Thema van de Leermeesterdag in Maarssen was: ‘Ga jij door het vuur voor je leerling?’. Dat thema gaf gelijk al aan dat het accent van deze dag lag op de persoonlijke kant van het leermeesterschap, in plaats van op de vakinhoudelijke kant. Het ging in de diverse programmaonderdelen vooral over de manier waarop de leermeester omgaat met de leerling en hoe hij die leerling weet te motiveren.
Dat kwam onder meer naar voren in een inspirerende bijdrage van piloot en brandweerman Roy Jasperse, maar ook in de workshops én bij de bekendmaking van het Beste Leerbedrijf van 2023 en de Beste Leermeester van 2023. Ook daarin draait het vooral om de persoonlijke omgang en aandacht die het bedrijf en de leermeesters hebben voor de leerling.
Stellingen
Tijdens de Leermeesterdag werd onder meer in vier groepen interactief een aantal stellingen met elkaar besproken. Eén daarvan sloot nauw aan bij het thema: ‘Als een leermeester ‘door het vuur’ gaat voor zijn leerling, dan bestaat demotivatie niet meer’. De leermeesters mochten gaan staan bij de bordjes ‘helemaal mee eens’, ‘een beetje mee eens’ en ‘helemaal niet mee eens’.
Het ging de organisatoren daarbij niet om goede of foute antwoorden, maar het was hen vooral te doen om de gedachte achter die keuze en daarover vervolgens met elkaar in gesprek te gaan. Dat werkte zeer inspirerend, zo gaven diverse deelnemers aan. De organisatie had negen stellingen voorbereid, maar de levendige gesprekken leidden er toe dat de meeste groepen maar tot vier stellingen kwamen.
In de praktijk bleken de verschillen in opvattingen overigens niet heel groot, ook niet tussen de mensen die het helemaal eens waren met de stelling en de mensen die het er helemaal niet mee eens waren. Want vaak ligt het toch wat genuanceerder, zo bleek uit het gesprek.
Workshopleider Wilbert Teunissen – ontwikkelaar en trainer bij OnderhoudNL – vroeg zijn groep of ze ervaring hadden met gedemotiveerde leerlingen. Voorbeelden die werden genoemd zijn waarschijnlijk voor iedereen herkenbaar: te laat komen en gemakkelijk ziek melden per app.
Zoals een echte trainer betaamt kon Teunissen het niet laten om daar dieper op in te gaan. “Waarom is een leerling gedemotiveerd? Dan is de motivatie weggelekt, want ooit hebben ze wel voor het schildersvak gekozen. Wat is er dan gebeurd? Het is aan de leermeester om daarover in gesprek te gaan en ze te laten nadenken over wat ze mooi vinden aan het vak en op zoek te gaan naar de innerlijke motivatie.”
Verantwoordelijke rol
De rol van de leermeester kwam op deze dag in al zijn facetten voorbij. Een goede leermeester heeft grote invloed op het leven van de leerling, was de algemene mening. Die rol werd soms zelfs omschreven als die van grote broer of zelfs vader. “Uiteindelijk breng je vaak meer tijd door met je leerling dan met je partner”, stelden meerdere mensen in de workshops.
Het belang van die rol kwam ook naar voren in de stelling ‘De leermeester is altijd verantwoordelijk voor zijn leerling’. Hoe ver gaat dat dan? Is dat ook buiten werktijd? Het blijkt zelfs voor te komen dat een leerling in problemen bij de politie aangeeft dat ze zijn leermeester moeten bellen, in plaats van zijn ouders. In hoeverre moet die leerling juist leren om zelf verantwoordelijkheid te nemen?
En dan is er natuurlijk ook nog de juridische verantwoordelijkheid. Wat als er iets echt fout gaat? Dan zijn de leermeester en het leerbedrijf verantwoordelijk. Daarbij kwam de vraag naar voren of leermeesters voldoende weten wat leerlingen, met name onder de 18 jaar, wel en niet mogen doen. Mogen ze op een steiger werken? Wat voor gewicht mogen ze tillen?
“Uiteindelijk breng je vaak meer tijd door met je leerling dan met je partner”, stelden meerdere mensen in de workshops
Juiste knop vinden
Teunissen benadrukte het belang van een juiste houding. “Blijf je verbazen als leermeester, stel vragen in plaats van te oordelen, ontspan en lach wat meer”, is zijn visie. Trainer en workshopleider Timo Touwen zat op diezelfde lijn met zijn samenvatting van de inleidingen van piloot/brandweerman Roy Jasperse en verenigingsmanager Mark Hulsen van OnderhoudNL. “Deze bijdragen gingen weinig over het vak zelf, maar gingen vooral over boeien, binden en vertrouwen. Het gaat om het zoeken waar de knop zit, zodat iemand enthousiast wordt over het vak”, concludeerde hij.
Mark Hulsen benadrukte in zijn openingswoord het belang van leermeesters voor de branche. “Begeleiden van leerlingen is een belangrijk issue in onze branche, waar we continu op zoek zijn naar nieuwe instroom.” De manier waarop een leermeester dat aanpakt, is in zijn ogen essentieel voor het succes.
“Een leermeester kan het verschil maken. Die kan leerlingen – of een collega die iets nog niet kan en het wil leren – naar een hoger plan brengen. Dan gaat het van ‘ik doe het niet’ naar ‘het is me gelukt’. Maar gras groeit niet harder door er aan te trekken. Voor groei heeft het water en mest nodig.”
