Beton hoeft niet geschilderd te worden, zo wordt vaak aangegeven. Toch ontstaat er regelmatig schade. Met name wanneer wapening te dicht aan het oppervlak is toegepast en wanneer de constructie ook nog een zware weerbelasting heeft te verduren. Ook kunnen schades ontstaan door te zware druk op een constructie, door een onjuist ontwerp of door fouten in de betonproductie. Reparaties, en soms ook schilderwerk, zijn dan nodig.
Bij kleine reparaties, daar waar bijvoorbeeld kleine schollen beton door wapeningscorrosie zijn losgedrukt, wordt vaak een kunststofversterkte PCC mortel (Polymer Cement Concrete) toegepast.
Uit technisch oogpunt hoeven deze reparaties niet overgeschilderd te worden. Eventueel kunnen dergelijke reparaties na herstel op kleur worden gebracht door deze met een spachtel na te bewerken. Dit kan bijvoorbeeld in gevallen wanneer de constructie het bestaande betonuiterlijk moet behouden. Een kleurspachtel is ook een PCC mortel, maar heeft geen korrel. Enig nadeel van een dergelijk kleurspachtel is dat deze een egale kleur heeft, terwijl beton vaak een wat meer gemêleerd kleurbeeld heeft.
PCC mortel
Een PCC mortel wordt vaak bij kleine reparaties gebruikt. Vooral omdat deze elastisch is en spanningen kan opvangen. De krimp van PCC mortel is relatief laag waardoor een betere en duurzame reparatie wordt gerealiseerd. Aan PCC mortel zijn polymeren toegevoegd, bijvoorbeeld acrylaatdispersie.
De acrylaat fungeert daarbij ook als plastificeerder. Er is hierdoor minder water nodig voor de verwerkbaarheid. Water is namelijk niet alleen nodig als reactieproduct, maar ook voor de plasticiteit en verwerkbaarheid. Water verdampt deels en wanneer water verdampt gaat de mortel krimpen. Je krijgt dan een verhardingskrimp. Hoe minder water in dit geval een mortel hoeft te bevatten, des te beter.
Het uithardingsproces van een PCC mortel vindt plaats doordat water reageert met cement. Dit proces wordt ondersteund door het kunstharsbindmiddel. Ook hier is het eindproduct alkalisch. Vaak zijn PCC mortels versterkt met kunststofvezels. De vezels zorgen niet zozeer voor een sterkere reparatie, maar wel voor een betere verwerkbaarheid van de mortel.
Ook wordt, door de toevoeging van kunststofvezels, een beter standvermogen gerealiseerd. De pas aangebrachte mortel is hiermee beter in model te brengen en blijft gedurende het verharden goed staan. Dergelijke mortels zijn hierdoor ook goed toe te passen bij werkzaamheden boven het hoofd. Doordat aan de mortel een kunststof polymeer is toegevoegd, is bovendien zowel de waterdichtheid als de elasticiteit van de mortel verhoogd.
CC mortel
Cementgebonden mortels worden aangeduid als CC mortel (Cement Concrete mortel). Het drogen en verharden van dergelijke mortels noemt men hydratatie. Daarom wordt een CC mortel ook wel een hydraulische mortel genoemd. Dit is het proces waarbij water reageert en zicht dus verbindt aan het cement.
Omdat de mortel cementgebonden is, is het eindproduct alkalisch. Een verse cementgebonden mortel heeft een alkaliteit van ongeveer pH 13. Een PCC mortel is ook alkalisch, maar daar ligt het basisch karakter iets lager, te weten rond de pH 10. Een CC mortel is een pure cement mortel. Deze is door de relatief grote verhardingskrimp voor kleine reparaties niet geschikt en duurzaam.
Voor groot betonherstel is CC mortel juist wel goed toepasbaar. Wanneer bijvoorbeeld stukken van minimaal 10 tot 20 cm beton worden weggehakt voor herstel, dan is daar prima een puur cementgebonden mortel toepasbaar.
PC mortel
Naast de PCC mortel (kunststofversterkt) en de CC mortel (cement) is er een PC mortel (Polymer Concrete mortel). Een PC mortel is gebaseerd op een kunsthars en bevat geen cement. Epoxy reparatiemiddelen voor beton zijn daar een voorbeeld van. Epoxy’s bestaan uit een basiscomponent en een verharder. Na menging is er sprake van een zekere verwerkingstijd en verharding.
De reparatie is niet alkalisch (pH 7 – neutraal). PC mortels kunnen tot zeer dunne lagen aangebracht worden. Voor het glad uitvlakken zijn deze mortels dan ook prima toepasbaar.
Grove primer
Wanneer beton met wapeningscorrosie hersteld moet worden, kan het blootliggende en gecorrodeerde staal na grondig ontroesten worden behandeld. Soms gebeurt dat met een tweecomponenten epoxy coating. Maar tegenwoordig wordt meer en meer een cementgebonden, met epoxyhars verbeterde, 3-componenten primer als hechtbrug en voor de bescherming van het wapeningsijzer toegepast.
Dergelijke grove primers vormen een betere hechtbrug en zijn prima combineerbaar met de meeste reparatiemortels. Ze hechten uitstekend op beton en staal en zijn vaak roestwerend. Ook zijn dergelijke grove primers goed bestand tegen water en chloride indringing. Ze worden in twee lagen tot 2 mm dik aangebracht en vormen hiermee een buffer zo sterk als 3 cm CC mortel. Pure epoxy gebruiken kan nog wel, maar dan moet je deze nat afzanden om voldoende hechting te krijgen met de meest gangbare mortels.
Schilderen van beton
Na het repareren van beton kan dit ook worden geschilderd. Dit wordt meestal gedaan uit esthetisch oogpunt en soms vanwege technische redenen. Bijvoorbeeld om scheuren te overbruggen of om de bestendigheid tegen omgevingsinvloeden te verbeteren. Vaak kan worden volstaan met het gebruik van 1-component en plastisch elastische materialen welke goed bestand zijn tegen UV. Bijvoorbeeld op acrylaat gebaseerde watergedragen coatings welke voldoen aan EN 1504-2. Vaak wordt daarbij een systeem geadviseerd waarbij eerst een primer en vervolgens een toplaag worden aangebracht.
Oplosmiddelhoudende producten moeten zo min mogelijk worden gebruikt. Alleen voor zeer moeilijke ondergronden (zeer dicht of zwak met een hechtsterkte < 1,0 N/mm²) en bij lage temperaturen, is het gebruik van een oplosmiddelhoudende primer een optie. Afwerken kan altijd met een watergedragen coatingsysteem. Een extra laag kan nodig zijn bij gewenste kleurdekking bij primaire kleuren en bij vereiste laagdikte voor voldoende scheuroverbrugging en dergelijke.