Bij de verbouw wordt alle schilderwerk uitgevoerd door Nutma Schilders. “Het is voor ons een prachtig spuitproject, waarin we veel arbeidsuren besparen”, zegt voorman Johan Ferwerda.
Het neoclassicistische Beursgebouw in Leeuwarden dateert uit 1880. Hier verhandelde men vroeger onder andere boter, kaas en akkerbouwproducten. De afgelopen decennia was er de centrale bibliotheek in gevestigd.
De Rijksuniversiteit Groningen (RUG) kocht het gebouw in 2017 van gemeente Leeuwarden als aanstaande huisvesting van de RUG/Campus Fryslân. In opdracht van de RUG verbouwt hoofdaannemer Bouwgroep Dijkstra Draisma uit Bolsward het rijksmonument nu tot faculteitsgebouw.
Moderne onderwijsomgeving
Uitgangspunt van het – door J.O.N.G. architecten gemaakte – ontwerp is het behoud van het monumentale karakter, maar met eigentijdse toevoegingen zodat het gebouw kan functioneren als moderne onderwijsomgeving. Zo blijven de monumentale gevels intact doordat binnen onderwijs- en kantoorruimten als gestapelde ‘dozen’ los van de gevels worden geplaatst.
Als onderaannemer voert Nutma Schilders uit Metslawier alle schilderwerk uit in dit circa 9 miljoen euro kostende renovatieproject. Aan de buitenzijde van het gebouw is weinig veranderd. “Alle zinkwerk is vernieuwd, daar waar nodig hebben we houtrot gesaneerd en zo’n zestig glasruiten zijn vervangen door monumentenglas”, zegt voorman/uitvoerder Johan Ferwerda van het schildersbedrijf.
“Aan de binnenkant van alle ramen worden grote Isoglas voorzetramen geplaatst die voor maximale warmte-isolatie moeten zorgen. Alle kozijnen, de zinken pilasters, zandstenen geveldelen en stenen sierlijst hebben we opnieuw in de verf gezet in de authentieke kleuren. Ook de timpaan is geschilderd en daarop zijn tevens de oude heraldische kleuren teruggebracht.”
Interieur
Binnen ondergaat het gebouw een metamorfose. Naar ontwerp van de architect krijgt de begane grond een robuust en industrieel uiterlijk. In dat kader werd het originele, betonnen trogjesplafond met zand gestraald om oude verflagen te verwijderen. “Deze specialistische klus hebben we uitbesteed aan de firma Eresdé”, zegt Ferwerda.
“Zij moesten een enorm plafondoppervlak onderhanden nemen en kwamen daarop in totaal zo’n 20 oude verflagen tegen, waaronder witkalk. In totaal zijn ze hier twee maanden mee bezig geweest. Om zo weinig mogelijk overlast te geven voor andere bouwvaklieden, werd het straalwerk hoofdzakelijk tussen 14.00 en 22.00 uur uitgevoerd.”
Door het gestraalde beton niet meer te schilderen, is een industriële look ontstaan. De authentieke borstwering op de begane grond is verwijderd en in plaats daarvan zijn 24 splinternieuwe raamkozijnen geplaatst die naar vloerniveau zijn gebracht. “Dat vroeg om maatwerk, want bijna iedere toog had een andere maat. Alles is daarom eerst digitaal ingemeten”, zegt Ferwerda.
De raamkozijnen werden van triple beglazing voorzien en door de schilders afgewerkt met Sigma S2U Nova Spray Satin, een watergedragen, zijdeglanzende spuitlakverf. Stalen elementen werden door de schilders in de Sigmetal Zinccoat Satin 3 in 1 Satin, een roestwerende, zijdeglanzende grond- en aflak, gezet. Op de stalen liggers kwam een brandwerende coating.
Behang
Op de begane grond zijn een groot aantal losse compartimenten gebouwd die straks worden ingericht als lokalen en docentenruimten. “In al deze ruimten hebben we op de wanden renovlies aangebracht en op dit behang is vervolgens door ons Sigmatex Superlatex gespoten”, vertelt Ferwerda.
Ook in de toiletruimten werd renovlies aangebracht. Hier werd als afwerking gekozen voor een watergedragen, tweecomponenten muurverf op basis van epoxy, die zeer goed reinigbaar is en waarop graffiti eenvoudig is te verwijderen.
