Van Dam’s Kwastenfabriek uit Culemborg viert dit jaar het 90-jarig bestaan. Onder de merknaam ‘Goudhaantje’ brengt het bedrijf een serie kwasten van hoge kwaliteit op de markt voor professionele schildersbedrijven, onderhoudsbedrijven en VBS winkels (verf-, behang en speciaalzaken). Ook op het gebied van private label weet men dit bedrijf te vinden.
Van Dam is de enige overgebleven kwastenfabrikant van Nederland en hoopt nog jaren garant te staan voor ‘top’ producten.
Directeur Piet van Erp: “Ondernemen is vooruitzien en het continu volgen van ontwikkelingen in de markt. In 1997 stelden wij ons de vraag: ‘Wat doen wij goed en wat kan beter om ons marktaandeel te behouden?’ Ons bedrijf kreeg namelijk behoorlijke concurrentie vanuit lagelonenlanden. Daarnaast wijzigde er ook veel bij onze afnemers. Er ontstonden steeds meer éénmansbedrijven, de zogenoemde zzp’ers. Zij hadden geen tijd voor een praatje met een vertegenwoordiger van de kwastenfabrikant. Ook haalden schildersbedrijven en zzp’ers steeds vaker hun verfproducten bij een grossier. Daar kon men gelijktijdig non-paint artikelen, waaronder kwasten, kopen.”
Goudhaantje
Richard van der Linden en Leid de Raad zijn de senior accountmanagers bij Van Dam’s Kwastenfabriek. Zij zijn verantwoordelijk voor de huidige verkoopactiviteiten. Van der Linden vertelt: “Eind jaren negentig was voor ons bedrijf zeer belangrijk en cruciaal. Wij moesten kiezen voor een totaal andere opzet en klantbenadering. Allereerst werd een nieuwe lijn kwaliteitsproducten geïntroduceerd die onder de merknaam ‘Goudhaantje’ op de markt werd gebracht. Dit merk is voor Van Dam het vlaggenschip geworden.” Het gehele assortiment kwasten wordt vanaf begin 2003 onder deze naam via de verfgrossiers geleverd en niet meer via een eigen verkoopkanaal. Door deze ontwikkeling is de verkoop sterk gestegen. Vanaf 2010 vindt de productie van kwasten plaats in het nieuwe pand op industrieterrein Pavijen te Culemborg.
Research
“Maar”, zegt directeur Van Erp nuchter: “Historie is leuk. Toch moet je als ondernemer met name vooruitkijken. Met de introductie van watergedragen verven en de invoering van de ‘Verfrichtlijn VOC 2010’ veranderde er veel rond de kwastapplicatie van deze nieuwe verven. Daarnaast speelde het steeds schaarser worden van de grondstof varkenshaar uit China een belangrijke rol. Voor beide probleemstellingen is veel onderzoekwerk verricht. Fabrikanten gingen over naar kwasten met kunststofvezels. Deze synthetische vezels zijn de laatste jaren sterk geperfectioneerd. Bij ons in het bedrijf bestaat op dit moment – 2018 – de totale productie voor 70% uit de fabricage van kwasten met kunststofvezels. Zo’n 30% is nog gemaakt van het natuurlijke Chinese varkenshaar. In de komende jaren zal het percentage synthetische vezels alleen maar toenemen. Daarnaast zijn er de zogenaamde ‘mix’ kwasten. Dit zijn kwasten met een combinatie kunstvezel/natuurlijk haar. Onder ‘mix’ kan ook worden verstaan dat verschillende synthetische vezels worden gecombineerd. Daarin zijn diverse variaties mogelijk en uiteindelijk krijgt men kwasten met uiteenlopende eigenschappen.”
Van der Linden: “Wij ontwikkelden tussen 2007 en 2010 de Goudhaantje Futura kwastenlijn. Dit is een kwast met volledig synthetische vezels van gemodificeerd polyester. De vulling is een mix van conische en cilindrische vezels. Deze vezels hebben een dikte van 0,18 mm en zijn kunstmatig geblest (gesplitste vezelpunt, red.). Eigenlijk is de vorm een kopie van het natuurlijke varkenshaar. Hierdoor ontstaat een kwast met een zeer goede verfopname- en afgifte waarbij de haren erg zacht zijn en geen strepen achterlaten in het schilderwerk. De synthetische vezels zijn niet vochtgevoelig en daardoor uitermate geschikt voor het verwerken van watergedragen verven. Maar ook synthetische VOC 2010-verven zijn met deze kwasten uitstekend te verwerken. Met name het besnijden is een groot voordeel van deze kwast. Futura is te herkennen aan de groen gekleurde vezels, gelakte houten steel met groene afwerking, rvs of inox conische bus en opgebonden met verlijmde kartoenen touwwoeling.”
