Door: Peter de Wit
Haske en Helen van Zadelhoff rolden bij toeval in de verfverkoop. Zij kochten begin jaren ‘90 een vakwerkhuisje in het Limburgse Mechelen. Bij het opknappen van deze ruïne gebruikten ze uiteraard ecologische materialen en producten, zoals hout, leem, kalk en lijnolieverf. In hun zoektocht naar natuurverf ontdekten ze dat deze niet of nauwelijks in Nederland te koop was.
Veel bekijks
Hun zoektocht leidde naar Duitse en Belgische producenten. Uiteindelijk kozen ze voor kalkverf en lijnolieverf van het merk Kreidezeit. Tijdens het op traditionele wijze restaureren van hun vakwerkhuis trokken ze veel bekijks van voorbijgangers met hun Kreidezeit-producten. “Die reageerden enthousiast en waren zo geïnteresseerd in het gebruik van traditionele materialen, dat wij daar marktkansen voor zagen. We merkten dat wij niet de enigen waren die zochten naar natuurverf. Er was in Nederland wel een markt voor, maar nog weinig aanbod.” En zo ontstond hun winkel Kwarts en Co.
Van Zadelhoff raakte onder de indruk van het merk Kreidezeit, producent van onder meer muurverf (binnen en buiten), hout- en metaalverf, kalkverf, caseïneverf, verfbindmiddel en leemverf. “Een van de muurverven is gemaakt op basis van plantaardige eiwitten en fijngemalen Italiaans marmerpoeder en wordt verpakt in zakken. Voor gebruik maak je dit poeder aan met water en geef je het een kleur door er een pigment aan toevoegen, want in de basis heeft de muurverf een zachte witte kleur. Eenmaal aangemaakt, begint de tijd te tikken. Omdat er geen conserveermiddel in zit, moet je het wel binnen 24 uur verwerken. Het is dus slim om alleen de hoeveelheid verf aan te maken die je nodig hebt. Dit geldt niet voor de kalkverf, deze antiseptische en schimmel en bacterieremmende verf wordt gebruiksklaar geleverd.”
“Omdat de kalkverven op basis van eiwitten kunststofvrij zijn, zijn ze nauwelijks onderhevig aan veroudering. Kalkverf is eigenlijk ‘vloeibare kalksteen’ en krijgt bij doorharding ook weer de eigenschappen van kalksteen. De caseïneverf heeft ook een lange levensduur. Van verkleuring van de verflaag is geen sprake omdat er uitsluitend lichtechte, minerale vulstoffen en pigmenten worden gebruikt.”
Pigmenten
De poederverf van Kreidezeit is in de basis wit. Heb je een kleur nodig, dan voeg je zelf pigmenten toe. “Dat zijn geen RAL-kleuren, maar die hadden ze in 1700 ook niet tot hun beschikking”, reageert Van Zadelhoff. “Je gebruikt natuurlijke grondstoffen, kleuren die je overal in de natuur tegenkomt. Zo verkopen wij onder meer oker pigment dat hier net over de grens in België uit de grond wordt gehaald. Je bent voor je kleuren dus afhankelijk van wat de natuur je geeft.” Naast aardpigmenten zoals okers en ombers, gebruikt Kreidezeit ook ijzeroxide- en spinelpigmenten. “Dit zijn synthetisch vervaardigde minerale pigmenten die chemisch zeer stabiel en absoluut onschadelijke zijn.”
Kreidezeit gebruikt geen titaanwit. “Het proces om titanium te winnen, is tamelijk milieubelastend en kankerverwekkend. Kreidezeit gebruikt hiervoor een reststof uit de marmerindustrie, namelijk het poeder dat overblijft als je marmer verzaagt of schuurt. Hun ecologische kalkverf is de enige oplosmiddelvrije verf, zonder conserveringsmiddelen en (micro-)plastics, die in een emmer kan worden bewaard. Kalkverf geeft een levendig uitstraling met vooral na toevoeging van een kleur mooie nuances.”
Winkel
In 1998 startten Helen en Haske met hun winkel Kwarts & Co in Gulpen. Ze verkochten van alles: natuurlijke isolatiematerialen, kalk, mortel, dubbelglas voor monumenten, tegels, hang- en sluitwerk en verven. “Eigenlijk alles om een oud huis mee op te knappen.” Daarvan zijn alleen nog de diverse soorten verf (lijnolieverf, silicaatverf, kalkverf en kalei), houtconserveringsmiddelen, tegels, vloerafwerking, speciale restauratiekalkmortels en advisering overgebleven, omdat daar de meeste vraag naar is.
