Ruim een jaar geleden verscheen haar boek ‘Van Yab Yum naar Dim Sum’: hoe de bouw in de komende 15 jaar radicaal móet veranderen van traditioneel, projectgericht werken, tot ‘slim’ en innovatief bouwen. Nu trekt Marjet Rutten het land door met haar boodschap. ‘Ik ontmoet steeds meer begrip.’
Wat zijn de grootse bedenkingen die u tegen innoveren in de bouw hoort?
‘Er is natuurlijk altijd onwil om te veranderen. Maar dat is geen optie. Als je niet innoveert kun je het shaken. In het begin hoorde ik vaak “jij hebt makkelijk praten”, ik ben immers marketeer en adviseur in de bouwkolom, maar ik zit niet in het primaire proces. De laatste tijd ontmoet ik steeds meer begrip. Het is nu ook wel de tijd voor de bouwkolom om zich te heroriënteren.’
Dan bedoelt u de economische crisis?
‘Ook. Architecten, woningcorporaties, ontwerpers, aannemers en onderaannemers moeten zich vragen stellen. Bijvoorbeeld over het beheersbaar maken van de kosten door conceptmatig te bouwen. Door bouwprojecten niet steeds als een nieuw project op te pakken, maar veel beter te standaardiseren. Maar er zijn nog veel belangrijker ontwikkelingen gaande. Zo groeit de bevolking niet meer zo snel als in de afgelopen decennia. De tijd van massale nieuwbouw is zo goed als voorbij. En de consument wordt mondiger, en de behoeften van de consument veranderen… .’
U hebt het over de bouw, raakt dat de schilderswereld?
‘Langzaam neemt het besef toe dat er door architecten en aannemers heel beperkt naar gebouwen gekeken wordt. Namelijk alleen naar de stichtingskosten, heel zelden naar de exploitatiekosten. En dat is verbijsterend. De kosten van het bouwen van een gebouw zijn altijd maar een fractie van wat het kost om het te onderhouden in de loop der jaren. Het is heel wonderlijk dat architecten, ontwerpers en aannemers daar geen rekening mee houden. Dat gaat veranderen.’
Marjet Rutten trekt van leer: ‘Als je in de bouw niet innoveert, kun je het shaken’
Om over corporaties maar te zwijgen…
‘Het is onbegrijpelijk dat “ontwikkeling” en “beheer” bij corporaties gescheiden afdelingen zijn, en dat “beheer” altijd pas bij een complex betrokken wordt als het al gebouwd is. Daarmee gooien we met zijn allen miljoenen weg. Als schildersbedrijf ben je tenslotte ook niet gelukkig met het houtrotsaneren van kozijnen die nog maar een paar jaar oud zijn, puur vanwege de slechte detaillering.’
Tja, maar voordat dat verandert…
‘Het onderhoud is altijd een beetje het afvoerputje geweest. Maar dat verandert. Er stromen jonge, ambitieuze mensen binnen. En er zijn aantoonbaar besparingen te realiseren door slimmer onderhoud te plegen. Er worden nu al gebouwen gerealiseerd waar wel veel meer rekening gehouden wordt met de exploitatie. Als er iets gemakkelijk te veranderen is in de bouw dan is het dat woningcorporaties bij nieuwbouwprojecten iemand van beheer in het projectteam zetten. Daar kunnen ze morgen al mee beginnen.’
Maar hoe kun je nu al weten wat er later met een gebouw gebeurt?
‘Daar pleit ik niet voor. Wel dat de periode van planning tot realisatie van een gebouw veel sneller moet kunnen. Juist wanneer we veel conceptmatiger bouwen, geholpen door de mogelijkheden van de ict, kunnen we met onze gebouwen aansluiten bij de marktbehoefte. Tegelijk zijn er wezenlijke bouwinnovaties die gebouwen veel flexibeler maken. Zoals het blijvend bereikbaar laten zijn van kabels en installatiesystemen en zoals werken met wanden die eenvoudig te verwijderen zijn.’
‘Leren denken in exploitatiekosten’
Ja, die ict, dat is toch wel zo’n beetje uitontwikkeld?
‘Integendeel. Die staat nog maar in de kinderschoenen. Het eerste dat we nu gaan merken is de invoering van de BIM-systematiek: elk nieuw gebouw zal driedimensionaal ontworpen worden en alle bouwpartijen, ook de schilder, zal met die “tekeningen” gaan werken, uitwisselen, deskundigheid inbrengen. Bovendien blijven die BIM-tekeningen altijd aan het gebouw verbonden en vervullen ze een belangrijke rol bij het onderhoud. Je kunt altijd blijven zien hoe en waarom iets ontworpen is, wat de aanpassingen zijn, welk onderhoud gepleegd is.’
En de klant ontdekt het ook, die ict…
‘Klanten verwachten andere woningen en een andere bouwsector. De bouwsector is erg aanbodgericht geweest: klanten mochten blij zijn met de huizen die voor ze gebouwd werden. Tegenwoordig verwacht de klant een dienstverlener die met hem meedenkt, ingaat op zijn wensen en verwachtingen. De ict maakt dat mogelijk. Er zijn voorbeelden van conceptmatige gebouwen, met veel prefab onderdelen, die dankzij de ict toch heel klantspecifiek gebouwd kunnen worden.’
En bevalt het de klant niet, dan laat hij dat weten
‘Dat is te merken in de sociale media. Tweets, reviews, waarderingen worden steeds belangrijker. Het web 3.0 komt er aan: internet gaat steeds meer informatie bundelen en aanbieden. Ontevreden klanten klagen op het web en dat komt op jou terug. Het biedt natuurlijk ook kansen. Volgens veel mensen is Hyves bijvoorbeeld zo dood als wat. Maar weet je wie er heel actief op zijn? Vrouwen met kleinkinderen, die zo contact onderhouden. Best een interessante doelgroep. En Twitter is bijvoorbeeld echt iets voor schilders. Wat is er simpeler om een paar hashtags als ‘schilder’, ‘verf’ en ‘verven’ te volgen en dan aan de mensen die twitteren een schilder te zoeken, een tweet te sturen? Maar dat is het onderwerp van mijn volgende boek.’