Midden in de Betuwe, aan de rand van Beesd, ligt het eeuwenoude familielandgoed ‘Heerlijkheid Mariënwaerdt’. Een gebied met een uitgestrekte natuur en monumentale panden op historische locaties. Helaas veelal met achterstalling onderhoud. Nu de POM-status is verleend, werkt Baron Van Verschuer er hard aan het vastgoed weer ‘gezond’ te krijgen.
Op het landgoed ‘Heerlijkheid Mariënwaerdt’ bevinden zich maar liefst 38 rijksmonumenten. Deze karakteristieke panden geven het landgoed een dorpskarakter en je voelt je er direct thuis. Wat opvalt, is het achterstallig onderhoud aan veel van de gebouwen. Als schilder krijg je de neiging direct je gereedschap te pakken en aan de slag te gaan. Zeker tijdens de recessie waren er weinig financiële middelen die voor het schilderwerk konden worden vrijgemaakt. Sommige panden hebben daardoor zelfs al negentien jaar geen onderhoud meer gehad. Alleen de meest noodzakelijke problemen werden aangepakt.
Er is in het verleden tijdens de bouw goed materiaal gebruikt; dat is een van de redenen dat de schade nog ‘beperkt’ is gebleven. De grenenhouten kozijnen blijken van een goede kwaliteit. Duidelijk waarneembaar is de creativiteit waarmee grote openstaande kozijndelen in het verleden werden gevuld. Er werd doodeenvoudig een wig op maat gemaakt, voorzien van een lik verf en vervolgens tussen de ligger en de stijl geplaatst.
Subsidie
Baron Frans Van Verschuer (zie kader) vertelt dat de financiële steun van Monumentenzorg niet moet worden overschat. Het aantal aanvragen voor subsidies is groter dan de beschikbare financiële middelen. Baron Van Verschuer weet hierover mee te praten: “Ik heb heel veel energie gestoken in het aanvragen van subsidies. Vaak werd dat niet gehonoreerd doordat het aantal aanvragen bij de overheid enorm groot was. Daardoor maakte je weinig kans op een redelijke tegemoetkoming. Ik was dan ook blij verrast toen ik op een gegeven moment werd geattendeerd op de mogelijkheden die er met een POM-status (zie kader, red.) worden geboden.”
Door de jaren heen is Baron Van Verschuer steeds meer een ondernemer geworden. Zijn huidige bedrijf telt ruim 150 medewerkers die alle zakelijke activiteiten ondersteunen. Die activiteiten liegen er niet om. Zo kun je op Mariënwaerdt terecht voor eten en drinken, is er gelegenheid tot het houden van seminars en presentaties, kun je er feesten geven en is het geschikt als trouwlocatie.
Een overnachting behoort eveneens tot de mogelijkheden en je kunt er biologische landbouwproducten van eigen bodem proeven en mee naar huis nemen. De biologisch geteelde granen worden tot meel gemalen voor brood en bakmengsels, pannenkoeken en koekjes. Ook worden inkomsten gegenereerd met een eigen kaas- en jamfabriek en een productiebedrijf van delicatessen.
Het verhuren en verpachten van grond en boerderijen vormt tevens een bron van inkomsten voor de baron. Dit omvat ook panden en grond in Friesland en Bergen aan Zee (NH). Baron Van Verschuer is een speciale constructie overeengekomen met zijn huurders aangaande het onderhoud van de panden. De kosten ervan worden gedeeld, een unieke constructie, die wel vaker wordt toegepast in Friesland.
Eigen schilder
Vroeger had Mariënwaerdt een schilder in vaste dienst die het nodige onderhoud zou behartigen. Dit bleek in de praktijk geen haalbare kaart; het bleek teveel werk voor één persoon. Het schildersbedrijf dat het huidige schilderwerk voor de baron uitvoert, is Schildersbedrijf W.A. Van Lith uit Rumpt, een dorp, niet ver verwijderd van Beesd.
Van oudsher is er een speciale relatie tussen de beide families Van Verschuer en Van Lith. Wout Van Lith had al sinds de jaren ’70 connectie aan de familie Van Verschuer van Heerlijkheid Marienwaërdt. Hij gaf oorspronkelijk ondersteuning aan de huisschilder van het landgoed. Later heeft hij het totale grootonderhoud overgenomen. Bijzonder is dat de twee nieuwe generaties Van Verschuer en Van Lith hun gezamenlijke activiteiten met wederzijds vertrouwen voortzetten.
