Als coatinginspecteur voor met name de metaalconservering komt Serviel Smolders jr. vaak bij projecten die bijna zijn afgerond. Alle lassen moeten dan nog ‘even’ geconserveerd worden en alle beschadigingen krijgen nog een ‘touch-up’. Bij die werkzaamheden wordt vaak niet het gewenste kwaliteitsniveau gehaald. Dat is ook lastig. Een nieuw straalapparaat kan volgens hem een deel van de oplossing vormen.
Het is op bouwplaatsen een bekend gezicht: veel kant-en-klare stalen constructiedelen die in de shop geconserveerd zijn tegen corrosie, worden per vrachtwagen naar de bouwplaats vervoerd en daar opgeslagen om pas na enkele weken geïnstalleerd te worden. Met als gevolg dat het geconserveerde werk vaak vol zit met beschadigingen die moeten worden gerepareerd.
Ook lassen, bijvoorbeeld van de piping, moeten op locatie bijgewerkt worden. In de betere gevallen is er door de opdrachtgever van te voren een procedure afgesproken voor deze reparaties of ‘touch ups’. Vaak is dat geen erg ambitieuze afspraak. Meestal is er alleen een vrij standaard reparatieplan; bijvoorbeeld handmatig ontroesten ST2 of ST3 en bijwerken met een oppervlaktetolerante epoxy als eerste laag. Vervolgens de rest van het systeem afwerken met 1 of 2 lagen epoxy high build en een polyurethaan als topcoat.
De oorspronkelijke staat
Dit systeem is in de meeste gevallen acceptabel. Maar het is niet het beste wat er overeengekomen had kunnen worden. Gelukkig komen we in dit soort contracten steeds vaker de term tegen ‘as per specification’, volgens specificatie. Bedoeld is: zodanig bijwerken dat het niveau gehaald wordt van het oorspronkelijke spuitwerk. Dit is voor de eindgebruiker in de meeste gevallen gunstiger, die krijgt dan immers overal dezelfde kwaliteit coating, ook over de reparatieplekken en lassen. Voor de schilder brengt dit soort bepalingen vaak problemen met zich mee. Hij mag of kan immers niet meer ‘normaal’ stralen, maar er wordt wel van hem verwacht dat hij voldoende ruwheid en reinheid creëert op het staal. Eigenlijk moet hij dus toch gaan stralen.
Ontroesten
Kan de schilder in zo’n geval niet handmatig of machinaal ontroesten? Zo deden we het vroeger toch altijd, zult u misschien zeggen. Dat komt doordat, ondanks een goede wil en inzet van de schilder, het resultaat meestal beneden het gewenste niveau blijft. Bij handmatig of machinaal ontroesten worden namelijk staalborstels, slijpschijven en schuurpapier gebruikt. Het nadeel van de staalborstels en het schuurpapier is dat deze niet in de dalen van eventueel eerder gestraald werk komen. Er blijft dus corrosie op een deel van het staal zitten. Bij gebruik van slijpschijven wordt het straalprofiel bijna altijd geheel weg geslepen, waardoor er een matige tot slechte hechting ontstaat tussen de ondergrond en de eerste laag. Ook naschuren helpt onvoldoende.
Handmatig stralen
Als kwaliteitsinspecteur moesten we tot voor kort genoegen nemen met deze kwaliteit, om de kosten en het tijdsschema beheersbaar te houden. Enkele maanden geleden ben ik nog eens op zoek gegaan of er echt geen oplossing was om de kwaliteit omhoog te krijgen en de opdrachtgever de kwaliteit te geven die is afgesproken. De gekende grote straalinstallaties zijn meestal niet geschikt voor dit soort kleine reparatiewerkzaamheden. Bij het Oosterhoutse gespecialiseerde bedrijf Straaltechniek Internationaal bleken ze de oplossing te hebben: een handzame vacuümstraler.
Het formaat van de vacuümunit is slechts (lxbxh) 45x65x18.5 cm. Met een gewicht van rond de 3.5kg een handzame unit. Het apparaat is zo klein, dat ik eerst wel mijn bedenkingen had. Zou het überhaupt wel werken? Zou een zware compressor nodig zijn, en hoelang kan ik dan stralen voordat ik van straalmiddel moet wisselen? We zijn er praktijkproeven mee gaan doen. Toen bleek dat er slechts 1,5 a 2 m³/min lucht nodig is met een druk van 7 bar. Voor stralen is dit uitzonderlijk weinig. En door de stofopvangzak is een stofzuiger niet noodzakelijk.
Geeft het wel het gewenste resultaat als de unit zo compact is en maar zo weinig volume lucht nodig heeft?
Windmolen
De eerste mogelijkheid om dat uit te testen was tijdens inspectie van een offshore windmolenjacket waarbij ik betrokken was. Het metalen gevaarte was in Denemarken gebouwd en lag in Rotterdam voor de ‘final assembly’. Daarbij waren beschadigingen in de coating gekomen. De plekken waar de jacket ondersteund was, waren beschadigd door de druk van het neerleggen. De lassen en beschadigingen moesten na oprichting van de jacket op ongeveer 35 meter hoogte midden in de haven van Rotterdam gestraald en geconserveerd worden. Een flinke uitdaging.
De kleine vacuümunit bewees zich hier, en leverde een geweldig resultaat, ruim boven de norm van SA2½ met een bijbehorend ankerprofiel. Om wat meer snelheid te maken heb ik de 1000 micron aan verf weg laten slijpen waarna de gewenste ruwheid en reinheid zijn gerealiseerd door het stralen met de vacuümunit.
Werking
Hoe werkt het? Alle vacuümunits werken volgens hetzelfde principe: lucht wordt door het apparaat geblazen waardoor aan de ene kant een blazende werking is, terwijl er aan de andere kant een zuigend vacuüm ontstaat, waardoor het straalmiddel wordt opgezogen en tegelijk het stof en het restant straalmiddel wordt afgevoerd.
De bedieningshendel van deze Educt-O-Matic heeft 3 standen: in stand neutraal gebeurt er niets. Bij een beetje indrukken treedt er zuiging op die eventueel straalmiddel van het oppervlakte opzuigt. Bij volledig indrukken van de hendel wordt het straalmiddel opgezogen uit het reservoir en door de nozzle naar buiten geblazen: het daadwerkelijke stralen.
Als standaard wordt veelal het venturi-achtige opzetstuk gebruikt. In de bijgeleverde koffer zitten echter meer opzetstukken, ook voor hoeken, kleine buisdiameters en voor oneffenheden.
Mijn ervaringen zijn erg goed met deze vacuümstraler en ik zie veel toepassingen voor de ‘gewone’ schilder. Bijvoorbeeld als aluminium kozijnen geschilderd moet worden. Dan is deze unit zeer geschikt om een oppervlakteruwheid en reinheid en dus hechting en een lange levensduur te verkrijgen.