Marktwerking is een groot goed. Het houdt ondernemers scherp, maakt ze innovatief en heeft een prijsdrukkend effect. Prima, tot zover. En toch zijn uurtarieven van 20 à 25 euro per uur geen uitzondering, al zeker gedurende de lastige winterperiode. Dat kan nooit de bedoeling zijn van het vrije marktprincipe. Of juist wel?
Linksom of rechtsom, bij elke schilderondernemer zal de schoorsteen moeten roken. Lukt dat niet, dan eindigt het bestaansrecht en verdwijnt het schildersbedrijf automatisch van het ondernemerstoneel, dat is een ijzeren wet van het marktmechanisme.
Weet je je algemene kosten (AK) te beheersen, dan zal dat je uurtarief zeker beïnvloeden. Onder AK verstaan we in het algemeen de kosten voor huisvesting, vervoer, kantoorbenodigdheden, communicatie, reclame, bedrijfsverzekeringen en afschrijvingen, kortom kosten die niet rechtstreeks of indirect aan een schilderproject kunnen worden gekoppeld. AK en indirecte kosten zijn begrippen die nog wel eens door elkaar heen lopen.
Ook indirecte kosten zijn kosten die niet direct naar een schilderproject voeren, maar wel gemaakt worden. Denk aan telefoonkosten, opleidingskosten, it-kosten. Bovendien kunnen kosten regionaal verschillen. Hypotheek- en huurlasten in de Randstad liggen nu eenmaal hoger dan in Groningen. Beide soorten kosten moeten op één of andere manier verdiend worden met schilderen, ze moeten dus verrekend zijn in het uurtarief.
Het begrip uurtarief is overigens niet altijd hetzelfde. Maak een klant altijd duidelijk wat je er onder verstaat. De een hanteert namelijk een uurtarief inclusief alles, de ander niet. Voorkom in ieder geval discussie achteraf door particuliere opdrachtgevers altijd inclusief 6% BTW te offreren. Omdat ieder zijn of haar eigen standaard gebruikt, bestaat hét uurtarief niet.
Overigens hoeft een verlaging van je AK niet automatisch een lager uurtarief op te leveren. Laat je je uurtarief mee naar beneden bewegen, dan wordt je concurrentiepositie weliswaar sterker, maar staat je rendement onder druk. Handhaaf je je uurtarief bij lage AK dan houd je meer over. En daar doe je het toch allemaal voor.
De redactie sprak laatst een jonge zzp’er die nog thuis woonde, geen reclamekosten had omdat hij volledig wierf via mond-tot-mondreclame, volstond met een goedkope tweedehands auto, zijn administratie door zijn moeder liet doen, en geen arbeidsongeschiktheidsverzekering en pensioenvoorziening had. Is hier sprake van een professionele schilder? Jazeker, hij voert zijn beroep uit. Het is aan de ondernemer zelf om zijn prijs aan de lage AK aan te passen, of juist niet. De vraag wanneer er sprake is van verstandig ondernemerschap laat zich lastiger beantwoorden.
Voorzitter van Zelfstandigen Bouw, Charles Verhoef is een warm voorstander van een ‘gezond’ uurtarief. ‘Ik ben absoluut niet voor afspraken in cao’s over (minimum)tarieven voor zzp’ers. Ik ben wel een voorstander van een fatsoenlijke prijs voor vakmanschap,’ zegt Verhoef op www.ikgastarten.nl (Rabobank). Met fatsoen duidt Verhoef op het doorberekenen van de kosten voor onder andere een arbeidsongeschiktheidsverzekering en de kosten voor het opbouwen van pensioen.
Zoals al vaker in deze kolommen gezegd: angst is een slechte raadgever. Het getuigt niet van goed ondernemerschap om een zo laag mogelijk uurtarief te hanteren. Elke ondernemer weet het: niet elk uur is werkbaar en declarabel. In elk beroep liggen ondernemersrisico’s opgesloten. Ook die uren moeten betaald worden, zoals ook de premies voor pensioenopbouw en een arbeidsongeschiktheidsverzekering en een reservering voor scholing. En niet in de laatste plaats om winst te genereren. Voer dus ook een percentage voor investeringen op. Bijvoorbeeld voor een investering in spuitapparatuur, in de aanschaf van duurzame arbeidsmiddelen, of in een meer efficiënte kantoorautomatisering. Allemaal weer middelen om de bedrijfsvoering doelmatiger te organiseren en om een standvastig uurtarief te kunnen blijven hanteren. Voor iedere ondernemer ligt die mix anders.
Wees naar de klant in ieder geval altijd duidelijk hoe een uurprijs of een afgesproken vaste prijs is opgebouwd. Vele variabelen spelen daarbij dus een rol. Gaat het om spuitwerk of om het sauzen van een muur, lakwerk op kozijnen, al dan niet inclusief houtrotherstel, en gaat het om een prijs inclusief of exclusief materialen? Afhankelijk van de omstandigheden ligt het uurtarief, wit en , in dit geval, exclusief 6% btw, al gauw tussen de 35 en 50 euro per uur.
En hoe gaat schildersoftware om met een uurtarief? Voor het calculatieprogramma TopCalc gaat Bartels Datastore uit van een standaard, opgebouwd uit een aantal factoren. Directeur Anders Bartels: ‘Grofweg is het uurtarief onder te verdelen in netto kosten per uur, de AK en een post voor kosten voor winst en risico.’ Daarbij baseert Bartels zich op het ‘oude’ Tijdnormenboek voor schilder- en glaswerkzaamheden en het Basisverf- en glasbestek 2006 voor Nieuwbouw- en Onderhoudswerkzaamheden. ‘Inderdaad, oud. De meest recente versie dateert van, ik meen 2007. Niet dat we deze gedateerde cijfers onveranderd overhevelen. Ze zijn een uitgangspunt. Er zijn geen partijen meer die zich wagen aan een nieuwe versie van die normenboeken. Niemand voelt zich daarvoor nog verantwoordelijk. Dat is deels te wijten aan veranderende omstandigheden. Gebruikte materialen zijn veranderd, maar ook de wijze van appliceren. Offreer je op basis van authentiek schilderwerk of op basis van spuitwerk. Dat is een enorm verschil.’ Gebruikers van het calculatieprogramma kunnen en zullen dan ook direct afwijken van de voorgeprogrammeerde getallen, deze aanpassen naar de eigen situatie. Ze stellen daarmee hun eigen “prijzenboek” op en borgen vervolgens hun eigen normbedragen in het calculatieprogramma.
Wel wijst Bartels op een enorme informatiebehoefte bij onderhoudsbedrijven. ‘In een concurrerende omgeving en een economische crisis hebben ondernemers behoefte aan structuur, aan houvast. Maar ook opdrachtgevers stellen in toenemende mate een degelijk opgebouwde offerte op prijs. Een calculatieprogramma draagt daar toe bij. Ongeacht of het ondernemers met of zonder werknemers zijn.’