Ga naar hoofdinhoud

Jugendstil op glad plafond


Een huis in een negentiende-eeuws stadswijkje in Leeuwarden. Een bewoner wil het opknappen, dus belt hij de schilder van vlakbij. Die roept de hulp in van andere buurmannen, ook schilders. Kan één van hen mooi een plafonddecoratie maken.

Jilt (links) en Hedser Heidstra (rechts) assisteren Ronald van der Wal bij deze schilderklus

Die buurmannen zijn Jilt en Hedser Heidstra. Beide hebben een eigen schildersbedrijf. De hoofdaannemer van het project is schilder Ronald van der Wal, ook een zzp’er. Van der Wal: ‘Ik heb al eerder voor deze bewoner het buitenschilderwerk verzorgd. Nu was de kamer beneden aan de beurt, de gang, de trap en de overloop. Best veel werk voor als je alleen bent, dus kon ik wel wat hulp gebruiken.’

Het oude huis, ergens eind 1800 deel van een rij huizen, gebouwd door de Wits Bouwgroep, heeft veel ‘authentieke elementen’ zoals de makelaars dat graag noemen: hoge plafonds, een kamer en suite en een erker. De paneeldeuren zijn authentiek, net als het meeste houtwerk.

‘Het zag er niet heel slecht uit’, aldus Van der Wal. ‘Maar als je eenmaal begint, val je altijd van het ene in het andere.’ Er werd een interieurarchitect aangetrokken die onder andere aanraadde om de achterkamer geheel rondom te behangen met een fris bloemmotief met een licht-paarsig kleurtje. ‘Best kostbaar papierbehang, lastig om aan te brengen. Als ik behang is het toch meestal glasvlies of projectbehang. Dit is ook nog in patroon, dus het was wel even zweten.’

Het vergulden moet eerst, om inwaaien van verguldsel in de natte verf te voorkomen
FOTO’S: JMS

Maar het zit er keurig op. Aan het vele houtwerk, deurlijsten, vensterbanken en inbouwkasten is behoorlijk geplamuurd om de tekening van jaren gebruik wat recht te trekken zonder het al te strak te maken. Er ook een timmerman ingeschakeld. Die verving de bestaande lage plint voor een meer chique, hogere. En het plafond aan de voorzijde vertoonde wat waterschade. Dat was aanleiding om dat plafond opnieuw over te trekken, maar niet nadat de timmerman er met mdf een brede sierrand op had aangebracht. Die is netjes verdwenen onder de dunpleister en het schilderwerk, zodat het eruit ziet als een gestuukte sierlijst.

‘Er zaten in de kamer en in de gang van die polystyrenen ornamenten op het plafond’, vertelt Jilt Heidstra. ‘Die nepdingen hebben we er meteen afgehaald. Maar van dat mdf, daar zie je niets meer van en het is goedkoper dan een gipsen lijst laten trekken.’ Van der Wal: ‘De plafonds zijn niet meer origineel, ze bestaan nu uit gipsplaten die zijn overgetrokken en geschilderd.’

De schilders kennen elkaar uit de buurt en van de vergroothandel die ze delen, Van der Feer in Leeuwarden.

Er zitten circa zes kleuren in de schildering

‘Het werd een mooi en statig plafond, zo. Maar we vonden allemaal dat er wat miste, een decoratie die het helemaal af zou maken,’ aldus Van der Wal. Dus vroeg hij Jilt Heidstra om een ontwerp te maken. Heidstra: ‘Plafondschilderingen recht op het plafond komen wel vaker voor. Ik maakte een eigen ontwerp op basis van voorbeelden waarvan ik er veel heb. Iets tussen Jugendstil en Art Nouveau in. Je wilt het die oude uitstraling geven en toch moet het passen in een modern en licht interieur.’

Dat de voorstelling, er kwam er één in de voorkamer en één in de achterkamer, ovaal moest worden stond voor hem meteen vast. ‘Je kunt het wel beredeneren, de kamer is niet vierkant, eerder langwerpig. Maar ik vind ovaal gewoon mooier, eerlijk gezegd,’ grijnst hij. Op verzoek van de klant is er een kleine kleurnuance bedacht tussen de twee voorstellingen. In de achterkamer iets donkerder dan in de voorkamer.

Om de voorstelling goed aan te brengen werd eerst het hele plafond gladgeschuurd, bijna tot op het mdf, en daarna geprimerd, gegrond en afgeschilderd met een watergedragen matte lak van Trimetal. Ook de schildering zelf brengt Heidstra aan met grondverf van dat merk. Hij mengt de kleuren wel zelf op de hand.

Jilt zit er ontspannen bij, maar het werk luistert ook heel nauw en het is boven je hoofd

Het ontwerp bracht Heidstra over op een sjabloon dat hij daarna uitsneed, in de vorm van een half ovaal. Kwestie van het sjabloon heel precies en netjes omkeren en vervolgens de tweede helft uittekenen. Om het patroon meteen goed te krijgen werd een roterende laser ingezet. ‘Maar daar moest ik nog behoorlijk van afwijken,’ lacht Heidstra. ‘Huizen van deze leeftijd zijn niet helemaal recht. Toch is het goed om te weten waar exact het midden is, dan weet je ook exact hoeveel je afwijkt.’

Heidstra maakt gebruik van een rolsteiger waar hij een campingstoel op heeft gezet. Het ene plafond is zeker twintig centimeter lager dan het andere, dus daar moest nog wat op worden aangepast. Na het voorzichtig uitzetten van de lijnen volgt het eigenlijke decoratiewerk, te beginnen met het bladgoud. ‘Als je dat later doet gaat het plakken in je verf, dat wil je niet.’ Dan het inschilderen van de voorstellingen en het afbiezen. In totaal zitten er zes verschillende kleuren in de schilderingen, die desalniettemin ingetogen ogen.

Heidstra: ‘Het is een leuke klus, waar ik af en aan een week of drie mee bezig ben. Heel leuk om met mijn zoon en een buurtgenoot aan een project te werken. En nog in je eigen buurt ook.’ Rond het middaguur neemt SchildersVakkrant afscheid. De heren wandelen ieder naar hun eigen huis voor een welverdiende lunch om daarna weer aan de slag te gaan.

Van dit project is een video te zien op SchildersVAKTV

Het totaal, Heidstra maakte een sjabloon van de helft en bracht die heel precies twee keer aan

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.


Vergulde ‘koninklijke’ windvaan te zien in zomerexpositie

Zomercursussen in schildertechnieken bij Linova

Linova biedt eendaagse cursus ‘Glas vergulden’

Eendaagse cursus van Britse meestervergulder

Wapenschild Boxtel hersteld door studente