Langzaam maar gestaag ontwikkelt Schildersbedrijf te Morsche uit het Gelderse Beltrum zich tot een gespecialiseerd restauratieschildersbedrijf. Niet in de laatste plaats door het schilderwerk aan de vele onderdelen van Landgoed Middachten in De Steeg. Zojuist is het buitenschilderwerk aan de stallen opgeleverd. In dit geval met lijnolieverf.
Min of meer toevallig raakte Raimond te Morsche betrokken bij het onderhoud aan Kasteel Middachten. Directeur-eigenaar Raimond te Morsche: ‘Bouw- en restauratiebedrijf Hoffman uit Beltrum zocht voor een spoedklus op Landgoed Middachten een goede schilder. Nu is Beltrum een klein dorpje en ook hier geldt “ons kent ons”. Hoewel het onderhoud was toegezegd aan leerlingen van Schilder^sCool drong de hoofdaannemer er op aan om ook mij in de schakelen.’ Dat bleek dusdanig goed te zijn bevallen dat Te Morsche daarna ook werd gevraagd om in te schrijven op het onderhoud aan verschillende vervolgprojecten.’
Die verdienste heeft Te Morsche uiteindelijk aan zichzelf te danken: ‘Wij zitten al vanaf de start van ons schildersbedrijf in 2000 in het particuliere werk en zijn heel langzaam gegroeid naar een meer gespecialiseerd restauratieschildersbedrijf. We hebben zojuist een audit achter de rug van de Monumentenwacht Gelderland. Die beheert het ‘Register kwaliteitsregeling Kennis & Kunde gebouwd erfgoed’ van bedrijven met een aantoonbaar en bewezen restauratiespecialisme. Daarvoor toetsen restauratiedeskundigen van Monumentenwacht de aanwezige kennis en kunde bij de medewerkers en de mate van aandacht voor scholing. Ook volgt de toetsingscommissie enkele projecten, in dit geval ons restauratieschilderwerk aan de kerk van Haarlo en aan die in Kranenburg bij Vorden.’
Het landgoed omvat behalve Kasteel Middachten vele gebouwen waaronder een Oranjerie, pachtboerderijen, een jachtopzienerswoning, het koetshuis, een squashhal en stallen. Zo was Te Morsche op Landgoed Middachten ook betrokken bij schilderwerken aan de monumentale squashhal, waaronder veel houtimitatiewerk, de woningen van de jachtopziener, delen van het kasteel en het binnenschilderwerk van de bovenverdieping van de woning, het zogenoemde Bouwhuis, van de kasteelheer, Franz Graf zu Ortenburg.
En toen kwam de vraag voor het buitenschilderwerk van de stallen, 98% houten ondergronden en enkele stalen muurankers en ringen . ‘In dit geval met lijnolieverf op basis van een verftechnisch advies van Anker Stuy, de fabrikant van lijnolieverven van Rolsma Advanced Biobased Paints. Nu hadden we al wel ervaring met de watergedragen lijnolieverf van Aquamaryn (lees hiervoor het artikel in SchildersVakkrant 4, 13 maart 2015, red.), maar niet met de meer authentieke lijnolieverf van Rolsma.’ Om die verf goed te kunnen verwerken kreeg Te Morsche technische ondersteuning van Anker Stuy. ‘In de opstartfase zijn we begeleid door hun technische adviseur om de karakteristieke eigenschappen van deze verf te leren kennen. En die is anders dan van de synthetische verven. Niet moeilijk en lastig, maar je moet het wel weten. Vooral kennis van de laagdikte is belangrijk. Zoals je hem opbrengt, zo blijft hij ook, vanwege het hoge vaste stofgehalte. Breng je deze verf te dik op, dan gaat-ie schroeien. Dat is eigenlijk de essentie van de verwerking. Puur de feeling krijgen. Gewoon een kwestie van omschakelen. Dan leer je ook dat deze verf een enorm uitstrijkvermogen heeft. Doe je met een litertje normaal 12 m², met deze lijnolieverf doe je ongeveer 20 m².’
Ook de droging van lijnolieverven heeft Te Morsche leren kennen: ‘Je kunt na een dag niet even snel een kozijn aflakken. Deze verf “pikt nog lang na”. Dat heeft iets meer tijd nodig. Maar na twee dagen is deze verf gewoon met korrel 120 te schuren en klaar voor een volgende laag. Heb je dus, zoals hier, veel repetitief werk, dan is het geen enkel probleem daar planmatig goed mee om te gaan.’
Te Morsche trof goede én slechte delen aan. ‘De weerzijde was bepalend voor de staat van het schilderwerk en niet in de laatste plaats het effect van eerder gebruikte materialen. Het verfwerk vertoonde namelijk nogal wat barsten, vooral veroorzaakt door een hier vroeger toegepaste veel te harde polyesterplamuur. Een plamuur die niet de eigenschap had om een goede verbinding met het hout aan te gaan. Deze plamuur werkt weliswaar snel, is makkelijk te schuren, ziet er op het eerste oog mooi strak uit, maar levert op termijn altijd dit soort problemen op. Want gaat het barsten, dan komt er meestal snel vocht bij met alle consequenties van dien. Alle scheuren en naden hebben we nu uitgefreesd en gevuld met de 2k epoxyplamuur Flexidur van Sigma om een goede ondergrond te krijgen. Ook losse stopverf is verwijderd en vervangen door Flexidur SV, een elastische stopverf vervangende afdichtingskit, en waar nodig is soms ook glas vervangen door monumentenglas.’
Afhankelijk in welke mate het schilderwerk in het weer staat, is na de voorbehandeling en de grondlaag gekozen voor een of twee keer aflakken. ‘Je hebt het hier dus over een 2 ½- of een 3 ½-beurt.’
Marcel Berenpas, Samuel Wesseldijk en Jerker Bennink zijn begin juli met het werk gestart en hebben het eind deze maand opgeleverd.
Landgoed en Kasteel Middachten
Kasteel Middachten is een van de laatste kastelen die door overerving nog in particulier bezit is. Via de geslachten Middachten, Raesfelt, Van Reede en Bentink is het vererfd op het geslacht Zu Ortenburg. De huidige kasteelheer is Franz Graf zu Ortenburg. Het kasteel zelf wordt geschiedkundig het eerst genoemd in 1190 en is gelegen in de provincie Gelderland in de gemeente Rheden bij het dorpje De Steeg, dicht bij rivier de IJssel. De huidige verschijningsvorm van het kasteel dateert van een ingrijpende verbouwing en vergroting in 1694-1697. Na deze verbouwing zijn ook de tuinen aangelegd. Bijbehorende landerijen en bossen vormen een compleet ensemble. De monumentale gebouwen zijn nog steeds herkenbaar aan de kleurstelling van Middachten: rood en wit. De verantwoordelijkheid voor de instandhouding van het cultureel erfgoed van landgoed Middachten ligt bij de familie, ondersteund door de Stichting Kasteel Middachten en Sichting Vrienden van Middachten.