De entree van het gebouw gaat terug naar de oorsprong: de grootste en middelste van de drie voordeuren wordt hersteld als hoofdentree. Daar verrijst, net als vroeger, weer een ruimtelijk trappenhuis. “De oude, gestuukte wanden en het plafond in het entreegebied zijn eerst, daar waar nodig, hersteld door de stukadoor. Daarna hebben wij het plafond gespoten in een spanningsarme Remmers-verf. Op verzoek van de architect zijn de wanden met een blokwitter geschilderd, om zo de authentieke kwaststrepen en daarmee de historische uitstraling te behouden”, legt Ferwerda uit.
Hoogwerkers
Ferwerda loopt de trap op naar de eerste etage, waar een centrale hal, auditorium, restaurant, onderwijs- en vergaderruimten en studie- en werkplekken komen. Deze verdieping krijgt een eikenhouten look. Zo wordt een eikenhouten vloer gelegd en zijn een lambrisering van eiken fineer en geperforeerde gipskartonplaten voor naadloze akoestische wanden aangebracht.
“Dat combineert mooi met de authentieke, monumentale gevel”, zegt hij. “De grote, oude kozijnen van de boogramen op deze etage hebben we zowel van binnen als buiten hersteld en daarna in een talpkleur gespoten met een watergedragen zijdeglanzende lakverf.”
Door de grootte had een schilder gemiddeld twee dagen werk met een kozijn. “Schoonmaken, bijplamuren, schuren en spuiten. Omdat de kozijnen nogal hoog in de gevel zitten, hebben we voor deze klus twee compacte hoogwerkers ingezet. Om deze machines op de eerste etage te kunnen krijgen, moest eerst een raamkozijn tijdelijk worden verwijderd en een hellingbaan aangelegd.”
“Door dat gat konden de hoogwerkers vervolgens naar binnen worden gereden. Ook andere aannemers gebruiken hier ondertussen hoogwerkers. Op een gegeven moment stonden zes van deze machines tegelijkertijd te draaien op de eerste etage. Dat is bijzonder”, zegt Ferwerda.
Plafond
Op de gestuukte binnenmuren bracht Nutma Schilders een Remmers-verf aan. Om de authentieke aanblik zoveel mogelijk te behouden, werd deze verf op verzoek van de architect met kwast en roller aangebracht en niet gespoten. De schilders voorzagen de wanden in het restaurantkeuken, in het kader van de HACCP-eisen, van een watergedragen, tweecomponenten muurverf op basis van epoxy.
De tweede etage biedt onder andere een leeszaal, onderwijsruimten en een medewerkersplekken. “Op deze verdieping hebben we geluidswerend en letselveilig glas geplaatst”, zegt Ferwerda, terwijl hij doorloopt naar de derde etage, waar een community lounge en werkplekken worden ingericht.
Pronkstuk op deze hoogste verdieping is zonder meer het originele stucplafond. “We moesten dat opnieuw in de verf zetten en dan praat je over een oppervlak van 1.600 vierkante meter. Eerst reinigen van schimmels, vet en stof, daarna barsten dichtmaken en vervolgens spuiten. Onze schilders moesten dagenlang vanaf de steiger bovenhands werken en dat was fysiek geen gemakkelijke opgave, maar het eindresultaat is erg mooi geworden”, zegt Ferwerda.
“Het bijzondere aan deze klus in het Beursgebouw is dat oud en nieuw hier mooi samen komen en dat vraagt ook gevarieerd schilderwerk. Het is voor ons vooral ook een prachtig spuitproject, waarin we veel arbeidsuren besparen in vergelijking tot handmatig schilderen. Wij leggen ons al decennia lang toe op spuitapplicatie en dat bevalt prima. Je kan veel sneller werken.”
Hij verwacht dat het schilderwerk in het Beursgebouw in april wordt afgerond. “Nadat het gebouw is ingericht, zal er vast nog meerwerk volgen van beschadigingen die we nog bij moeten werken”, aldus Ferwerda.
Verduurzaming
Na de renovatie zal het nieuwe faculteitsgebouw een stuk duurzamer zijn. Naast betere isolatie, 362 zonnepanelen op het dak en een warmte-koudeopslag met warmtepomp installatie wordt straks geen gas meer gebruikt.
Alles wordt elektrisch (all electric), ook de verwarming. Dat is bijzonder voor een monumentaal gebouw. Met deze aanpassingen kan het gebouw worden verduurzaamd van energielabel G naar B. Zo krijgt Leeuwarden ‘s lands eerste monumentale, all electric onderwijsgebouw.
Alle Foto’s zijn van Anne van der Woude, Leeuwarden
