Vier keer per jaar brengt David Los een grote envelop weg. De man die alles zelf wil doen en zo min mogelijk afhankelijk wil zijn van anderen, besteedt zijn administratie heel bewust uit. Het was zelfs een van de voorwaarden van zijn vrouw Anja als Los zijn eigen onderneming zou beginnen. ‘Ik weet het: administratie is een manco van mij’, zegt de Groningse schilder met een glimlach. Een planner is hij ook niet. ‘Ik heb geen idee waar ik over vijf jaar sta. Het enige wat ik wel weet is dat ik dan geen schildersbedrijf heb met veertig man personeel. In je eentje heb je veel minder gezeik.’
Zo heeft hij het voormalige postkantoor aan het Beneden Oosterdiep in Veendam grotendeels eigenhandig opgeknapt. De binnen- en buitenkant geschilderd, nieuwe glaslatten en monumentenglas geplaatst en het nodige timmer- en stukadoorswerk verricht. Het tussen 1901 en 1903 gebouwde pand is een voorbeeld van de postkantorengotiek van rijksbouwmeester Cornelis Hendrik Peters. Hij ontwierp tientallen Nederlandse postkantoren, waaronder het hoofdkwartier in Amsterdam. Kenmerkend hierbij is de keuze voor een middenrisaliet: de centrale gevel die, over de volle hoogte, een stukje naar voren uitspringt.
Het ontwerp in Veendam vormt daarop geen uitzondering. Het gebouw is een rijksmonument en biedt vandaag de dag onderdak aan het makelaarskantoor van ondernemer Jack Alders. Los kent hem nog van de middelbare school. ‘Op de havo zaten we bij elkaar in de klas.’ De twee kunnen het goed met elkaar vinden en aan Alders heeft Los dertig procent van zijn jaaromzet te danken. ‘Ik kan vierhonderd uur per jaar voor Jack aan het werk.’
Met zijn ruim twee jaar jonge onderneming doet hij sowieso prima zaken. Dat iemand in het gezin waarin Los opgroeide schilder zou worden, was niet per se een verrassing. ‘Mijn opa was schilder in Amsterdam.’ Opmerkelijke anekdote: ‘Hij had het rond de oorlogsjaren zo slecht dat mijn vader bij klanten soms een ruitje ingooide om extra werk te creëren. Ze kwamen thuis vaak geld tekort.’ De grootouders aan zijn moeders kant boerden juist goed als kunstschilders. ‘De vader van mijn moeder was tevens restaurateur in het Rijksmuseum en gefascineerd door oude meesters.’ Dat uitgerekend David zijn geld zou verdienen met de kwast, lag zeker niet in de lijn der verwachting. ‘Mijn broer Marc, negen jaar ouder dan ik, heeft de SchildersVakopleiding gedaan, maar is niet in het vak terecht gekomen.’
Zelf was Los blij dat hij op zijn zeventiende Veendam kon ontvluchten om te gaan studeren in Groningen, waar hij uitgroeide tot een echte stadjer (inwoner van de stad Groningen). ‘Ik ben geboren in Amsterdam, vlakbij het Vondelpark. Toen ik anderhalf was verhuisden we naar Hoogeveen. Na de scheiding van mijn ouders ben ik op mijn twaalfde in Veendam terecht gekomen. Ik vond het verschrikkelijk en kon de mensen niet eens verstaan. Ze zeiden bijvoorbeeld “goud mienjong”, waarmee ze bedoelden: “is goed”. Boerenkool noemden ze “mous” en met “upseel’n” bedoelden ze bretels. Ja, een cultuurschok.’
Maar studeren in de provinciehoofdstad werd niet wat. Mede door het verongelukken van zijn huisgenoot, met wie hij bevriend was en een bedrijf had in het bedrukken van textiel. ‘Ik zat alleen thuis, was niet erg productief en ben op een gegeven moment mijn broer gaan helpen verbouwen. Hij had een huis gekocht. Sindsdien ben ik in familiekring aan het schilderen geraakt.’ Dat kwam in een stroomversnelling toen zijn schoonvader hem inschakelde voor het aanbrengen van een nieuwe huisstijl bij zijn autobedrijven. ‘Op een gegeven moment ben je schilder, noem je jezelf zo. Ik was denk ik een jaar of dertig.’
Los werkte in loondienst, als uitzendkracht, zat in de technische dienst van scholengemeenschap Noorderpoort en was betrokken bij het schilderen van het monumentale Prinsenhof in Groningen. ‘Ik werkte toen bij Eimers en kwam erachter dat ik dat oude werk mooi vond.’ Acht jaar geleden speelde hij al met de gedachte om voor zichzelf te beginnen, maar zijn vrouw zag dat toen niet zitten. Bovendien was het crisis. ‘Maar nu heeft ook zij een baan, als activiteitenbegeleider in de zorg, en durfden we het wel aan. Van mijn bedrijf zijn we financieel alleen maar beter geworden.’ Woonachtig in het centrum van Groningen houdt hij voor zijn werk een reistijd aan van maximaal een half uur. ‘Dus dan zit je in het gebied Drachten-Assen-Appingedam-Veendam. Ik sta hier in het noorden nooit in de file.’
De klus aan het voormalige postkantoor in Veendam is nu zo’n beetje afgerond. Het was een meerjarenproject op basis van kleurhistorisch onderzoek. Het houtwerk aan de buitenkant, afwisselend geel en rood, heeft tweeëneenhalve schilderbeurt gekregen met verf van Boonstoppel. De kleuren aan de binnenkant ogen als wit, grijs en zwart, maar luisteren volgens Los – refererend naar de Veenkoloniën – naar de namen “iets turf”, “turf” en “100% turf”. ‘Het houtwerk binnen heb ik drie keer geschilderd, de muren twee keer. Voor muren binnen gebruik ik altijd verf van Relius, een Duits merk.’ De klant is blij. Alders: ‘David is de beste schilder van het noorden. Hij heeft rust en is zorgvuldig. Kwaliteit boven meters en dat is belangrijk bij deze panden.’ Los, grijnzend: ‘Ik heb alles onder controle en zo niet, dan doe ik alsof.’
Rest de vraag waar die merkwaardige bedrijfsnaam vandaan komt. ‘Ik had al twintig jaar het e-mailadres vastenzekerlos@live.nl. Destijds verzonnen uit de losse pols. Maar ik wist: ooit gaat mijn bedrijf zo heten. De naam is catchy en woordtechnisch oké: mijn achternaam is Los en mijn schilderwerk zit goed vast.’
Bekijk een vlog over David in Veendam op SchildersVAKTV (YouTube)