De ruiten die u sinds jaar en dag plaatst zou u sinds kort eigenlijk wel eens niet meer mogen plaatsen. Sinds 1 april is namelijk een nieuw Bouwbesluit van kracht, onderdeel van de Woningwet. Daarin is aan glas een veel volwaardiger rol toebedeeld. ‘Je zult je moeten realiseren dat je hiermee te maken hebt.’
Rede voor het bouwbesluit
De doorsnee schilder heeft in zijn praktijk zo goed als niet van doen met het Bouwbesluit. Zo’n beetje elk ander beroep in de bouw heeft dat wel, al sinds jaar en dag. Het Bouwbesluit is een uitvoeringsmaatregel van de Woningwet en bestaat sinds 1992. Theo van der Zwaan, directeur van het Kenniscentrum Glas (KCG), het onafhankelijke kennisinstituut van de glasbranche: ‘Het is destijds een harmonisatiemaatregel geweest, om de veiligheid van gebouwen te garanderen. Daarnaast zijn er ook eisen wat betreft gezondheid, bruikbaarheid en energiezuinigheid. Voor die tijd bestonden er lokale en regionale bepalingen op allerlei gebied, het Bouwbesluit bracht die bij elkaar.’ Peter van Dijk, technisch adviseur bij het KCG: ‘Het draait dus niet om de veiligheid van de bouwers. Regels over het tillen van glas vallen bijvoorbeeld weer onder andere wetgeving. Hier gaat het om het gebouw en de veiligheid van de gebruikers en de bewoners, maar ook van degenen die er langs lopen en bijvoorbeeld getroffen zouden kunnen worden door loslatende geveldelen.’
Eisen voor glas
Van der Zwaan: ‘Het Bouwbesluit gaat enkel over prestatie-eisen. Voor deze eisen wordt verwezen naar normen waar de sterkte-eigenschappen van bepaalde producten in zijn vastgelegd. Voor glas was er nog geen norm waarin alle sterkte-eigenschappen waren bepaald. De norm voor glas die genoemd was in het oude bouwbesluit ging alleen over de welbekende windbelasting. Daaraan gekoppeld was de NPR 3599: de richtlijn die toelicht welke dikte een ruit moet hebben om wind te kunnen weerstaan, afhankelijk van de plaats van het bouwwerk en de grootte van het glasvlak. Daarover bestonden sinds jaar en dag tabellen, die iedereen wel kent.’ Van Dijk: ‘Alleen, ook die tabellen moeten worden herzien. Het is namelijk de laatste tientallen jaren harder gaan waaien in Nederland. Daarom zijn de normen nu aangepast. Het zou kunnen zijn dat een locatie waar tot voor kort glas van 4 millimeter voldeed, nu opeens 5 millimeter dik glas moet worden geplaatst.’
Glasnorm in het bouwbesluit
Dat is een flinke verandering. Glasplaatsende bedrijven kunnen er dus niet zomaar vanuit gaan dat de ruit die ze altijd bestelden nog altijd de juiste is. Maar er is meer.
Van der Zwaan: ‘De afgelopen acht jaar is er hard aan gewerkt om een volwaardige glasnorm in het Bouwbesluit opgenomen te krijgen. Nu dat gelukt is heeft dat grote voordelen. Het is voor iedereen transparant geworden wat de minimale eisen zijn voor toepassing van een glasproduct. Daarvoor zijn uitgebreide tests gedaan, is internationale literatuur naast elkaar gelegd en is er veel overlegd tussen alle betrokken partijen. Daarmee hebben we in Nederland pionierswerk verricht, want ook Europees bestaat er nog geen zogenaamde “euronorm” zoals die er wel is voor hout, staal en beton, bijvoorbeeld. We hebben daar rekening mee gehouden, dus hebben we een basis gelegd voor zo’n Europese normering van glas.’
Het resultaat, geven beide heren toe, is niet bepaald een handzaam, overal toepasbaar stuk wetgeving. Sterker, het rekenen begint nu pas. Van der Zwaan: ‘We zijn nu wel bezig, ook weer in samenspraak met branchepartijen zoals de Glas Branche Organisatie, de VMRG (gevelbouwers) en de Sectorvereniging Glasbedrijven van Fosag, om een aantal checklisten, tabellenboeken en overzichten op te stellen. Dat doen we voor meer normen.’ Van Dijk: ‘Bijvoorbeeld de NEN 3569, de norm die aangeeft wanneer letselbeperkend glas moet worden toegepast. Voor de toenmalige Stichting Veiligheidsbeglazing (SVB) is daarvoor al eens een handig geplastificeerd A4-tje gemaakt dat ook veel gebruikt wordt door glaszetters. Toch was er regelmatig enige discussie over. Je zou de norm kunnen interpreteren alsof glas tot op 85 centimeter hoogte altijd alleen letselveilig hoeft te zijn, dus bijvoorbeeld van gehard glas, dat versplintert als het breekt en zodoende geen letsel veroorzaakt. Letselbeperkend veilig glas mag alleen nog tot 85 centimeter hoogte en soms tot 1,40 meter hoogte als de val die je daarna maakt niet hoger kan zijn dan 1 meter. Glazen balkonbalustrades, bijvoorbeeld, moeten dus nu zeker en definitief van gelaagd glas gemaakt worden. Dat betekent dat we het oude overzicht NEN 3569 niet meer kunnen gebruiken en dat we met een nieuwe bezig zijn.’
Van der Zwaan: ‘Sommige eisen zijn ook juist minder streng geworden. Zo dient de inbraakwerendheid van isolatieglas naast niet-afsluitbare, van de buitenkant bereikbare draaiende delen, nu van klasse P4A te zijn, dat was P5A, eenvoudig omdat is aangetoond dat de folies van niveau P4A ook afdoende zijn.’ Van Dijk: ‘Ook op het gebied van brandwerend glas zijn er veranderingen. Bij brandcompartimentering, bijvoorbeeld, daar moet nu soms in plaats van EW- nu EI-glas worden toegepast.’
Noodzaak voor transparantie in de regelgeving
SchildersVakkrant begint het langzaam te duizelen: zoveel normen, voorschriften, wettelijke bepalingen, er is moeilijk wijs uit te worden. Van der Zwaan: ‘Het is kennisintensieve materie. We komen ontstellende onwetenheid onder glasbedrijven tegen, en ook bedrijven die prima met dit soort normen omgaan. Een schilder die hier en daar eens een ruitje floatglas plaatst zal hier geen last van hebben. Maar pretendeer je álles, of in ieder geval heel veel op glasgebied te kunnen, dan zul je je moeten realiseren dat je dan hiermee te maken hebt.’ Van Dijk: ‘Dat betekent niet dat je alles hoeft te weten. Als je maar weet wat je niet weet. Wij van het Kenniscentrum ontwikkelen hulpmiddelen die voor iedereen beschikbaar komen. En uiteraard zijn de meeste glasleveranciers al een tijd met deze materie bezig.’ Van der Zwaan: ‘Een Bouwbesluit of een norm kan natuurlijk nooit een product noemen dat ergens moet worden toegepast. Leveranciers redeneren juist wel vanuit de producten en kunnen dus goede adviezen geven. Een voordeel van de nu ontstane transparantie is wel dat het relatief eenvoudiger wordt om zelf alle benodigde kennis te vergaren.’