Pensioenregels en -wetten zijn niet eenvoudig. En de manier waarop pensioenfondsen gecontroleerd worden, verantwoording afleggen, wettelijke mogelijkheden hebben om te besluiten is niet in oneliners uit te leggen. Dat maakt het makkelijk om er kritisch over te zijn. Totdat bijvoorbeeld Marlies van Loon (bestuurslid) of Cathrin van der Werf (voorzitter) het uitlegt.
Want? Schilders roepen maar wat?
Van der Werf: ‘Veel mensen houden niet van lezen. Nieuws over pensioenen volgen ze hoogstens via nieuwssites. Onze infobladen worden beperkt gelezen. Zo ontstaat een beeld van “die hoge heren met hun dure leaseauto’s.” Nou, dat zijn wij dus.’
Van Loon: ‘Pensioenfondsbestuurders staan qua imago in het rijtje onder bankiers. Terwijl wij de economische crisis niet veroorzaakt hebben, maar er wel de gevolgen van ervaren.’
Van der Werf: ‘Ons fonds heeft van de crisis een behoorlijke klap gekregen. Maar daarna is het weer gaan groeien. We beheren momenteel ruim 6 miljard euro aan pensioengelden van schilders in loondienst, zzp’ers, die dat verplicht zijn, uitzendkrachten die er voor gekozen hebben en ook van veel werkgevers.’
Da’s best veel geld. En hoe staat het erbij?
Van Loon: ‘In mei stond de beleidsdekkingsgraad op 101 procent. Dat betekent dat we onder de 110 procent staan en geen uitkeringen mogen “indexeren”: aanpassen aan de inflatie. De inflatie staat op 1,5 procent, dat is niet hoog, maar prettig is het niet.’
Van der Werf: ‘We hebben de pensioenen nog niet hoeven verlagen, zoals veel andere fondsen moesten doen. We houden er voor volgend jaar wel rekening mee. Dan gaat het om een kleine verlaging, van een of twee euro’s per maand.’
De rente heeft het gedaan?
Van der Werf: ‘Zo is het. Die staat zeer laag en daardoor stijgt ons vermogen, dat in tien jaar bijna is verdubbeld, onvoldoende om onze gestegen verplichtingen bij te benen. De regels schrijven voor dat je niet mag rekenen met een hogere rente in de toekomst.’
De regels zijn best streng. Ook over benoemingen…
Van Loon: ‘Dat klopt. In mijn geval ben ik bijvoorbeeld voorgedragen door een aantal zzp-organisaties: OnderhoudNL, ZZP Nederland, Zelfstandigen Bouw en FNV Bouw. Zo’n voordracht moet worden overgenomen door het bestuur, en daarna onderzoekt De Nederlandse Bank of je wel over de juiste achtergrond en kennis beschikt.’
Ja, u vertegenwoordigt de zzp’ers…
Van Loon: ‘In het pensioenbestuur vertegenwoordig je geen belangenclubs. De pensioenregeling wordt door sociale partners, de werkgevers en de werknemers, opgesteld. ZZP Nederland en Zelfstandigen Bouw negeren die uitnodiging nu al anderhalf jaar. Als bestuur voeren wij de regeling uit indien we die uitvoerbaar achten. We hebben 2 neutrale leden en verder 2 leden voorgedragen door de werkgevers, 2 door de werknemers, 1 door de gepensioneerden en 1 door de zzp’ers. Over concrete vergaderstukken ga ik niet in gesprek. Ik heb geheimhoudingsplicht. Maar ik informeer de organisaties wel en overleg graag. Ik houd ook voeling met de zzp’ers in het Verantwoordingorgaan. Ik let op de belangen van de zzp’ers. Andere sectoren, zoals de landbouw, kijken met interesse naar het schilderspensioen. Daar zijn ook veel zelfstandigen, die zijn niet verplicht pensioenverzekerd.’
Ja, de schilders zijn die ene uitzondering…
Van der Werf: ‘Voor de verplichte deelname door zzp’ers zijn al sinds de invoering in 1951 goede redenen. De eerste is de armoedeval. Zelfstandigen verzekeren zich maar zelden uit eigen beweging. Dan krijg je na je pensionering alleen aow. Dat is afgeleid van het minimumloon. Je valt dan enorm terug in inkomen.’
Van Loon: ‘Op regeringsniveau worden allerlei modellen bedacht om iets te doen aan die armoedeval voor de bijna één miljoen zzp’ers. Daarbij wordt gedacht aan een verplicht pensioenfonds, ongeveer zoals bij het BPF.’
Van der Werf: ‘De tweede reden is die van het gelijke speelveld. Kleine schildersbedrijven die aan hun pensioenafdrachten voldoen hoeven niet te concurreren met zzp’ers die geen pensioenpremies afdragen.’
Er zijn protesten tegen regels die oneerlijk zouden zijn voor zzp’ers
Van Loon: ‘Aan sommige punten is niets te doen, op sommige punten is de wet veranderd en waar mogelijk hebben we dingen aangepast. Bijvoorbeeld de premievrije pensioenopbouw bij arbeidsongeschiktheid. Raak je als zzp’er arbeidsongeschikt en ben je daarvoor verzekerd, dan kun je die premievrije opbouw aanvragen: het BPF betaalt dan jouw pensioenpremie. Heb je geen aov-verzekering dan mag dat wettelijk maximaal drie jaar. Vroeger moest je je elk jaar op eigen kosten laten keuren. Wij hebben dat teruggebracht naar één keer.
Van der Werf: ‘En dan is er de specifieke groep van werknemers die onder een compensatieregeling vallen voor de afschaffing van de VUT en die voor 2014 zelfstandig werden. Zij betaalden er als werknemer wél premie voor, maar kunnen er als zzp’er geen beroep op doen. De fiscus blokkeert dat. De belasting ziet dat als een “bovenmatige” pensioenopbouw: er wordt meer belastingvrij gespaard dan mag.’
Waarom zitten jullie eigenlijk in het bestuur? Om het geld?
Van Loon: ‘Nee, geld is niet belangrijk. We ontvangen een uurvergoeding voor de tijd die we besteden aan voorbereiden en vergaderen. Het BPF heeft geen bestuursbureau, dat bespaart een paar ton per jaar. Dat neemt voor het bestuur wel extra werk met zich mee.’
Van der Werf: ‘Al onze uren worden geregistreerd en gecontroleerd. De laatste paar jaar hebben we de gemiddelden bijgehouden en nu hebben we die genormeerd. Dan zijn we van die rompslomp af.’
Van Loon: ‘Ik doe dit werk omdat ik het geweldig vind om verantwoordelijkheid te dragen en om soms moeilijke beslissingen te nemen. En omdat het gaat over het inkomen van zoveel mensen. Ik wil daar zorg voor dragen.’
Van der Werf: ‘Ik doe het voor de schilders. Mijn man heeft een vastgoedonderhoudsbedrijf. Als je ziet hoe hard onze jongens werken, vaak al vanaf hun zestiende tot hun pensioen, dan gun ik ze ook echt dat loon na werken. Pas sprak ik een medewerker die kortgeleden met pensioen was gegaan. Hij vertelde me dat hij nu per maand méér overhoudt dan toen hij nog in loondienst was. Dan hebben we iets goed gedaan.’
Foto:
Marlies van Loon (l) en Cathrin van der Werf: ‘Waar mogelijk hebben we regelingen aangepast.’
Foto: JMS