Kwast en schilder eeuwig gouden duo

Hoewel de veranderingen in de schilderswereld elkaar in rap tempo opvolgen, blijft de kwast het meest gebruikte stuk gereedschap onder schilders. Niet dat de kwast niet verandert, want dat doet hij wel. Nee, er is nog steeds geen goed alternatief voor de applicatie van verf. Natuurlijk, het aandeel spuitwerk in het portfolio van de schilder wordt steeds groter, maar de kwast is nog lang niet ingehaald. Zeker in combinatie met een roller, is de kwast een fantastisch stuk gereedschap waar heel mooi werk mee te maken is. In de praktijk zal de schilder eigenlijk nooit alleen een roller gebruiken. Bij zowel muurverf- als bij lakverfapplicatie gebruik je een roller altijd in combinatie met een kwast. Terwijl je prima alleen met een kwast kunt werken, dus zonder roller.

Hoe goed een kwast eigenlijk is voor het aanbrengen van verf, blijkt wel uit de geschiedenis. Verf en kwast trekken al eeuwen samen op. Zowel voor het schilderen en beschermen van bouwwerken, als voor verfraaiing, zoals in de kunst. En we gebruiken het nog steeds. In de middeleeuwen werden de schilden van de ridders verfraaid met het wapen van de adellijke stamboom. Met verf en een penseel. Het woord schilder is dan ook geleid van ‘het bewerken van schilden’. Een echt ambacht. In die tijd waren de kwastharen altijd van dierlijke oorsprong. Voor penselen was marter- en paardenhaar geschikt. Voor grotere kwasten kwam men uiteindelijk uit bij varkenshaar. De kwaliteit van het haar is bepalend voor de uiteindelijk kwaliteit van de kwast. Een goede selectie van het haar was daarom erg belangrijk. Na deze selectie kreeg je dus ook verschillende kwaliteiten kwasten. In de vorige eeuw waren de meeste door huisschilders gebruikte kwasten, uitsluitend van Chinees varkenshaar.

Tegenwoordig zijn de meest gebruikte kwasten echter opgebouwd uit synthetische vezels. Een voordeel hiervan is dat de kwaliteit altijd gelijk is; iets wat met een natuurproduct als varkenshaar zeker niet zo was. Door diverse vezels qua stugheid en dikte te combineren, is er veel meer mogelijk om de kwast echt af te stellen op de wensen van de schilder. En natuurlijk op de eisen van de verfsoort. Kwasten en verfsoorten zijn de laatste jaren flink aan verandering onderhevig. Aan de schilder en de kwastenmakers om hier vakkundig op in te spelen.

De schilder van nu heeft gemiddeld wel vier verschillende potten met kwasten. Twee om kwasten voor watergedragen producten in te bewaren – voor donkere en lichte kleuren – en twee voor oplosmiddelhoudende producten. De watergedragen kwasten bewaar je het best in water. De oplosmiddelhoudende kwasten kunnen ook in water, maar blijven toch langer goed in rauwe lijnolie. Lege, gebruikte verfblikken voldoen prima als kwastenpot. De iets grotere zijn favoriet, de vier en vijf liter-verpakkingen. Gebruikte rollers laten zich lastiger bewaren. Vaak gaan de rollers van de beugel af terug in het verfblik. Toch een beetje geklieder om ze eruit te vissen. Het is ook mogelijk om rollers voor een korte periode in een plastic zakje te bewaren. Door ze luchtdicht af te sluiten blijven gebruikte rollers nog wel even goed. Sausrollers kunnen in een boodschappentas prima tijdelijk bewaard worden.

In Nederland is het gebruikelijk om ronde kwasten te pakken voor ons schilderwerk. We zijn het gewend en het besnijdt makkelijk langs het glas. In het buitenland is de platte kwast populairder. Waarschijnlijk wijkt Nederlands schilderwerk qua eisen en producten toch flink af van het schilderwerk in het buitenland. Hierdoor gebruiken wij ook andere materialen om schilderwerk te maken. Toch gebruiken we ook in Nederland regelmatig platte kwasten, vooral voor het minder fijne werk. Schilderwerk van grove delen aan een boerderij of schuren bijvoorbeeld. En ook bij het besnijden van muurverf kan een platte kwast of een groter penseel erg handig zijn. Maar de gemiddelde schilder in Nederland klimt de steiger op met een ronde kwast en een kleine gebogen Lyonse penseel. Eventueel in combinatie met een viltrollertje van tien centimeter. Voor het aanbrengen van muurverf vertrouwen we op de grote vachtrol van achttien of 25 centimeter. Ook weer in combinatie met een, meestal ronde kwast van wat bredere afmeting en eventueel een penseel. Wel wint sluitapplicatie veel terrein op het gebied van muurverf.

Na alle veranderingen die verfproducten en kwastharen hebben doorgemaakt, is er nog steeds geen echt serieuze bedreiging voor de kwast als top-applicatiemiddel. De kwast staat nog steeds als een huis.