centraal. Opdrachten zullen de corporaties altijd blijven geven, in welke vorm dan ook. Ketenintegratie of RGVO kunnen van betekenis verschillen. Voor directeuren en vastgoedmedewerkers van corporaties zijn we nu bezig om samen met inkopvereniging Nevi een leergang opdrachtgeverschap te ontwikkelen. Opdrachtgeven is een vak, net zoals vastgoedmanagement dat is. Binnen de leergang zal speciale aandacht komen voor het opereren als regisseur.’
U timmert inderdaad nogal aan de weg, want er is ook die routeplanner ontwikkeld…
‘De Routeplanner Opdrachtgeverschap, ROP, ja. Idealiter wordt die ingevuld door het management of een projectgroep van een corporatie. In veertien vragen beantwoorden die samen wat voor soort opdrachtgever ze willen zijn, bijvoorbeeld bij een groter renovatieproject. Het is prettig als veel verschillende collega’s aan het beantwoorden meedoen. Want als de een beweert dat de corporatie heel innovatief is en de ander vindt van niet, dan heb je iets om over te overleggen. Of als je veel aan bewonersparticipatie wilt doen, maar je organisatie is daar helemaal niet op ingericht, dan moet je dat misschien op dat moment wel helemaal niet willen. De routeplanner kan helpen bewustere keuzes te maken.’
Veel mensen zien wel in dat samenwerken met bouwpartijen tot betere resultaten kan leiden, maar je moet er ook de organisatie voor hebben
‘Zeker, en wat dat betreft is de timing nu echt goed. Het visiestuk wordt grotendeels omarmd door de achterban: men is het er wel mee eens dat de corporatie meer een regisseurrol moet aannemen. Maar iedereen wil veranderen, maar niemand wil veranderd worden. Het vraagt echt om verandermanagement wil je hier echt beleid van maken. Dat betekent ook borging van de nieuwe manier van werken. Niet dat er een medewerker van baan wisselt en dat het opdrachtgeversbeleid dan meteen weer verandert. Dat kun je ook de onderaannemers niet aandoen.’
U bent hier nog wel een tijdje mee bezig…
‘Jazeker, we geven handen en voeten aan het visiedocument. Als Aedes zijn we een branchevereniging. We kunnen adviseren en inspireren, niet iemand iets opleggen. Maar we merken dat de interesse groot is. In april organiseerden we een druk bezochte sessie over opdrachtgeverschap. Op dit moment spreek ik over dit onderwerp bij individuele corporaties of wat grotere verbanden. En met andere brancheorganisaties zoals Bouwend Nederland, Uneto/VNI en OnderhoudNL houden we ook contact. Er zijn ideeën om in het najaar nog wat grotere bijeenkomsten te organiseren. Het is de bedoeling dat de corporaties wat uit hun comfortzone komen en in ieder geval niet blijven doen wat ze deden alleen maar omdat ze dat altijd zo gedaan hebben.’