Vervang het huidige enkelglas met voorzetramen in onze monumentale woonboerderij door isolerende beglazing, zonder dat dat ten koste gaat van de authentieke uitstraling van het pand. Deze opdracht kreeg Schildersbedrijf Sikkens uit Norg van de familie Van den Hende in Onnen. Eigenaar-directeur Jan Peter Santing vond de oplossing in Japans vacuümglas.
Sinds 2014 is de familie Van den Hende de trotse eigenaar van een – uit 1899 daterende – woonboerderij in het dorpje Onnen (nabij de stad Groningen). Dit is een gemeentelijk monument. Tot voor kort zat er nog enkelglas met voorzetramen in de raamkozijnen van het oorspronkelijke woonhuis van de boerderij. “Hierdoor ging veel warmte verloren. Bovendien hadden we vaak last van beslagen ramen en zagen we water aan de binnenkant van het glas naar beneden lopen”, zegt Van den Hende.
Hij wilde daarom graag het enkelglas laten vervangen door isolerende beglazing en zocht hiervoor contact met Glas Centrale Noord uit Norg, dat een handelsmaatschappij is van Schildersbedrijf Sikkens. Monumenten vallen onder monumentenzorg en er mag niet zomaar iets aan een dergelijk pand worden veranderd.
“Normale isolerende beglazing was geen optie, hiervoor moest het bestaande raamhout worden opgedikt en dat wilde de gemeente niet omdat het teveel ten koste van de authentieke aanblik van de boerderij zou gaan. De gemeente kwam wel met het voorstel de beglazing te vervangen door enkele beglazing welke voorzien is van een coating. Hiermee wordt echter de isolatiewaarde van HR++ beglazing niet gehaald”, legt Santing uit. “De opdrachtgever had de wens om een maximale isolatiewaarde te behalen, dus zijn wij op zoek gegaan naar een andere oplossing.”
Japans vacuümglas
Santing droeg Japans vacuümglas als optie aan, dat door glasproducent Pilkington Benelux wordt verkocht onder de merknaam Pilkington Spacia. Een oplossing die wel vaker wordt voorgeschreven, maar door de relatief hoge kosten meestal wordt wegbezuinigd door opdrachtgevers.
Santing wist Van den Hende en daarna ook gemeente Haren te overtuigen dat Pilkington Spacia een goede keuze zou zijn. Dit glas is slechts 6,2 mm dik én dit specifieke type heeft een U-waarde van maar 0,9 W/m²K (warmteoverdrachtscoëfficiënt). “Deze beglazing past in onze historische woonboerderij, want bestaande kozijnen kunnen behouden blijven”, vertelt Van den Hende.
De vacuümgetrokken beglazing Pilkington Spacia (zie ook kader) is een product van de NSG Group. In thuisland Japan wordt het glastype al jarenlang volop toegepast bij woningbouw. Louter op bestelling levert Pilkington Benelux het glas. Ten behoeve van dit project mat Santing daarom eerst alle 26 ramen van de woonboerderij in. Pilkington Benelux plaatste de bestelling in Japan. “In verband met het drukverschil kan dit glas niet per vliegtuig worden vervoerd, omdat het dan breekt. Daarom gaat het altijd per schip naar Europa”, vertelt Santing.
Sponningen
Direct na de bouwvakvakantie gingen twee glaszetters van hem aan de slag in Onnen. “Bij het plaatsen mocht het glas uiteraard niet breken, want dan hadden we opnieuw moeten bestellen in Japan en dan ben je weer enkele weken verder. Dat gaf dus toch extra druk op de ketel, maar gelukkig liep alles op rolletjes”, glimlacht Santing. De glaszetters hadden een week werk. “Het verwijderen van het enkelglas en het frezen van de sponningen nam de meeste tijd. We hebben deze sponningen ietsje dieper gemaakt ten behoeve van het nieuwe glas.”
De binnenzijde van het vacuümglas werd afgekit met Sikaflex-84 UV, een uv-bestendige, 1-componenten polyurethaankit. De buitenzijde met Zwaluw Monustop, een stopverfvervanger op basis van hybride technologie, die onder invloed van de luchtvochtigheid uithardt tot een duurzaam elastisch rubber. “Al met al was het een heel traject dat we hier hebben afgelegd. Wij hebben dat graag voor de klant over.”
Gedurende het project kreeg zijn schildersbedrijf ook nog opdracht van de familie Van den Hende om alle buitenschilderwerk van de woonboerderij te vernieuwen. Hiervoor liet hij commercieel-technisch adviseur Bas Noorda van Olijslager Verf een verftechnisch advies maken. Schilders voerden vervolgens een 2,5 beurt uit. “Het eindresultaat mag er zijn. Dankzij het nieuwe glas- en schilderwerk staat de boerderij er weer monumentwaardig bij”, zegt Santing.
Isolatieglas
Conventionele dubbele beglazing bestaat uit twee glasbladen waarvan één van de glasbladen is voorzien van een warmtereflecterende coating. Het glas wordt met een afstandhouder samengebouwd tot isolatieglas. De spouw die hierbij ontstaat, kan gevuld worden met een gas, zoals argon of krypton. Dit gas vermindert de warmteoverdracht door het glas, omdat de thermische geleiding van het gas lager is. Conventionele isolerende dubbele beglazing kan wel 24 mm dik zijn. Pilkington Spacia vacuümglas werkt volgens een ander principe. De lucht tussen de twee glasbladen wordt verwijderd, waardoor een vacuüm ontstaat. Een vacuüm, zelfs een klein vacuüm, is veel effectiever bij het verminderen van het warmteverlies door geleiding of convectie, waardoor de ruimte tussen de twee ruiten niet groter dan 0,2 mm hoeft te zijn, aldus Pilkington. Het warmteverlies als gevolg van straling wordt beperkt door de warmtereflecterende coating die op één van de glasbladen is aangebracht.
Sikkens
Jan Peter Santing is sinds 11 jaar eigenaar-directeur van Schildersbedrijf Sikkens in Norg, dat zich voornamelijk bezighoudt met onderhoudswerk in Noord-Nederland. Handelsmaatschappij Glas Centrale Noord is een belangrijke poot van het bedrijf. “Glas is minder weersgevoelig dan schilderwerk. Zo hebben we een mooi stukje risicospreiding. Ook andere schildersbedrijven doen regelmatig een beroep op ons om glas voor hen te zetten”, vertelt Santing. “Ja, we hebben inderdaad dezelfde naam als een bekend verfmerk, maar dat is louter toeval”, glimlacht hij. “Ene heer Sikkens heeft ons bedrijf ooit opgericht.”