Het was de op zes na koudste lente sinds 1920, en toch ziet meteoroloog Michiel Severin dat niet als een aanwijzing voor klimaatverandering. Het weer was dit jaar rampzalig voor schilders aan het begin van het buitenseizoen. Wat hangt ons nog meer boven het hoofd?
Weerplaza levert weerinformatie aan Schildersvak.nl, maar bijvoorbeeld ook aan de NOS. De zaken gaan goed?
‘Het weer wordt steeds belangrijker. Dat heeft, in tegenstelling tot wat veel mensen denken, niet zo veel met veranderingen in het klimaat te maken, maar met de manier waarop we samenleven. Alles gaat sneller en wordt steeds strakker gepland. Vroeger maakte het niet zo veel uit als er eens een schilderdag verregende. Nu is het een aanzienlijke kostenpost. En dat geldt voor veel buitenberoepen, in de wegenbouw, maar ook bij agrariërs.’
Dat de slechte lente een gevolg is van klimaatveranderingen wil er bij u niet in, hè?
‘Ik ben geen klimaatwetenschapper, ik heb geen oordeel over hun modellen. Wat ik wel weet is dat je over het klimaat alleen iets kunt zeggen na doorrekening van weersgegevens over vele tientallen van jaren. In die zin heeft het klimaat niets te maken met het weer. Stel dat de klimaatmodellen voorspellen dat ons klimaat veel natter wordt. Dan nog kun je een keer een gortdroge zomer meemaken. Het weer is nu eenmaal wisselvallig, en klimaatmodellen kijken naar het gemiddelde.’
Toch zeggen de modellen dat er meer regen zal gaan vallen. Lastig voor schilders.
‘Dat is een begripsverwarring. De meeste modellen zeggen dat er meer regen zal gaan vallen in één bui, niet dat er meer buien zullen komen. De verklaring daarvoor is dat de temperatuur zal stijgen. Warme lucht neemt meer vocht op. Een regenwolk zal dus meer regen bevatten. De oorzaak van regen is dat zo’n regenwolk aan de bovenkant tegen een koude luchtlaag met temperaturen onder nul aanstoot. Alleen dan begint de regen te vallen, hoog in de lucht als sneeuw, lager overgaand in regen. Die oorzaak verandert niet, de hoeveelheid vocht in de lucht dus wel.’
Over regen gesproken, iedereen volgt wel buienradars, maar daar zitten verschillen tussen?
‘Jazeker. Op onze website Weerplaza geven we ook altijd advies over welke buienradars je het beste kunt volgen. Over het algemeen voldoet de algemene buienradar prima. Die is gebaseerd op de radars van Den Helder en De Bilt, en is ingesteld op een bepaalde druppelwaarde. Maar in speciale gevallen is dat niet voldoende. De gewone buienradar toont namelijk geen motregen, terwijl we die wel detecteren. Daar is dus een motregenradar voor. En dan is er nog een buien‘radar’ die is gebaseerd op satellietopnames. Die fotograferen het aardoppervlak op allerlei verschillende frequenties zoals infrarood. Ook daar komen bruikbare weersopnamen vandaan.’
Juist. Met meestal een heel betrouwbaar beeld. Des te gekker als die bui die je toch duidelijk zag aankomen uiteindelijk niet losbarst. Hoe kan dat?
‘Ten eerste: ik krijg twee dingen het vaakst te horen. Het eerste is dat de weersverwachting vaak niet klopt en het tweede is de vraag wat het weer over twee weken zal zijn. Dat is nogal met elkaar in tegenspraak. We zitten in zo’n 98 procent goed met onze voorspellingen, maar die paar keer dat het niet klopt rekenen de mensen je aan. En weer voorspellen voor over veertien dagen is zo goed als onmogelijk. En overigens, de radars meten echte druppels. Maar in uitzonderlijke gevallen geven ze druppels weer die verdampen voordat ze de aarde raken. Die bui is er dan dus wel, maar de mensen op de grond voelen hem niet.’
Na afgelopen lente zou je zeggen: investeer in regenschermen!
‘Ik zou dat niet afraden. Maar dan dus niet vanwege een klimaatverandering, maar vanwege dat toegenomen belang van het weer. Ik heb eens naar de gemiddelden van lentes in de afgelopen 30 jaar gekeken. Je zou kunnen zeggen dat we de afgelopen 20 jaar geboft hebben. Voor 1985 waren de temperatuurgemiddelden tussen maart en mei veel lager dan in de afgelopen decennia. Deze lente was extreem koud, maar we hadden dan ook nog sneeuw in maart. Voor de rest lijkt hij meer op de lentes die we in onze streken gewend waren vóór die wat warmere periode.
Elke ondernemer zou eens moeten uitrekenen wat hij concreet aan omzetverlies door regendagen lijdt en hoeveel meer omzet hij zou realiseren als hij zijn werk zou afschermen. Dan weet je of het loont. Je ziet het conditioneren van het werk steeds meer toenemen in tal van sectoren. Mensen en bedrijven kunnen het zich niet meer permitteren om van het weer afhankelijk te zijn.’
En jullie kunnen niet preciezer worden…
‘Alleen afgaan op het radioweerbericht zou ik als schilder nooit doen. In die paar seconden wordt zo ontzettend veel informatie samengevat, dat geeft maar een heel globaal beeld van wat er die dag te gebeuren staat. We zitten op Twitter, en maken daar ook omgekeerd gebruik van. Mensen melden het bijvoorbeeld als ze een windhoos zien, of als het ongewoon hard regent. Zo’n zaak hadden we afgelopen jaar, toen het een keer heel hard regende boven Amsterdam en de bui daar ook bleef hangen. Dat er iets bijzonders was, kwamen we door Twitter op het spoor. Het verkeer in de verre omtrek begon vast te lopen. Op basis daarvan gaf ik een weerwaarschuwing.
Lokaal het weer voorspellen is vreselijk moeilijk. Je kunt met een windmeter een stad binnengaan en alle denkbare windsnelheden meten. Er zijn beschutte plekken en tochtgaten. Hetzelfde geldt voor de temperatuur. Net boven de gracht is het misschien wel 15 graden koeler dan in een ommuurd pleintje dat in de zon heeft gelegen. Daarom moet de schilder de plaatselijke omstandigheden ook altijd laten meewegen in zijn keuzes. Ondertussen proberen we schilders wel zo goed mogelijk bij te staan. Weerplaza biedt schilders een abonnement. Je krijgt dan nog veel specifiekere weersinformatie, en bovendien vatten we met groene, oranje en rode schildersymbooltjes het weer in een plaatje samen. Dat geeft een goed overzicht, gecombineerd met alle verdieping die je maar wilt.’