Ga naar hoofdinhoud

Bolle glans, wat is het en hoe schilder je het?


Het geldt als hét bewijs van vakmanschap: de gelakte voordeur die je als spiegel kunt gebruiken: dasje goed trekken, haren kammen. Glans meten we in Gloss Units (GU), maar er is ook nog zoiets als ‘bolle’ glans. Dat is niet helemaal hetzelfde. Wat is het verschil en hoe schilder je zo’n ‘notarisdeur’? SchildersVakkrant vroeg het aan een aantal specialisten.

‘Wij noemen dat een “kriebeltje”’, zegt Bert Harsevoort, eigenaar van onderzoek- en adviesbureau AHA-Adviseurs in Staphorst. ‘De ultieme test is met een streepjesbloes aan voor zo’n deur gaan staan. Bij echt bolle glans lopen die streepjes helemaal strak. Heel vaak is dat toch niet zo, dan zit dat “kriebeltje” er in.’ Niet helemaal perfect schuren is volgens Harsevoort meestal de oorzaak. ‘Je kunt een P800 gebruiken, of nog fijner, maar als je teveel druk zet met je vingers krijg je schuurgroeven. Bij de laatste lagen moet je alleen maar matteren.’

Daar weet Dick Pouwels alles van. Hij doet het op zijn zeventigste wat rustiger aan, maar samen met zijn zoon bestiert hij nog altijd zijn rijtuigenschilderbedrijf in Ossenzijl. De Glazen Koets en de Gouden Koets gingen door zijn handen. Maar woningen doen ze ook nog steeds. ‘Minder dan vroeger, we hebben het heel druk met rijtuigen.’

Minder kans op vingersporen

Bijschrift bij de uitgelichte afbeelding: Een recent project van Daan Boon, van het gelijknamige onderhoudsbedrijf in Santpoort. Boon, (zzp’er, maar op zoek naar personeel): ‘Dit is de onderkant van de luifel boven de voordeur. Een nieuwe plaat hout, in een vage grondering. Ik heb hem geschuurd en daarna gegrond met watergedragen grondverf, Uniprimer van Veveo. Dat doe ik vaker met watergedragen, dan kun je dezelfde dag nog voorlakken. De grondverf heb ik bijna helemaal teruggeschuurd met Abranet van Mirka, de schroefgaten zijn gevuld met Repair Care SF. Daarna de voorlak, SystemCoat van Veveo, dat weer machinaal matteren met schuurvlies van SIA. Machinaal, want dan heb je minder kans op vingersporen, en toen afgelakt met Platinum SB van Veveo.’ De foto is een dag later genomen, de verf was dus al droog.

‘Geen gezicht’

Pouwels vindt glanzende deuren van woonhuizen lang niet altijd mooi. ‘Een rijtje huizen die netjes geschilderd zijn en dan opeens zo’n glansdeur ertussen… ik vind het geen gezicht. Een deur van een monument, daar ga je wel ver mee. Maar verder dan P800 wil ik dan toch niet gaan. Er is een verschil tussen rijtuigen en deuren: gaat het teveel glanzen, dan zie je die deur niet meer goed, de oude details. Ik ben niet zo van het ‘patina’; ook oude deuren maak ik het liefst heel strak. Bij rijtuigen moet het glanzen en glimmen. Daar polijsten we uiteindelijk, de derde of vijfde laklaag die op zeker drie grondlaklagen ligt, met een P1200, nat. Alles schilderen we met de kwast.’

Nat schuren noemt ook Johan Deunk als oplossing om heel fijn te matteren. Dat kan met watervast schuurpapier of met een schuurpad. Schuurpads hebben sowieso Deunks voorkeur, omdat je er minder snel op hoeken door de verflaag schuurt. De oud-schilderleraar en -verfinspecteur van de Rijksgebouwendienst is dan weer niet dogmatisch over kwasten.

‘Dat verbaast je? Nou, met een viltrollertje kun je heel goed een perfect gevloeide bolglanzende laklaag krijgen. Een voordeel van rollertjes is dat je veel laagdikte over een groot oppervlak verdeelt. En goede laagdikte, onverdund, is essentieel voor een bolle glans. Doe je dat goed, dan krijg je ook geen zakkers. Die krijg je als je laagdikte niet overal even dik is, dan gaat verf lopen.’

Sinaasappelhuid

Maar de gevreesde sinaasappelhuid dan? Die krijg je toch met rol-applicatie? Deunk: ‘De kunst is om het met de roller op te zetten en er daarna vanaf te blijven. Trek je hem daarna nog eens na, terwijl de verf al aan het drogen is, dan krijg je die sinaasappelhuid. Je ziet dat standaard op woningcorporatieprojecten. Logisch: de werkdruk is er hoog en het wordt geaccepteerd omdat de glansgraad goed is.’