‘Belangstelling voor
ecologische verven
blijft achter’
Naast Kreidezeit verkoopt Kwarts & Co ook producten van de merken Wood Bliss, Ottoson, Rigo, HM1, Via en Natural Colour Lab. Daarnaast staan de populaire Britse merken Farrow & Ball en Little Greene bij hen in de schappen. “Mijn voorkeur voor natuurverven komt voort uit praktijkvoorbeelden”, zegt Van Zadelhoff. “Ik studeerde kunstgeschiedenis, met restauratietechniek als bijvak. Daar was ik voor in Leiden en zag destijds hoe goed het metselwerk en de verf in al die oude gebouwen nog steeds is. In één zo’n pand was het grootste deel met lijnolieverf geschilderd. Voor een klein deel hadden ze bij wijze van test een acrylverf gebruikt. Wat denk je? Na enkele maanden zag je op die plek de schimmels verschijnen. Dus iets wat je in de fabriek hebt getest, hoeft in de praktijk niet per se goed uit te pakken. Voor de Sixtijnse Kapel in Vaticaanstad is ook geen acrylverf gebruikt.”
Opdrachtgevers
De schilders die Kwarts & Co bezoeken, zijn veelal door hun opdrachtgevers naar de winkel doorverwezen, omdat deze bewust voor ecologische verf kiezen. Daarnaast behoren architecten, gemeenten, eigenaren van kerk- en monumentale gebouwen waaronder kastelen, en de Monumentenwacht tot de klandizie. ‘Ik heb gehoord dat ik hier moet zijn’, is een veelgehoorde openingszin van mensen die de winkel bezoeken. Kwarts & Co heeft ‘een langlopende relatie’ met kasteel Hoensbroek. Van Zadelhoff werd ooit benaderd door de conservatrice. “Zij zei: ‘Wij hebben een vochtprobleem en jij hebt daar een visie op’. Er zijn veelal eenvoudige en goedkope oplossingen voorhanden. Mensen denken te ingewikkeld. Vochtproblemen worden vaak veroorzaakt door moderne verfsystemen, want daarmee breng je eigenlijk een plastic verflaagje op die onvoldoende vochtregulerend is. Je plakt het als het ware dicht.”
Greenwashing
Van natuurverven alleen kan het echtpaar niet leven. Vandaar ook dat ze andere verfsoorten aanbieden. Van Zadelhoff ergert zich wel eens aan ‘greenwashing’ in de verfindustrie. Producten, die volgens hem helemaal niet zo ecologisch zijn, krijgen wel dat stempel. “Als het ook maar een klein beetje ‘groen’ is, roepen ze dat”, reageert hij. “Zo denken veel mensen dat watergedragen verven altijd gezond en ‘groen’ zijn. Maar juist bij die verven zijn de bindmiddelen doorgaans op basis van (micro-)plastics. Natuurlijk, zolang die verf op de muur zit, is het geen probleem, maar zodra je de kwast onder de kraan afspoelt, of een verflaag gaat schuren, komen die microplastics wel gewoon in het milieu terecht. En wat is nu eigenlijk biobased? Dat label krijgt verf al mee zodra er een heel klein deel aan herwinbare stoffen in zit.”
Schildersbranche
Helen en Haske hebben over klandizie niet te klagen. “We bestaan immers al zo’n 25 jaar. Wat mij wel een beetje tegenvalt, is de geringe belangstelling vanuit de schildersbranche voor ecologische verven. Toen wij begonnen was er veel belangstelling en ik dacht echt dat deze verven het helemaal zouden worden, maar de enorme groei is uitgebleven. De schilderswereld is wat dat betreft best conservatief. Veel schilders zitten toch gekluisterd aan de reguliere verven van hun groothandel.”
En hij merkt dat de beperkte keuze in kleur ook een showstopper is. “Potentiële klanten voor natuurverf vinden het ecologische aspect ineens een stuk minder belangrijk als ze de juiste kleur niet vinden.” Opdrachtgevers werken op dit vlak ook niet altijd mee. “Vaak staat er in het bestek dat iets moet voldoen aan die en die criteria, maar ook dat het een ‘vergelijkbaar product’ mag zijn.”
Uithoek
Een ander nadeel voor een hogere verkoop van ecologische producten is dat Helen en Haske met Kwarts & Co in Limburg in een uithoek zitten. “Als ik mensen juist wil adviseren, moet ik zelf de locatie zien en dan ben je al snel een paar uur aan het rijden. En wat moet je dan inrekening brengen? Alleen de tijd ter plekke of ook de tijd die je onderweg bent. Dat vind ik wel lastig.” Verf verkopen via de webwinkel zou een goed verdienmodel kunnen zijn. “Maar onze webshop is een beetje een ondergeschoven kindje”, vertelt Van Zadelhoff, die hiervoor geregeld een blog schrijft, waarin hij tips geeft. “Wat ik wel merk, is dat die stukjes verfverkoop genereren. Dus misschien moeten we daar meer op inzetten.”
Meer over schilderen en coaten lezen? Bekijk onze categoriepagina.