Schroevendok? Het heeft te maken met scheepsbouw en -onderhoud. Dat werd tot eind vorige eeuw in de oude haven in de historische binnenstad van Dordrecht, de Wolwevershaven, uitgevoerd door het inmiddels (in 1996) naar Zwijndrecht verhuisde bedrijf Machinefabriek L. Straatman. Onder andere de schroeven van schepen werden gerepareerd. Daartoe werd het achterschip uit het water gelicht, en daarvoor diende het schroevendok: een drijvend apparaat met een sterke lier dat het schip deels omhoog kon trekken. Dit stoere stuk industrieel erfgoed uit 1928, dat tot 40 ton kan heffen, in bezit is van de Stichting Schroevendok en nog steeds in gebruik is door het bedrijf Jooren Scheepsschroeven, is inmiddels een rijksmonument.
FOTO’S: RV, COLLECTIE CORINE KRAAK
Corine Kraak: ‘Iedereen die Dordrecht kent, kent ook dat schroevendok. Het ligt op een heel prominente plek op één van mooiste stukjes van de historische binnenstad. Maar het zag er bepaald niet meer goed uit.’ Het apparaat is, ondanks zijn monumentale waarde, altijd vooral als een hefwerktuig gezien, niet per se als iets dat ook esthetisch van belang is. Kraak: ‘Dordrecht wordt meer en meer een toeristische bestemming. En je ziet al die mensen ook allemaal een foto, al dan niet een selfie met dat dok maken.’
Nu het dok ook technisch aan renovatie toe was werd besloten om ook het schilderwerk aan te pakken. Onder begeleiding van monumentenzorg werd besloten het hele dok te lichten, te stralen tot op het staal en daarna opnieuw in een coating te zetten (een primer en een 2k-coating van Sigma). Dat gebeurde bij een straal- en coatingbedrijf. Kraak: ‘Er zaten zekere 15 lagen verf op het staal, in allerlei verschillende varianten van wit. De laatste laag was heel hard wit, daarvoor is niet gekozen, dat zou wel heel sterk gaan blikkeren en schitteren in de zon. Dus is er voor een meer gebroken wit gekozen, uit de Dordtse Kleurenwaaier, dat is een waaier die alweer een flinke tijd geleden gemaakt is en als richtsnoer dient voor mensen die hun huis in de historische juiste kleuren willen schilderen.’
Kenmerkend aan het schroevendok is het opschrift, op beide zijden van een plaat van zeer dun staal, met de naam van het machinebouwbedrijf er op. Dat opschrift bracht Kraak terug. ‘Je kunt me een autodidact noemen, maar dat is ook weer niet helemaal terecht: mijn vader was schilder, dus ik heb het vak van jongs af aan meegekregen. Vanaf mijn opleiding heb ik een tijd in de zorg gewerkt, maar daar werd ik niet gelukkig. Daarom besloot ik, zo’n twintig jaar gelden alweer, om als schilder aan het werk te gaan.’ Kraak Decoreert kan worden ingeschakeld voor ‘gewoon’ schilderwerk, maar Corine is vooral gespecialiseerd in bijzondere wandafwerkingen, decoratietechnieken en beletteringen. Daarnaast is ze een begenadigd illustrator en voert ze restauraties uit. ‘Ik wilde deze restauratie heel graag uitvoeren, het leek me geweldig om iets te doen voor deze mooie stad.’
En zo stond Kraak aan het begin van de zomer in een loods in Dordrecht de belettering terug aan te brengen. ‘Voordat het bord gestraald werd heb ik de letters overgetrokken met overtrekpapier, nadat het gecoat is trek ik ze weer over, plak de rechte delen af en schilder ze weer terug, eerst met een grondverf van Sigma en dan met Sigma S2U zijdeglans.’ Dat doet ze met een grote, ronde schilderskwast, waarmee ze verbazend goed uit de hand blijkt te kunnen besnijden. Kraak: ‘Als je goed kijkt zie je dat bijna geen enkele letter gelijk is aan een andere. Dat moet al begonnen zijn met de eerste schilder, die soms niet helemaal goed uitkwam met de letters en ze dan maar gewoon een beetje kleiner maakte of een beetje anders vormgaf. Daarna zijn de letters ook nog een paar keer overgeschilderd. Daar werd het geheel niet strakker van. Ik zoek naar een soort gemene deler, waarbij je dat springerige van de letters wel behoudt, maar het geheel toch mooi helder wordt. Dat is een van de redenen waarom ik de rechte delen afplak, om het juist daar superstrak te krijgen. De ondergrond helpt daar natuurlijk niet aan mee. Het is maar een heel dunne plaat, die al begint te bewegen als je hem met de kwast aanraakt. In die bijna honderd jaar en door het stralen heeft hij natuurlijk behoorlijk te lijden gehad, dat maakt het wel lastig om de lijnen strak te besnijden.’
Het resultaat mag er desalniettemin zeker zijn, op een snikhete dag, 24 juli, werd het schroevendok, dat eerst weer in elkaar gezet was, feestelijk de haven van Dordrecht binnengesleept en op zijn plaats gelegd. ‘Heel leuk’, vond Kraak dat. ‘Er waren veel kijkers, waaronder ook veel oud-werknemers van de machinefabriek. Leuk om met die mensen te spreken en te zien hoe trots ze nog zijn op hun oude bedrijf. Ik voer zelf met een bootje van Monumentenzorg mee met het dok, dat was erg leuk: al die mensen langs de kant. Ik voelde me net Sinterklaas, die ook elk jaar met een boot aankomt en ook ik had een cadeau bij me.’
Bekijk ook de reportage over Corine Kraak en het schroevendok op YouTube-kanaal SchildersVAKTV.
