Hakketenenvloer. De term levert in Google precies nul zoekresultaten op. Hakkentenenvloer, met tussen-n, idem dito. Gelukkig biedt Jochem van Drunen uitsluitsel, want hij is het nota bene die het woord gebruikt. ‘Je brengt glacé, een heel verdunde verf, gelijkmatig aan op de vloer. Vervolgens ga je over de vloer heen lopen en krijg je een speciaal effect. Maar dat je er niks meer over kunt vinden, is niet zo gek, want het is een eeuwenoude techniek. Ik heb met mijn vader weleens zo’n vloer gemaakt, maar het is zeker niet meer alledaags.’
Van vader Joop, negen jaar geleden overleden, leert hij het vak. ‘Pa was ambachtelijk schilder. We hebben samen veel in de grachtengordel gewerkt, in cafés en voor Vereniging Hendrick de Keyser.’ Daarnaast knappen de twee een keur aan monumenten op in Noord-Holland. Zo restaureert Jochem het historische stadhuis van Monnickendam, het oudste houten huis van Edam en het zeventiende-eeuwse voormalig buitenhuis van de Zweedse koning aan de Amsterdamse Keizersgracht.
Houtsnijwerk
Momenteel herstelt hij in zijn atelier twee wapens die op het hek van het voormalige hoogheemraadschap Uitwaterende Sluizen staan. De elementen – 100 kilo per stuk – zijn losgekoppeld zodat hij er binnen aan kan werken. ‘Met drie man hebben we die dingen nét kunnen tillen. Het is allemaal houtgesneden materiaal.’
Aan Van Drunen de taak al het schilderwerk bij te werken. De schubben van de vissen, de tongen, de ogen, de rietkragen; alles. Daar krijgt hij de hele herfst en komende winter de tijd voor, een patroon dat zich elk jaar zal herhalen. ‘Het gaat om behoud, ook van al dat snijwerk. Fixeren, dichtmaken en een laag verf erover. Zodat het weer een jaar buiten kan staan. Het kan misschien wel drie jaar buiten staan, maar als dat houtsnijwerk gaat rotten, ben je verder heen.’
De exclusieve klus vereist geduld, kennis van kleuren. Die mengt hij op het object zelf. ‘Zulke kennis en vaardigheden vergaar je door de jaren heen.’ Naast de lessen van zijn vader heeft Jochem van Drunen geen opleiding voor (specialistisch) schilderwerk genoten. Lachend: ‘Ik ben op de lts gestart, maar zo dyslectisch als een deur. Daarom ben ik voor vakmanschap gegaan.’
Retro
Hij werkt in zijn geliefde Edam, ‘klein Amsterdam’ in zijn ogen, in een pandje aan de gracht met een hoog retro-gehalte. Wie deze gewezen kaasopslag binnenstapt, belandt in een platenwinkel en loopt zo door naar een boekenwinkel. In het langwerpige verzamelgebouw is de oversteek tussen de Voorhaven en Nieuwehaven te maken. Er werken een muzikant, fotograaf, advocaat, kunstenaar, journalist en de redactie van de Stadskrant is er gevestigd. ‘Een creatief bolwerk’, zegt Van Drunen bij een wand vol (foute) Nederlandse platenhoezen. ‘Een geweldige plek midden in het historische centrum waar we elkaar versterken.’
Het zijn de impulsen die hij zoekt, want de schilder wil zich meer gaan toeleggen op het decoratieve ambacht. En dan met name speciale technieken zoals marmeren, houten en vergulden. ‘Het zijn technieken die ik beheers, maar nauwelijks uitvoer. Dat is jammer. Mensen kennen mij vooral als huisschilder binnen en buiten. Ze zien me, zeker in de zomer, geregeld op de ladder staan. Maar buiten Edam weten velen niet dat ik me ook met oude technieken bezighoud.’
Wat ze wellicht ook niet weten is dat hij zeven jaar op superjachten heeft gewerkt. De crème de la crème van het schilderwerk, de absolute top. Met zijn neef reist hij elke zomer af naar Port Vauban in Antibes, onder de rook van Nice, waar in de ‘Quai des Milliardaires’ – aanlegplaats van miljardairs – ’s werelds duurste jachten pronken. ‘Wij schilderden daar een gigantisch ding van 55 meter, maar in die wereld is dat een kleintje. Dat schip was helemaal verbouwd in art-decostijl en wij hebben hem met de hand van binnen geschilderd, het hele interieur.’
Horlogemakerwerk
Horlogemakerwerk noemt hij het. ‘Het is mierenneuken, ik kan niet anders zeggen. Er mag niets aan het schilderwerk mankeren en alles wat ze verzinnen, moet gerealiseerd kunnen worden. Wij herstelden vaak schades die bij andere bouwwerkzaamheden waren ontstaan. Je moet je voorstellen dat je met 100 man op zo’n boot aan het werk bent, verdeeld over zeven dekken. Dat is een mierennest, best stressvol. Je moet je dan echt goed kunnen concentreren. Daarbij: goed kleuren zien, mengen en imitaties maken. Maar vooral goed kijken, dat is me met de paplepel ingegoten.’
Vaak werken ze ’s nachts, om de drukte te omzeilen. ‘Schades vulden we op met hardwax, om dat vervolgens te polijsten en met een een-millimeterpenseel te imiteren in de omgeving. Dus dat je helemaal niets meer van de schade kon zien. Zichtloos wegwerken, daar ging het om. Ik heb zelfs een keer een kras in een spiegel gepolijst.’
Nu zoekt hij het dichter bij huis, in de specialistische tak van sport. Zie de miniverfpotjes bij de ornamenten die ooit van het hoogheemraadschap waren en nu van een vereniging van eigenaren zijn. ‘Dit is even anders dan een kozijntje schilderen’, zegt hij, te midden van zijn imitatiepanelen en vrije schilderkunst. ‘Of neem deze houten schouw’, wijst hij naar een foto op zijn mobiel. ‘3,5e meter hoog. Die heb ik in de marmerimitatie gezet met een penseeltje.’ Hij wil cursussen gaan geven in oude schildertechnieken. ‘Hout- en marmerimitaties zijn nog wel bekend. Maar wie doet er nog aan glaceren, patineren of woezelen? Zulke ambachten mogen niet uitsterven en daar zet ik me graag voor in.’