Goed schilderwerk houdt in: de ondergrond voor een zo lang mogelijke periode beschermen. Dat het er dan ook nog heel goed uitziet, is een mooie bijkomstigheid. Het geheim van een langdurige bescherming ligt bij het prepareren van de ondergrond. Alles is er op gericht om perfecte hechting van de afwerklaag op deze ondergrond te verkrijgen. Het aanbrengen van de afwerklaag is natuurlijk de laatste stap, en zeker niet onbelangrijk, maar absoluut niet het moeilijkste uit het gehele verfsysteem.
Stappenplan hout
De voorbehandeling van een houten ondergrond buiten is waarschijnlijk het meest divers. Er kunnen zoveel factoren een rol spelen die het eindresultaat kunnen beïnvloeden. Hier komt serieus kennis en vakmanschap van de schilder bij kijken. Zeker als de laatste onderhoudsbeurt al even geleden is en de staat van de ondergrond zeer matig is.
De eerste stap in de voorbehandeling is dan vaak het verwijderen van de oude, slechte verflagen door middel van af föhnen. Meestal alleen de onderdorpel en klein stukje stijl. De rest van het schilderwerk wordt grondig gereinigd en ontvet. Een scotch-brite spons in water reinigt heel goed en schuurt de ondergrond al licht op; een heel effectieve methode van schoonmaken. Op goede, intacte verflagen is daarna schuren voor hechting eigenlijk niet meer nodig. Denk bijvoorbeeld aan dakgoten of aftimmeringen. De scotch-brite matteert voldoende om een goede hechting te verkrijgen.
Ook onderdeel voor de voorbehandeling is het beoordelen en eventueel herstellen van kleine bouwkundige gebreken. Daarbij moet je denken aan ondeugdelijke glaslatten, omtrekspeling, scherpe kanten en houtrot. Ook hang- en sluitwerk pakken we tegenwoordig mee. Zo heb je als onderhoudsschilder een bus vol met gereedschap en machines alleen al om de ondergrond perfect voor te bereiden voor de laatste laag verf.
Het meest gebruikte apparaat is dan natuurlijk de schuurmachine. Deze komt in vele soorten en maten. Roterend of vlakschuur. Vaak gecombineerd met een stofzuiger. Kennis van machines en vooral de keuze van het type schuurpapier is hier belangrijk. Schuren maakt de ondergrond mooi strak en zorgt voor krasjes in deze ondergrond waardoor de verf goed hecht. Het populaire hoogglanzende mirror finish eindresultaat is dan ook niet de kunst van het aflakken, maar de kunst van schuren. De keuze en opbouw van de juiste korrel van het schuurpapier is hierbij bepalend. Er komt heel wat bij kijken voor een duurzaam en strak eindresultaat van buitenschilderwerk. Het is waarschijnlijk het meest veeleisende onderdeel van ons vak.
Steen en stucwerk
Op steenachtige ondergrond is de voorbewerking heel anders. Minder divers. Binnen hebben we vaak te maken met stucwerk. Is het vers, ongeschilderd stucwerk, dan volstaan het verwijderen van oneffenheden door middel van schuren. Wellicht nog her en der een gaatje opvullen met muurvuller. Voor het afwerken met een acrylaat muurverf is het zeer wenselijk om de ondergrond te fixeren. Dit zet het stucwerk vast en zorgt voor een goede hechting en een gelijkmatige droging van je verflaag. Gebruik je een minerale muurveren, dan is fixeren binnen vaak niet nodig. De ondergrond schuren voor de hechting zoals bij hout of metaal is bij muren en plafonds bijna nooit noodzakelijk.
Buitenmuren zijn een andere categorie. Hier is de diversiteit veel groter en de belasting van de uiteindelijke verflaag veel hoger. Denk aan het weer, maar vooral ook aan ultraviolet straling. Dit degradeert de verflaag op termijn en daar dien je op in te spelen. De voorbehandeling speelt daarbij ook een rol. Vaak begint dit met reinigen door middel van hoge druk. Daarna kleine reparaties uitvoeren, bijvoorbeeld aan de voegen. Nieuwe steen of stucwerk is gebaat bij fixeren. Oud schilderwerk dient goed gereinigd te zijn en behoeft verder niet veel voorbehandeling. Ook bij steenachtige ondergronden aan de buitenzijde is het vaak slim om te kiezen voor minerale producten. Deze hebben een heel andere hechting aan de ondergrond (verkiezeling) en zijn vele malen beter in damptransport door de verflaag heen.
Metaal
Als onderhoudsschilder komen we metalen ondergronden niet op grote schaal tegen. Dit is echt het werk van specialisten zoals conserveringsbedrijven. Toch is de metalen ondergrond ons niet vreemd. Veel voorkomend zijn bijvoorbeeld balkon- en traphekken. In de meeste gevallen komt de voorbehandeling neer op het verwijderen van de oude verf en roest, daarna grondig reinigen met ontvetter en schuurspons. Daarna het aanbrengen van de primer. Dit laatste vormt het meeste werk. Dit zijn, soms twee componenten, roestwerende primers. Deze hechten vaak zeer goed, pakken het metaal in en zijn een goede basis voor een verdere afwerking.
Tijd en ervaring
De basis leggen voor een mooi lakwerk is het allerbelangrijkste van schilderwerk. Hier komt het daadwerkelijke vakmanschap van de schilder om de hoek kijken. Goed aflakken is vrij snel aan te leren. Een gedegen voorbehandeling vraagt daarentegen veel tijd en vooral ervaring.
Benieuwd wat Resultaatgericht Samenwerken kan betekenen bij houtrot? Neem dan eens een kijkje in onze Online Bouw Academie.