Generaties
Hulsen probeerde ook even het beeld te kantelen dat veel ouderen hebben van de jonge generaties leerlingen. Hij liet eerst het beeld zien van jongeren op hun telefoon. Dat beeld herkende iedereen. Vervolgens liet een foto zien van hoe het er aan toe ging toen hij zelf vanuit het Cibap stage liep: de leermeester die de hele pauze verscholen zat achter de krant. “Het beeld is eigenlijk niet zo anders: leven in een eigen wereldje in plaats van in contact met elkaar en open te staan voor anderen. Hoe mooi is het om in de bus juist een praatje met elkaar te maken.”
Via de Menti-app vroeg Hulsen ook reacties uit de zaal. Onder meer over wat ze belangrijk vonden voor een leermeester. De wordcloud die hieruit ontstond, bevatte termen als communicatie, betrokkenheid, inlevingsvermogen en geduld. “Ik hoop dat deze wordcloud inspirerend werkt en dat je er misschien iets in ziet waar je zelf weer verder meer kunt.”
De verenigingsmanager bracht daarbij ook de activiteiten onder de aandacht die OnderhoudNL onderneemt om leermeesters te ondersteunen. Zoals diverse blogs, leermeesterwaaiers, een Leermaster en een leermeestertraining 3.0. Ook zijn er plannen om een leermeesternetwerk op te zetten “om met elkaar te sparren en ideeën uit te wisselen. Maar bijvoorbeeld ook om tips te vragen hoe je omgaat met bepaalde dingen en leerlingen.” Daarnaast is er het voornemen om van deze Leermeesterdag een jaarlijks of tweejaarlijks evenement te maken.
Elk programma-onderdeel werd scherp vastgelegd door cartoon-tekenaar Herman Roozen, die daarmee zorgde voor een humoristische samenvatting van de dag. Links Mark Hulsen
Inspirerend
Wat de bezoekers van deze eerste Leermeesterdag betreft, zou die herhaling mogen. “Ik zou zeker vaker komen”, gaf Robbert van Summeren van schildersbedrijf De Bresser uit Ravenstein aan. Hij offerde er zelfs zijn eigen wekelijkse vrije dag voor op. “En ik zou ook collega’s meenemen. Zelfs collega’s die geen leermeester zijn want zij kunnen er ook wat van opsteken. Vooral de gesprekken in de groepen vond ik inspirerend, bijvoorbeeld ook de vraag hoe ver je verantwoordelijk bent voor je leerlingen.”
Floor Utermark en Jens Egbertsen van Uw Onderhoudspartner Lenferink uit Heino waren mede aanwezig omdat ze genomineerd waren voor Beste Leerbedijf, maar vonden de dag ook heel inspirerend. “Vooral de informatie van hoe andere leermeesters het aanpakken is heel zinvol. Wij hebben 16 leerlingen op ongeveer 100 mensen binnen ons bedrijf. En die leerlingen blijven meestal ook. Daardoor hebben we een heel goede leeftijdsopbouw in het bedrijf.” Gedemotiveerde leerlingen komen zij weinig tegen. Egbertsen: “Maar je moet jongeren van 16 tot 20 jaar wel de ruimte geven. Je moet duidelijk zijn, maar ook veel accepteren. Je kunt het je als bedrijf ook niet permitteren om ze kwijt te raken. En vanaf zo ongeveer 21 jaar gaat het dan goed.”
Milco Wissink van Wissink Schilders uit Albergen was aanwezig met meerdere collega’s.Mede omdat het bedrijf een van de genomineerden was voor het Beste Leerbedrijf en voor Beste Leermeester. “Voor de motivatie is het goed om te zien dat zo veel mensen in de branche bezig zijn met opleiden”, aldus Wissink. En in de workshops was er zeker de herkenning in de omgang met leerlingen. Wissink: “Zoals we in Twente zeggen: ‘een koe moet niet vergeten dat hij ooit kalf is geweest’.”
Timo Touwen bespreekt de stellingen met de leermeesters
Beste Leermeester Tom van Lienden wordt gehuldigd (Foto: OnderhoudNL/Tabitha Lemon)
______________________________________________________________________________________________________________________________
Prijswinnaars
Uw Onderhoudspartner Lenferink uit Heino werd in Maarssen uitgeroepen tot Beste Leerbedrijf 2023. Tom van Lienden (van Elk Gemert) sleepte de titel ‘Beste Leermeester 2023’ in de wacht. Elk jaar organiseert OnderhoudNL Opleidingen de landelijke verkiezing ‘Beste Leerbedrijf en Leermeester’. Hiermee bedankt men de bedrijven en medewerkers voor hun inzet om jongeren op te leiden en te begeleiden. En het probeert zo de kwaliteit van het opleiden op hoog niveau te houden. De winnaars mogen zich niet alleen één jaar lang het Beste Leerbedrijf of de Beste Leermeester van OnderhoudNL noemen, maar dingen ook nog eens mee naar de landelijke titel van Beste Leerbedrijf of Beste Leermeester van Nederland bij de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB).
______________________________________________________________________________________________________________________________
Uw Onderhoudspartner Lenferink uit Heino werd in Maarssen uitgeroepen tot Beste Leerbedrijf 2023
(Foto: OnderhoudNL/Tabitha Lemon)
Auteur: Henk Wind