Voorzover Eindhoven een historisch centrum heeft, dan is het hier. Het nabijgelegen klooster Mariënhage, waar Dela ook eigenaar van is maar dat buiten deze verbouwing valt, heeft Middeleeuwse wortels. Rond dat klooster bevond zich de nederzetting van wat begin twintigste eeuw, onder invloed van de Phillips-fabrieken en andere industrieën, in recordtijd uitgroeide tot de grote Brabantse stad die het nu is. ‘Ons bedrijf was ooit op een steenworp afstand van hier ontstaan en nog staat ons nieuwe hoofdkantoor op enkele tientallen meters afstand’, vertelt Jaap Meijs, facility development manager bij Dela. ‘De gemeente schreef een tender uit voor dit gebied, dat deels in bezit was van de paters Augustijnen en deels van de gemeente. Wij zagen de mogelijkheden: meerdere ruimtes voor wat wij ‘vieringen’ noemen; ceremonies die bij het leven horen. Niet alleen uitvaarten maar ook trouwerijen, lezingen en concerten. Ook zagen we mogelijkheden voor een hotel, een brasserie, een restaurant en vergaderruimten.’ Het hotel wordt geëxploiteerd door LBG Hotels uit Maastricht, de brasserie, het restaurant en de evenementenorganisatie komen in handen van horeca- en cateringbedrijf Hutten uit Veghel.
FOTO’S: JMS
Bart van Gestel, van adviesbureau Bureau Franken, begeleidt de ingrijpende verbouwing: ‘We hebben ervoor gekozen om alle gebouwdelen met elkaar te verbinden met één nieuwe, grote hal, die we De Knoop noemen. Die vormt een passage van mensen die het terrein oversteken en een knooppunt waar verschillende bezoekersstromen elkaar ontmoeten.’ Meijs: ‘Wij vinden dat uitvaarten gezien mogen worden en midden in de samenleving horen. Zoals het vroeger op het platteland ging: de dienst is in de kerk, de koffie erna gebruik je in het café vlakbij, de Brasserie.’
Bouwbedrijf Van der Ven uit Veghel heeft er een grote klus aan, evenals de schilders van Prevoo Totaalonderhoud uit Moordrecht en Van der Meijs uit Gemert. Herman Hooijman is de projectleider namens Van der Ven: ‘Het is een complexe verbouwing, we komen van alles tegen. Deels bestaat het project uit monumenten, deels gaat het om na-oorlogse bouw. Plus nog de nieuwbouw van De Knoop en de Foyer. We hebben hier ook met meerdere partijen en hun wensen te maken. Maar daar zijn wij met ons bedrijf in gespecialiseerd. Het is druk, maar we lijken alle planningen goed te gaan halen.’
En tussen al die drukte is meesterschilder Petra Baartman aan de gang. Ze kende Van der Ven van een vorige klus en werd gevraagd om een oplossing te bedenken voor de geglazuurde tegeltjes die in de oudbouw van het voormalige internaat achter lambriseringen en onder verflagen ontdekt werden. ‘Het zijn er zo’n 6500, heb ik uitgeteld’ glimlacht ze. ‘In een aantal ruimten achter elkaar, met een repeterend kleurenpatroon dat je in dit gebouw steeds herhaald ziet, tot aan de dakpannen aan toe.’ De tegeltjes waren in slechte staat. Er waren veel plekken waar ze in zijn geheel ontbraken. Daar had ooit een stukadoor de gaten min of meer uitgevlakt met witte stuc. En de tegeltjes zelf waren dofgeslagen, glansden niet meer. Meijs: ‘We hebben nog wel uitgezocht of het mogelijk was om alle ontbrekende tegels allemaal nieuw te laten aanbrengen, maar dat was, als het al mogelijk was, financieel wel heel onaantrekkelijk.’ Terwijl: Baartman had een alternatief: ‘Dit is wat ik het meeste doe en ook heel leuk vind om te doen: oude ondergronden restaureren met verf, zodat je niet meer weet wat origineel is en wat niet’, glimlacht ze. ‘De bestaande tegeltjes heb ik stuk voor stuk schoongemaakt. De tegeltjes die nog goed waren, maar dof, heb ik met een alkydhars behandeld, zodat ze hun glans weer terugkregen. Waar er helemaal geen tegels meer waren of waar ze beschadigd waren heb ik ze op kleur gebracht met alkyd kunstschilderverven van Winsor en Newton, aangelengd met Gamsol van Gamblin. Ik bracht ze op kleur en met een sponstechniek paste ik ze aan aan de andere tegels. Daarna lakte ik ze weer af met de alkydhars.’
Baartman denkt dat ze per tegeltje minstens drie behandelingen heeft verricht. En daarna liep ze ook nog eens alle voegen na en bracht die weer fris op hun oorsponkelijke cementkleur. Dit alles deed ze terwijl om haar heen de bouwvakkers bezig waren. Meijs: ‘Typisch Petra is dat ze haar werk afdekte met plastic en er een briefje op hing met de oproep er niets tegenaan te zetten, in het Nederlands, Engels en Pools.’
Met de tegeltjes achter de rug deed zich alweer een nieuwe uitdaging aan. De Brasserie. Daar werd Baartman gevraagd om een muur te ‘vergulden’. Van Gestel: ‘De interieurarchitect had zoiets in gedachten. Goudbehang bestaat ook, maar is duur en geeft toch niet dat echte metallic-effect. Toen kwamen we weer bij Petra uit.’ Baartman: ‘Het is geen goud, he, maar bladmetaal. Dat zit op een rol, dus dat kun je sneller plakken dan goud, en het is goedkoper. Van tevoren was bedacht dat het een wat ruwe uitstraling moest krijgen, dus dat was even goed overleggen met de stukadoor. Daarna heb ik de lijnen uitgezet met de laser. Om het bladmetaal te plakken gebruikte ik Permacoll size HA, met een open tijd van 24 uur. In die tijd moet het dan ook wel geplakt zijn. Ik heb al het bladmetaal in 12 uur achter elkaar doorwerken aangebracht.’
Vervolgens was de vraag of Baartman ook de brasserie wilde behangen. En ook dat was een kunststukje. Het gaat namelijk om glasvliesbehang dat met de hand bedrukt is door de Engelse firma Timorous Beasties. Grote hommels, dit keer, in banen van net iets meer dan één hommel groot, en die dan in een verspringend patroon zodat er mooie zichtlijnen en ritmes ontstaan. Baartman vond het wel een uitdaging. ‘Het is heel leuk om aan dit project te werken. En heel precies werken kan ik goed. Ik kan er zelf ook erg van genieten als het goed gelukt is.’
Over de werkzaamheden van Petra Baartman is een video gemaakt. Die is te zien op ons YouTube-kanaal SchildersVAKTV