Purple
Van Erp: ”In april 2017 introduceerden wij onze nieuwste serie kwasten onder de naam Goudhaantje Purple. Deze kwasten zijn vervaardigd van 100% kunststofvezels die zeer dun en stevig zijn. De vezels hebben een dikte van 0,16 mm. De ontwikkelde kwasten zijn uitgebreid getest door professionele schilders en uitstekend geschikt voor de verwerking van watergedragen lakken en synthetische lakken met een lage viscositeit. De vezels onderscheiden zich door een hoog opnamevermogen en een gecontroleerde afgifte van de verf. De kwasten kroppen veel minder snel verf op, wat de productie van schilderwerk ten goede komt. De paarsrood gekleurde vezels hebben een conische vorm met een kunstmatige bles. Daardoor zijn ze aan het uiteinde zeer zacht en geven bij schilderwerk een strak eindresultaat zonder kwaststrepen. De eigenschappen zijn inmiddels zo goed dat steeds meer kwasten met deze synthetische vezels worden gemaakt en verkocht.”
Traditioneel
Van der Linden: “Maar we maken ook nog steeds kwasten met varkensharen. Van Dam brengt deze kwaliteit op de markt onder de naam ‘Goudhaantje Traditioneel’. Het zijn kwasten opgebouwd uit 100% zuiver Chinees varkenshaar. De allerbeste soort komt uit de provincie Chungking in China. Deze haarsoort heeft een grote veerkracht en een stevige, gelijkmatige haarschacht. Onze Goudhaantje Traditioneel kwasten bestaan uit ‘Chungking kwaliteit’ waarvan 90% tops varkenshaar. De lengte van het varkenshaar wordt uitgedrukt in mm aangevuld met een percentage tops, bijvoorbeeld 90%. Dat wil zeggen dat 90% van een bundel van bijvoorbeeld 76 mm ook deze lengte heeft. Wel is deze kwaliteit erg duur. Voor de verwerking van oplosmiddelhoudende verfproducten worden nog steeds kwasten gebruikt die Chinees varkenshaar bevatten. Zij zijn echter minder geschikt voor watergedragen verven. Zulke verven hebben maar een korte open tijd en drogen zeer snel. Door de schubbenstructuur van varkenshaar heeft de kwast de neiging de verf in zich op te kroppen. Een ander fenomeen is dat door water het varkenshaar slapper wordt. Daardoor treedt vormverlies op.”
Assortiment
Van Dam levert alle soorten Goudhaantjes in zowel ronde, ovale als platte kwasten met natuurlijke haren of kunststofvezels die puntig of rond zijn gezet. Het assortiment wordt compleet gemaakt met Lyonse penselen, radiatorenkwasten en blokwitters. “In ons land wordt een ronde kwast het meest gebruikt. Dat is typisch Nederlands. In andere landen van Europa schildert men meestal met platte kwasten”, aldus Van Erp. Hij verwacht de komende jaren geen noemenswaardige veranderingen rond de applicatie van verf. Een kwast is een handige gereedschap om verf op allerlei vormen en maten van ondergronden aan te brengen. De schilder zal nieuwe kwasten per project aanschaffen en na voltooiing van het werk gebruikte exemplaren afvoeren, want schoonmaken is financieel onaantrekkelijk. “Wij gaan intussen door met onderzoek naar nog betere soorten synthetische vezels en vormen. Op naar het honderd jarig bestaan”, aldus Van der Linden.
Historie
Van Dam’s Kwastenfabriek startte in 1928 als een ambachtelijk bedrijf en groeide uit tot een kwastenfabrikant met vooruitstrevende ideologieën. Directeur Piet van Erp: “Er is veel gebeurd in maar liefst negentig jaren. Eduard Benda en Louis van Dam waren de initiatiefnemers en begonnen een kwastenfabriekje in Culemborg. Na een paar jaar nam de broer van Louis, Kees van Dam, het roer over.”
Het maken van kwasten was door de jaren heen veelal handwerk. Kees van Dam zorgde er na de Tweede Wereldoorlog voor dat de fabricage voor een groot gedeelte werd geautomatiseerd. Dit leidde tot een forse productieverhoging. Voor de commerciële relaties bij Van Dam werd in de jaren vijftig Piet van Erp senior benoemd.
In 1967 kwam Peter, de zoon van Kees van Dam, in het bedrijf. Samen met Piet van Erp vormden zij de jaren daarna de directie van de kwastenfabriek. Piet als commercieel directeur en Peter als productieleider. Tot de jaren negentig leverde Van Dam de kwasten rechtstreeks aan schildersbedrijven en grote ondernemingen die verf verwerkten. In 1989 meldde de volgende generatie zich in de persoon van Piet van Erp junior. Hij is de huidige directeur van de bekende kwastenfabrikant.