Dat vertrouwen resulteert in het verkrijgen van jaarlijks terugkerende werkzaamheden op het landgoed. Dat geldt voor zowel binnen- als buitenschilderwerk. Ted Van Lith, de huidige eigenaar van het schildersbedrijf, is een jonge ondernemer die de moderne onderhoudssystemen kent en tevens op de hoogte is van de klassieke systemen die vroeger werden toegepast. Deze kennis helpt hem bij het beoordelen en inventariseren van de ondergronden en het toepassen van de juiste verfproducten.
Verfsysteem
De panden op Heerlijkheid Mariënwaerdt worden geschilderd met Wijzonol producten geleverd door Van Wijk Verf in Tiel. De laatste jaren heeft de familie Van Verschuer gekozen voor het meerjarig onderhoudsplan. Dit gebeurt in nauw overleg met Ted Van Lith, die de wensen van de familie Van Verschuer meeneemt in zijn afwegingen.
Als verfsysteem voor het houtwerk worden de producten LBH Grondlak HV en LBH Silicon Alkyd Hoogglanslak toegepast. Met beide producten heeft Van Lith goede ervaringen. De grondlak kan in aangepaste kleuren worden geleverd, waardoor de kleuren in de eindlaag volledig tot hun recht komen. Er vindt ook een enkele deelvervanging plaats. Dit doet een van de eigen timmerlieden, in dienst van het landgoed. Houtrotreparaties en deelvervanging worden uitgevoerd met het Renovaid houtrenovatiesysteem op basis van epoxy.
Alle partijen zijn tevreden met de samenwerking. Baron Van Verschuer houdt zijn vastgoed in optimale conditie en Van Lith heeft mooi opdrachten. De uitvoerende schilders Rinus Janssen en Jacky Kruissen genieten ondertussen omdat ze hun vakmanschap kunnen tonen.
Geschiedenis
De geschiedenis van de Heerlijkheid Mariënwaerdt gaat terug tot 1129, toen er een Norbertijner abdij werd gesticht. Het landgoed wordt beheerd door de familie Van Verschuer, die het sinds 1734 in haar bezit heeft. Baron Frans Van Verschuer en zijn vrouw Nathalie runnen nu, samen met ruim 150 medewerkers, Mariënwaerdt. De Baron is de negende generatie die het landgoed onder zijn hoede heeft. Hij heeft nog een broer en drie zussen, waarvan één zus op het landgoed woont. Zij hebben allen medezeggenschap.
POM-status
POM is de afkorting voor Professionele Organisatie voor Monumentenbehoud. De POM- status is in 2010 in het leven geroepen met het oog op verdere professionalisering van de manier waarop er in Nederland met cultureel erfgoed wordt omgegaan. Het initiatief kwam van het Ministerie van OCW als gevolg van de beleidsbrief Modernisering Monumentenzorg (MoMo) Het doel hierbij is om organisaties, die professioneel en met kwaliteit monumenten beheren, te belonen met vertrouwen en financiële middelen.
Heeft een organisatie een POM-status, dan vereenvoudigt dit het aanvragen van subsidies voor de restauratie en herbestemming van monumenten. Voor het verkrijgen van de POM-status is uiteraard een hoge mate van professionaliteit vereist. Organisaties die de status hebben – inmiddels zijn dat enkele tientallen – krijgen vaak voorrang bij het toekennen van subsidies. De subsidies zijn van groot belang voor het behoud en de ontwikkeling van het cultureel erfgoed in Nederland. Veel particuliere initiatieven op het gebied van monumentenbeheer zijn grotendeels afhankelijk van vrijwilligers. Zij doen waardevol en onmisbaar werk, maar daardoor kan het wel lastig zijn om aan de POM-eisen te voldoen.
W.A. Van Lith
De toenmalige werkgever van W.A. Van Lith (Wout), bood zijn bedrijf – dat oorspronkelijk in 1920 is gesticht – te koop aan. Het bedrijf werd gekocht door Wout en ging verder als ‘Schildersbedrijf W.A. Van Lith’ en bestaat nu alweer 63 jaar onder deze naam in Rumpt. Ted, de zoon van Wout, heeft in 2000 het bedrijf van zijn vader overgenomen. Hij heeft een opleiding bij Nimeto in Utrecht afgerond en heeft zijn praktische opleiding elders bij andere bedrijven genoten. Vanaf de oprichting is aan het schildersbedrijf een verfspeciaalzaak verbonden. Michaela Van Lith, de vrouw van Ted, runt deze winkel. Het is een echt familiebedrijf, nu met vier vaste werknemers en altijd één opleidingsplaats voor een leerling.
Auteur: Albert Kunneman