In oude beglazingskitten en stopverf kan asbest voorkomen. Die kans is groot bij kitten van voor 1993 en bij vervanging van glas kunnen dan ook asbestvezels vrijkomen met alle gezondheidsrisico’s van dien. Per 1 juli worden de grenswaarden voor asbest met een factor 5 verlaagd en dit betekent dat renovatieprojecten met oude beglazingskitten en stopverf standaard in Risicoklasse 2 zullen vallen, waar maatregelen noodzakelijk zijn. Maar dit biedt ook kansen.
Buijs Glaswerken Utrecht en Alhra Glas uit Rotterdam zijn twee glasbedrijven die deze kansen met beide handen hebben aangegrepen. Alhra heeft haar medewerkers opgeleid en mag projecten met lichtvervuilde kit saneren. Buijs Glaswerken is nog een stap verder gegaan en is als bedrijf gecertificeerd om meer risicovolle asbestsaneringen te doen. Directeur Rob Buijs: “Waar een deel van de glas- en kitwereld het probleem wil wegstoppen, zien wij het als een groot cadeau dat ons veel werk oplevert.” Directeur Ferrie van Heusden van Alhra: “Asbest heeft een slechte naam en ik was er in eerste instantie dan ook niet zo happig op. Nu is het win-win geworden: we nemen de zorg bij de opdrachtgever weg en halen projecten binnen waar anderen verstek moeten laten gaan.” Asbest is in te richten in twee structuren: hechtgebonden en niet-hechtgebonden asbest. Bij hechtgebonden asbest zijn de vezels sterk verankerd in het bindmiddel. Producten waarin de vezels sterk zijn verankerd (bijvoorbeeld asbestcement) geven weinig vezels af. Tenminste, als het materiaal onbeschadigd is. Bij niet-hechtgebonden asbest (zoals spuitasbest) zijn de vezels nauwelijks verankerd in het bindmiddel. Dit betekent dat er snel asbestvezels vrij kunnen komen. Deze vezels hebben vaak ook nog een zeer hoog asbestgehalte, variërend van 75 tot 100 procent. Dit maakt niet-hechtgebonden asbest ook zo gevaarlijk.
Grenswaarden
De commissie Grenswaarden Stoffen op de Werkplek (GSW) van de Sociaal Economische Raad heeft in 2011 een advies uitgebracht over de invoering van wettelijke grenswaarden voor genotoxisch kankerverwekkende stoffen, zoals asbest. Het ministerie van SZW heeft dit advies om de grenswaarden voor asbest te verlagen overgenomen met 1 juli 2013 als ingangsdatum. Gelijktijdig zal het toezicht op asbestwerkzaamheden worden versterkt. De huidige grenswaarde voor alle asbestsoorten is vastgesteld op 0,01 vezel/ml. Het gaat hier om 10.000 vezels per kubieke meter, als tijdgewogen gemiddelde voor een achturige werkdag en gemeten met een elektronenmicroscoop. De grenswaarde voor chrysotiel (witte asbest, ook van toepassing op oude soorten kitten en stopverf, zie ook kader ‘Wat is asbest?) wordt per 1 juli verlaagd naar 0,002 vezels per ml (2.000 vezels/m3). Met andere worden: een factor 5 lager. Buijs: “De lagere grenswaarden bij asbestsanering hebben consequenties voor de indeling van de risicoklassen van asbestverwijdering en de invulling van het maatregelenniveau per risicoklasse. Voor bedrijven betekenen deze nieuwe grenswaarden voor op de werkplek – en als gevolg daarvan de (extra) te nemen maatregelen tijdens de sanering – hogere kosten voor asbestverwijdering in de toekomst. Wij zijn daarop ingesprongen en zien asbest dan ook vooral als kans. Vooropgesteld: we hebben als werkgever een plicht onze medewerkers te beschermen en te wijzen op risico’s. De veiligheid van onze mensen staat voorop. Tegelijkertijd hebben we geïnventariseerd om hoeveel projecten het zou kunnen gaan. Die markt is enorm. Te groot om in deze tijden aan ons voorbij te laten gaan.”
Glaskitten
In kitten is asbest altijd hechtgebonden, maar dat wil zeker niet zeggen dat het ongevaarlijk is. In tegendeel: bij het verwijderen van een glaslat zijn de asbestvezels in kit of stopverf niet met het blote oog te zien, terwijl er dan al wel vezels vrij kunnen komen. De asbest werd gebruikt als goedkoop bindmiddel en butyleen met asbest is vanaf de start van de toepassing van isolatieglas tot het verbod in 1993 toegepast. Het materiaal is ook in de bouw uit den boze en saneringen dienen volgens nauwgezette procedures te worden aangepakt. Van Heusden: “Het is onze plicht de opdrachtgever op de mogelijke aanwezigheid van asbest te wijzen, het werk stil te leggen, een monster te nemen en dit te laten onderzoeken door een gecertificeerd bureau. Alleen een laboratorium kan met 100 procent zekerheid vaststellen of een materiaal of product asbest bevat en in welke mate. Op basis daarvan wordt bepaald of en zo ja in welke risicoklasse de sanering valt: 1, 2 of 3.”
