Er is zo goed als geen schilder aan te pas gekomen. Toch heeft Caspar de Haan onderhoud & renovatie er veel werk aan gehad: het ombouwen van een gemeenschapsruimte van een bejaardenhuis tot vier nul-op-de-meterwoningen. Een experiment, waarbij vier verschillende verwarmingsmethodes worden gebruikt.
‘Grote bouwkundige renovaties doen we vaak,’, vertelt Frans Brouwers, ‘We hebben daar alles voor in eigen huis, de kennis en de vaklieden. Maar dit was wel iets bijzonders. Iedereen heeft het wel over nul-op-de-meterwoningen, maar zoveel van dat soort woningen zijn er nog helemaal niet gerealiseerd.’
Dat beaamt Ben Goossens, commercieel manager van installatiebedrijf Kemkens: ‘Nieuwbouwwoningen gasloos opleveren, dat is in principe helemaal geen probleem meer. Maar bij renovaties is het nog maar mondjesmaat geprobeerd. Dus voor ons was het ook een uitdaging.’
De pilot was door de eigenaar van het pand, corporatie Brabant Wonen, geïnitieerd. ‘Dit was een gemeenschapsruimte voor het woonzorgcomplex ernaast,’ vertelt Goossens. ‘Ik ben hier nog wel eens geweest op een receptie van een familielid. Waarom het niet meer in gebruik is, weet ik eigenlijk niet. ’ Brouwers: ‘De corporatie heeft de circulaire economie hoog in het vaandel staan. Dus zomaar platgooien van dit gebouw was geen optie. Wij zijn ook pro-hergebruik. De kozijnen die we hier uit gesloopt hebben staat nu als oefenkozijnen in onze werkplaats, voor interne opleidingen.’ Brabant Wonen wilde het gebouw dus een woonfunctie geven en deed een uitvraag aan twee partijen, waaronder de combinatie van Kemkens, de huisinstallateur, en Caspar de Haan.
Goossens: ‘Het is een ideaal project om met verschillende verwarmingssystemen te experimenteren. We hebben vier verschillende systemen geïnstalleerd: Een luchtverwarmingsysteem dat steunt op een buffervat dat verwarmd wordt met een luchtwarmtepomp, een ventilatiewarmtepomp, een aardwarmtepomp en een luchtwarmtepomp die in zijn geheel voor de warmtevoorziening bedoeld is. Verder hebben we in één woning het Movair-systeem geïnstalleerd, dat de koudeval langs het raam meteen achter de vensterbank verwarmt, en hebben sommige woningen vloerverwarming en sommige radiatoren.’
Brouwers: ‘Bouwkundig is er heel veel gebeurd. Het lijkt misschien klein, maar juist omdat het een beetje ‘priegelig’ is moesten we alles uit de kast halen om het luchtdicht te krijgen. De gevels hebben een RC-waarde van 7. De kopgevels hebben we met stalen dragers versterkt. Het hele gebouw hebben we van onder uitgegraven en daar voorzien van isolatie, leidingen, nog meer isolatie. De vliering, een onbruikbaar deel vlak onder het puntdak, hebben we helemaal volgespoten met isolatiemateriaal. Het buitenblad van de gevels hebben we verwijderd. Daarna is ruim 25 centimeter PIR- isolatiemateriaal aangebracht aan de buitenzijde van het binnenblad. Dat is afgewerkt met steenstrips.’
Die steenstrips moesten, op aangeven van de architect, qua kleurstelling van de stenen en de voegen, overeenkomen met de baksteen van het naastgelegen zorgcomplex en moest dus apart gemaakt worden. Brouwers: ‘Het was een hele klus om ook de hoeken van de overstekken, waar het dak aansluit goed geïsoleerd te krijgen. En let ook op details zoals het ontbreken van brievenbussen, of op het dubbele slot in de deur, om maar geen luchtlekken te krijgen.’
De bewoners zijn net enige weken in de woningen getrokken. Ze zijn speciaal geselecteerd, waarbij Caspar de Haan en Kemkens hebben mogen meebeslissen. Daarnaast hebben de huurders toestemming gegeven om regelmatig in gesprek te gaan over het woongenot en de monitoring van het energieverbruik.
Goossens: ‘Dit zijn echt experimentele woningen. We willen zien hoe de installaties zich technisch houden, hoe het verbruik is en hoe de bewoners het comfort ervaren. De bewoners kopen hun energieverbruik in een vast maandbedrag af bij de corporatie, als een soort belbundel. Het is de kunst om binnen die bundel te blijven. Dat ligt enerzijds aan de installaties en aan de isolatie van de woningen, anderzijds aan het gedrag van de bewoners. Je krijgt bijvoorbeeld heel afwijkende waarden bij een vrachtwagenchauffeur die wekenlang niet thuis is, of bij mensen die heel veel douchen. Een ander ding is dat je met zo’n laagtemperatuursysteem niet even snel de verwarming kan opdraaien. Gelijkmatig verwarmen, dag en nacht, is de bedoeling. Je moet ook een beetje gaan leven naar zo’n nul-op-de-meterwoning. Er waren gegadigden genoeg voor.’
Brouwers: ‘We hebben heel veel van dit project geleerd en blijven erbij betrokken. We hebben met een grote groep, tien man van ons en tien man van Kemkens, gezamenlijk een maatwerk cursus over dit soort woningen gevolgd, alleen al om elkaars taal te leren spreken. We hebben nu een blowerdoortest gedaan (het huis wordt op overdruk gezet en er wordt rook in geblazen, om te kijken of er kieren of luchtlekken zijn, red), maar als er mutaties zijn worden wij er weer bijgeroepen en is zo’n test ook nodig. De bewoners mogen geen gaten of doorgangen in de muren en daken maken, maar misschien doen ze dat toch.’
Goossens: ‘Wij hebben het onderhoud voor deze woningen voor de komende achttien jaar gekregen. Ook bouwkundig en schildertechnisch.’
Brouwers: ‘De kozijnen zijn concept drie af-fabriek gemonteerd, daar kwam geen schilderwerk aan te pas. Aan het hele project niet. We hebben Kemkens uitgebreide instructies gegeven waar ze bij het onderhoud op moeten letten. Hoe vaak in die achttien jaar kitvoegen moeten worden gecontroleerd, bijvoorbeeld. Geven we dan kennis weg? Ja. Maar we hebben met dit project ook heel veel kennis er bij gekregen.’
Geen schilder nodig
Aan deze renovatie door Caspar de Haan onderhoud&renovatie en installatiebedrijf Kemkens kwam zo goed als geen schilderwerk te pas. De kozijnen zijn concept 3, af-fabriek aangeleverd. De kozijnen waarin zich het Movair-systeem bevindt komen van een door Movair gecertificeerde timmerfabrikant. Raam- en deuropeningen zijn op de gewenste plaatsen aangebracht (die waren er niet). Het buitenblad van de spouwmuur is verwijderd. Tegen het binnenblad is 25 centimeter PIR-isolatie aangebracht. Daar tegenaan zijn baksteenstrips geplaatst. Die moesten qua kleur van stenen en voegen passen bij het pand ernaast (de flat op de achtergrond) en werden daarom speciaal voor dit project samengesteld. Ook onder de woningen en in het dak is isolatiemateriaal aangebracht. De huizen zijn getest op luchtdichtheid met een blowerdoor-test.
Foto:
De vier woningen zijn allemaal gasloos en nul-op-de-meter. Ze worden alle vier op een andere manier van warmte en warm water voorzien
Foto: Kempens