U werkt als KAM-manager bij Van der Ende Steel Protection Innovators, een groot metaalconserveerbedrijf. Hoe gaan jullie met chroom-6 om?
‘Opdrachtgevers en aannemers maakten zich grote zorgen toen ruim twee jaar geleden er een aantal incidenten in de publiciteit kwam met chroom-6 en onveilig werken. Zoals een re-integratieproject in Tilburg en het materieelonderhoud bij Defensie. Grote opdrachtgevers gingen voor het eerst gericht onderzoeken waar allemaal verflagen waren met chroom-6 voorkwamen. Dat bleken heel veel metalen objecten te zijn. Vervolgens durfden bijvoorbeeld gemeenten het onderhoud aan bruggen en dergelijke niet uit te laten voeren.’
En?
‘Er is sindsdien heel veel onderzoek gedaan. Er zijn veel ervaringen en data uitgewisseld. We hebben nu een veel beter beeld. Het risico is sterk afhankelijk van de werkzaamheden en de situatie. Een te hoge concentratie chroom-6 is zeer schadelijk bij inademen, inslikken of bij huidcontact. In recentere metaalverven komt het niet meer voor. Maar in oude verflagen kan het zeker zitten. En niet alleen, wat we eerst dachten, in primerlagen als corrosiewering. Maar ook in bepaalde pigmenten in toplagen, zoals fel geel en fel groen. Zodra we chroom-6 houdende verflagen gaan bewerken en stof vrijkomt, dus bij schuren, zagen en boren, dan is inademen en mindere mate inslikken een probleem. De grenswaarde van chroom-6 is laag; je hoeft maar weinig binnen te krijgen om er op langere termijn ziek van te worden. Er is nu zoveel aandacht voor chroom-6 dat we andere gevaarlijke stoffen in verf bijna vergeten, zoals lood, dat net zo goed gevaarlijk is voor de gezondheid. De grenswaarde voor chroom-6 is lager dan die van lood, maar het aandeel lood in een verflaag is weer juist vaak hoger.’
Dus… oppassen voor fijnstof?
‘Inderdaad. Denk ook aan kwartsstof. Of aan houtfijnstof bij schuren. Gelukkig zijn schilders zich daar steeds meer van bewust. Er worden maatregelen genomen die stofvorming voorkomen, zoals bronafzuiging. En met goede pbm’s gewerkt, zoals een wegwerpoverall en stofmaskers. Als er één ding duidelijk is uit alle onderzoeken, dan is dat natschuren en natstralen de hoeveelheid chroom-6 houdende stof die je kunt inademen sterk reduceert. Een plaatselijke corrosieplek behandelen en de rest van de oude verf overlagen zal ook niet snel tot problemen leiden. Het is wel zo dat juist in deze periode veel oudere metalen bruggen en dergelijke toe zijn aan een grondige renovatie. Dan red je het niet met zo veel mogelijk laten zitten en plaatselijk bijwerken van het verfsysteem, maar moeten de oude verflagen er helemaal af. In situaties waar er flink in het verfsysteem moet worden ingegrepen zijn soms zwaardere maatregelen nodig.’
In de metaalconservering lopen ze met van die pakken, volgelaatsmaskers, perslucht.
‘Soms. Maar hier heb ik het over ‘gewone’ FFP3-maskers. We hebben wel een voorkeur voor halfgelaatsmaskers. Dat is vooral omdat ze beter aansluiten op het gezicht. De filters zijn hetzelfde als in die wegwerpmaskers. Onze stralers hebben natuurlijk altijd al volledige straalpakken met verse lucht. We gaan nu steeds meer natstralen. Dat gaat de stofvorming tegen. En je kunt dan makkelijk met een apart slangetje de straler aan het eind van de shift zijn eigen pak van boven naar beneden laten afspuiten om zich van de chroom-6 houdende vervuiling te ontdoen.’
In de toolbox en de factsheet leggen jullie veel nadruk op de voorbereidingen.
‘Zeker. We raden schilderondernemers aan om bij een opdracht voor metalen objecten altijd na te vragen of er onderzoek is gedaan naar chroom-6. Je kunt het natuurlijk ook in je aanbieding uitsluiten. En die maatregelen, daar zit veel verschil in. Zo zul je bij een brug altijd het fijnstof moeten opvangen, alleen al vanwege de milieuregels voor het werken boven oppervlaktewater. In een opslagtank op een industrieterrein, waar je je werkplek goed kunt afzetten en waar je plaatselijk corrosie moet bestrijden, kun je heel met beperkte afschermingsmaatregelen toe. Dat is anders als je de perronkap van een station moet kaalhalen, terwijl onder je de treinreizigers staan te wachten. Dan moet je echt met dichte vloeren en plastic folie een harde scheiding aanbrengen tussen jouw werkzaamheden en je omgeving.’
Je kan er natuurlijk ook gewoon niet over beginnen…
‘Dat is heel onverstandig. We hebben een grote verantwoordelijkheid om te voorkomen dat we met andere bedrijven gaan concurreren op arbeidsveiligheid. Dat is ook de reden dat we in de Technische Commissie van OnderhoudNL zoveel mogelijk met alle aangesloten bedrijven en externe partijen afstemmen. Je moet niet willen dat je mensen een risico lopen, je wilt je opdrachtgever niet willen aandoen dat ze daar later op worden aangesproken. In de factsheet leggen we vooral aan leidinggevenden uit wat chroom-6 is, wat de regels zijn en hoe je dient te handelen. De toolbox is meer op de werkvloer gericht. Daarmee leg je je mensen uit hoe je te werk zult gaan en waarom. De informatie is ook opgenomen in de RI&E die voor leden beschikbaar is.’