Risicoklasse 1
Indeling in Risicoklasse 1 (= laag risico) zal plaatsvinden bij hechtgebonden asbesthoudende materialen, die niet aangetast of verweerd zijn en die zonder verspanende bewerkingen en/of breuk te verwijderen zijn. Bij Risicoklasse 1 is dan ook een beperkt aantal maatregelen noodzakelijk, zoals het dragen van handschoenen, een mondkapje en dient de asbesthoudende kit afgesloten te worden verwijderd. Alhra Glas heeft z’n medewerkers opgeleid en heeft veel werk aan vervangingsprojecten in de laagste risicoklasse. Van Heusden: “De aanleiding was een woningproject waarbij de saneerders voor ons zaten, maar je weet hoe het gaat: dan staan onze mensen te wachten, gaan de bewoners morren en ontstaan er discussies over het in rekening brengen van de overtime. De vraag om het zelf te gaan doen, kwam toen al snel naar boven. Ik was sceptisch maar uit onderzoek bleek dat het goed mogelijk was onze mensen op te leiden en dat veel opdrachtgevers zitten te springen om bedrijven die weten hoe ze dergelijk werk moeten aanpakken.” Achttien medewerkers van Alhra zijn via Search opgeleid, waarmee het bedrijf gerechtigd is projecten in klasse 1 uit te voeren. “Sanering in klasse 2 gaat ons een stap te ver”, zegt Van Heusden, “schoenmaker hou je bij je leest.”
Risicoklasse 2
Indeling in Risicoklasse 2 (= normaal risico) zal plaatsvinden bij hechtgebonden en niet-hechtgebonden asbesthoudende materialen, waarbij breuk tijdens het saneren niet kan worden uitgesloten, waarbij een reële kans bestaat op vrijkomen van asbeststof boven de grenswaarde van 0,01 vezels/ml (10.000 vezels/m3) uitkomen. Deze grenswaarde wordt verlaagd en gaat per 1 juli naar 0,002 vezels/ml (2.000 vezels/m3). Een lagere grenswaarde betekent dat het verwijderen van kit eerder in deze strengere klasse zal vallen. Bij in deze klasse vallende verwijdering van kit zijn de maatregelen ingrijpender en hierbij mogen alleen gecertificeerde asbestsaneerbedrijven worden ingezet (gecertificeerd voor SC-530). Het werk wordt uitgevoerd waarbij de volgende zaken van toepassing zijn:
• Het saneringsbedrijf is gecertificeerd.
• Het werk is aangemeld bij Arbeidsinspectie, Gemeente en Certificerende Instelling.
• Deskundige Toezichthouder Asbestsloop (DTA) op het werk, volledig asbest persoonlijke beschermingsmiddelen, decontaminatie-unit etc.
• Vrijgave door een onafhankelijk RVA-geaccrediteerd laboratorium na sanering.
Buijs heeft zijn medewerkers via Search opgeleid en daarnaast ook zijn bedrijf gecertificeerd. Begin deze maand was de laatste audit van certificatie-instituut Eerland en kon de vlag voor het certificaat SC 530 (asbestsanering) in top. “Een enorm intensief traject waarmee we in september 2012 zijn gestart”, aldus Buijs, “vergelijkbaar met ISO en VCA maar dan wel acht tot negen maal zo intensief en duur.”
Niet eng
Asbesthoudende kit of stopverf valt standaard in Risicoklasse 2 en kan na validatiemetingen teruggeschaald worden naar klasse 1. Wanneer dat het geval is, hoeft er geen zogenaamde DTA toezicht te houden op het werk. Echter, medewerkers die er aan de slag gaan, dienen opgeleid te zijn. “Daar moet je niet bang voor zijn of eng over doen”, is Buijs van mening, “maar het als kans beschouwen. Ben je zelf niet gecertificeerd, schakel dan een gecertificeerd bedrijf in en probeer er wat op te verdienen. Juist daarom zijn we ook zo verbaasd dat er in de markt stemmen op gaan asbesthoudende kitten terug te schalen van Risicoklasse 2 naar 1. Sommigen zijn zelfs van mening kitten als niet-asbesthoudend te laten beschouwen. Los van het feit dat dit met de nieuwe grenswaarden per 1 juli moeilijker wordt, is het onverantwoord naar je medewerkers op deze manier om te gaan met dergelijke risicovolle materie. Het is toch van de zotte dat door die terugschaling een gemiddeld sloopbedrijf met een opdracht aan de haal gaat, waar je als gespecialiseerd bedrijf een goede boterham mee kunt verdienen.” Laat Alhra het bewust bij projecten in de laagste klasse, Buijs Glaswerken gaat zelfs nog een stap verder. Risicoklasse 3 (= hoog risico) is niet van toepassing op het verwijderen van beglazingskit. Toch bieden ook dergelijke projecten kansen voor gecertificeerde glasbedrijven. Buijs: “We richten ons in eerste instantie op glasrenovatieprojecten. Daar zijn er genoeg van: er ligt echt een plas glas te wachten met het etiket ‘asbest’. Maar er zijn ook projecten waar de asbestvraag de glasvraag ver overstijgt. Waar mogelijk en haalbaar pakken we die mee.”
Eén vezel al funest
Omdat het een voor de glasbranche totaal nieuwe wereld gaat ‘die je er niet zomaar even bij doet’, volgt een medewerker van Buijs momenteel een asbestopleiding om vervolgens de verkoop van glasrenovaties in relatie tot asbestsanering te gaan doen. Buijs tot slot: “Onze mening is: branche pak het op. Allereerst om de meest moverende reden: de verplichting van de werkgever naar werknemer hem op gevaren te wijzen en daar met beschermingsmiddelen tegen te wapenen. Eén vezel kan al funest zijn. Maar daarnaast is er ook de toegevoegde waarde naar opdrachtgevers: wij zijn gecertificeerd, onderscheiden ons daarmee en lossen het voor je op.”