Bert Harsevoort bevestigt dat: ‘Hoogglans dient voor duurzaamheid. Vuil hecht minder snel, het is beter reinigbaar en de glans weerkaatst het uv-licht, waardoor de verflaag wat langer in tact blijft. Bij corporatiewerk gaat het vooral over voldoende laagdikte en of de ondergrond überhaupt goed behandeld is. Eisen over bolle glans kom je wel bij monumenten tegen. Het klopt dat de het aantal Gloss Units te meten is, maar niet alles zegt over de aflak.’

Om dat te meten gebruikt Harsevoort een Rhopoint IQ-meter. ‘Daarmee kun je de glansgraad onder verschillende hoeken meten en hij meet ook de scherpte-diepte en waasvorming. En daar ligt het aan bij het ontbreken van bolle glans: de spiegeling wordt gebroken door iets dat onder het oppervlak ligt. Dat kan een schuurpatroon zijn of een applicatie-effect. Bij waasvorming kun je ook aan plamuur denken. Dat is poreus en zuigend materiaal. Het bindmiddel in de grondverf en de voorlak kan daar in wegzakken, de verflaag wordt dan schraler en je krijgt die bolle glans niet meer terug.’

Ruben van der Kruis van Van der Kruis Vakschilders in Maarheeze: ‘We zijn tot het extreme gegaan, heel veel lagen, op het laatst matteren met P1200 en dat soort dingen. Maar de laatste tijd ga ik toch liever terug naar die meer vette bolle glans, dat staat toch klassieker.’

Geen fan van plamuren

Van plamuren is geen van de geïnterviewden fan. Ook Ruben van der Kruis niet, die toch heel wat toeren heeft uitgehaald om zo extreem mogelijke spiegelglans te krijgen. De schilder haalde er overwinningen en nominaties mee voor de Nationale SchildersVakprijs.

‘We hebben de gekste dingen uitgehaald’, vertelt Van der Kruis. ‘Ik heb dus weleens een deur gematteerd met P1200, meerdere lagen voorlak, paar keer aflakken. Je krijgt dan een oppervlak dat glimt als een auto. Het voorbereiden van je ondergrond is essentieel: vlak en glad maken door eerst roterend te schuren en daarna steeds fijner schuren met de hand. Plamuur heb je dan soms nodig, maar liever niet. Het heeft een ander gedrag als de verf. Het houdt meer vocht vast en dan kan op een hete dag de verf er af knallen.’

Een deur helemaal overtrekken met epoxy of een houtreparatiemiddel? Dat is in de ogen van de Brabander iets van vroeger. Ik zeg: schuren is het nieuwe plamuren.’ Van der Kruis komt naar eigen zeggen terug van die extreem glimmende oppervlakken. ‘Het heeft iets onnatuurlijks. Ik ga dan liever een stapje terug naar de traditionele, vette hoogglans.’

Paleis het Loo

Deunk wijst op het kostenaspect: ‘Bij Paleis het Loo, waar ik toezicht hield op het schilderwerk, ga je standaard uit van een vierlaags systeem. Daar is budget voor. Maar je kunt wel degelijk een bol resultaat boeken met een 2,5 beurt. Als je maar goed terugschuurt. Kaal halen hoeft niet. De verflaag die blijft zitten is in wezen je plamuur. We hebben met verschillende verven geëxperimenteerd. Ik zie weinig verschil, zolang het maar gesiliconiseerde hoogglansverven zijn.’

Ook Harsevoort heeft geen voorkeur voor een bepaalde verf. Ook hij kiest voor gesilliconiseerde verf. ‘De recepten worden nogal eens aangepast onder invloed van grondstofschaarste of regelgeving. In het algemeen verhoog je de glanseffecten verf door te variëren met de vulstof en de matteringsmiddelen. Hoe meer dat is, hoe minder glans. Ik ken een verfmerk dat een harde was als matteringsmiddel gebruikte. Dat gaf goede resultaten.’

Doe je best op de wc

Is er nog een tip over hoe je de verf moet aanbrengen voor de beste bolle glans? Deunk: ‘Ik leerde altijd: je beste schilderwerk moet je op de voordeur en op de binnendeur van de wc maken. Dat zijn twee plekken waar je opdrachtgever met je werk geconfronteerd wordt, dat helpt bij het betalen van de rekening.’

Over het schilderen zelf: ‘Ik zelf schilder een deur van beneden naar boven. Een reden is dat je kwast en roller dan nog wat kunnen zetten, eventuele haartjes of vezels mag je daar nog wel verliezen. Ook kun je dan goed veel verf naar boven toe opzetten en dan mooi naar beneden uitstrijken. Verder is het vooral een kwestie van tijd: tussen de lagen door moet je de verf ruim de tijd geven om te drogen. En ja, ook dat is een kwestie van geld.’

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.


Geen versoepeling regels voor Oekraïense zzp’ers

Soudal slaat vleugels uit naar Japan

Muurschildering Studio Giftig wereldwijde topper

Daling aantal zzp’ers verder ingezet

AGC investeert in nieuwe Fineo productielijn