Timmerlieden, voegers, metselaars, stukadoors, schilders en… een prinses. Terwijl diverse bouwlui druk zijn met de restauratie van Kasteel Steenenburg in Nieuwkuijk, zoekt een verklede vrouw haar vertier in het omliggende bos. Projectleider René van Schijndel van bouwbedrijf Van Dinther ziet het met een grijns aan, maar is niet verrast. ‘Je komt hier allerlei mensen tegen, het is een populair gebied onder wandelaars.’
FOTO’S: RV
Steenenburg, ook bekend als d’Oultremont, kreeg landelijke faam als het Roze Kasteel in Het Land van Ooit. Maar, zoals de Duitsers zeggen: das war einmal. Het pretpark in de bossen onder de A59 is al langer dan tien jaar voltooid verleden tijd en het monumentale slot is sinds afgelopen zomer niet meer roze. Van Schijndel: ‘Als kind ben ik in Het Land van Ooit geweest, maar als ik heel eerlijk ben gaat het me niet aan het hart dat het kasteel niet meer roze is. De kwaliteit van de verf was niet van dien aard dat het goed was voor het gebouw.’
Daarmee drukt hij zich voorzichtig uit. De oude verflaag, eind jaren tachtig aangebracht, was zeer afsluitend. Doordat de verf niet ademde, holde de staat van de IJsselstenen-muren achteruit. ‘Het was tijd om nu in te grijpen.’ Inmiddels is een deel van het gebouw klaar voor de toekomst dankzij een historische kalei-laag, afgewerkt met Keim. Maar voordat het zover was, moest de roze verf worden geëlimineerd.
‘Het bedrijf Orly & Endevoets heeft de oppervlakte ingesmeerd met een afbijtpasta en onder gepaste druk met warm water schoongespoten’, vertelt Sander van den Berg van schildersbedrijf De Bresser, één van de aannemers die onder Van Dinther aan het kasteel werkt. Een dun afplakfolie zorgde ervoor dat het oplosmiddel niet verdampte en een continue chemische reactie bleef aangaan met de ondergrond. Een serie handelingen die op sommige plaatsen zeven keer herhaald moest worden, zo aangehecht was de roze verf. Tegelijkertijd was uiterste voorzichtigheid geboden om de onderlaag niet verder te beschadigen. Lekbakken vingen de verfresten en ander vuil op.
Wie goed kijkt, ziet her en der nog roze puntjes. Die waren te hardnekkig om te verwijderen. ‘Maar we hebben de gevel voor 99 procent schoon gekregen’, zegt Van Schijndel met trots. Ook Van den Berg glimt, wanneer het resultaat van het kaleien ter sprake komt. De oude schildertechniek, waarbij dun kalkpleister met een blokkwast op de muur wordt uitgestreken, is met succes uitgevoerd onder leiding van stukadoor Bas Goossens. De kwaststrepen zijn nog zichtbaar, tot vreugde van Van den Berg. ‘Ook de knipvoegen zijn een genot om naar te kijken. Veel mooiere klussen dan dit kun je niet krijgen.’
De restauratie van het kasteel maakt deel uit van het grotere plan voor het ruim veertig hectare tellende Landgoed Steenenburg. Dat behelst eveneens de bouw van 120 appartementen, 50 patio’s en 56 luxe bouwkavels, alsook de komst van een medische hightech-campus, waar onderzoek gedaan wordt naar neurologische aandoeningen als dementie en MS. Wat de invulling van het kasteel wordt, is nog onbekend. Feit is dat het pand qua uiterlijk en casco wordt teruggebracht naar 1875, toen het zijn laatste grote verbouwing onderging.
‘In de twaalfde of dertiende eeuw is het kasteel hier neergezet’, weet Rick Dusée, projectleider van de gemeente Heusden. ‘In 1795 is het grotendeels afgebrand, doordat de Fransen – die er toen zaten – flink hadden gestookt. Het poortgebouw heeft daarna de functie van kasteel gekregen en een deel is vervangen door nieuwbouw. Het ontwerp van architect Van Tulder, dat eind negentiende eeuw is gebruikt, vormt de leidraad bij de restauratie.’ Daarmee is een bedrag van 1,4 miljoen euro gemoeid, opgebracht door de gemeente, met vier ton steun van de provincie Noord-Brabant.
Het linkerdeel van het kasteel wordt niet geschilderd en behoudt zijn authentieke staat met donkerbruine bakstenen. Het middenrif krijgt een roodbruine tint, aangebracht met Keim, en het gekaleide deel rechts is geelbruin. Op basis van oude foto’s hebben restaurateurs nieuwe luiken gemaakt en enkele dichtgemetselde nissen zijn open gemaakt voor een nieuw raam. Het houtwerk is ontdaan van oude laklagen en na de nodige reparaties voorzien van een eenpotsysteem van Sikkens. ‘Dan kan het hout nog enigszins ademen’, verklaart Van den Berg. ‘Over een aantal jaren werken we het af.’
De huidige restauratiewerkzaamheden moeten in februari geklaard zijn. Van den Berg kijkt nog eens goed om zich heen en ziet het kasteel steeds meer vorm krijgen. Glunderend: ‘Het resultaat is verbluffend te noemen.’
Over dit project is een video te zien op SchildersVAKTV