Van Middelaar geeft schilders inmiddels zo’n 22 jaar les in hout- marmerimitaties. Zijn cursusseizoen vindt altijd plaats in de periode van oktober tot maart, wanneer schilders in de – voor hen – rustigste periode van het jaar zitten. De deelnemers worden verdeeld over drie categorieën: beginners, vervolgcursus en gevorderden.
Iedere groep krijgt 16 cursusavonden (drie uur per les) aangeboden. “De beginners en de deelnemers aan de vervolgcursus krijgen gezamenlijk les op maandagavond en kunnen zo ook onderling van elkaar leren”, vertelt Van Middelaar. “De specialisten ontvang ik op woensdag en zij zijn de enige groep die – omdat zij meer vaardigheden hebben – ook nog andere decoratietechnieken bijbreng, zoals sjabloneren, bieswerk, schilderen van bloemmotieven, trompe l’oeil en vergulden.”
De Amersfoorter leert zijn cursisten het karakter, de structuren en kleuren van diverse hout- en marmersoorten natuurgetrouw weer te geven. Onder andere van eikenhout, teakhout, grenen hout, notenhout, Port d’or, Vert de mer, Rouge Royal en Le Rouge Royal. “Er is jaarlijks volop belangstelling voor mijn lessen. Om iedere deelnemer voldoende aandacht en begeleiding te kunnen geven, is acht deelnemers per groep voor mij het maximum”, zegt hij.
Kleuren mengen
Onder zijn cursisten zitten veel zzp’ers die zich meer willen specialiseren, maar ook werknemers van schildersbedrijven die graag de oude schildertechnieken onder de knie willen krijgen. “Sommige komen wekelijks speciaal uit Noord-Holland, Drenthe, Brabant of Overijssel naar mijn lessen. Dat zegt veel over hun motivatie.”
“De sfeer tijdens de lessen is altijd prima. Er komen vaak ook nuttige contacten uit voort. Zo besteden een schilder uit Hilversum en eentje uit Nijkerk, die elkaar bij mij op de cursus voor het eerst troffen, nu regelmatig werk aan elkaar uit.”
In zijn cursussen geeft Van Middelaar speciale aandacht aan het samenstellen en mengen van kleuren en het werken met pigmenten.”De hedendaagse schilder weet amper meer hoe dat moet . Ze lopen tegenwoordig met een kleurnummer naar de grossier die het vervolgens automatisch voor hen op kleur mengt. Hier leer ik schilders kleuren zelf paletklaar te maken. Dat vinden ze erg interessant.”
De specialisten krijgen van hem ook les in ‘witjes’ maken, oftewel grisailles: een illusionistische, in witte en grijze tinten geschilderde voorstelling. Door de geschilderde schaduwen zijn ze nauwelijks van stucwerk te onderscheiden. De term witje is ontleend aan kunstschilder Jacob de Wit (1695-1754), die veel grisailles maakte, vooral in Amsterdam.
Atelier
Zelf is Van Middelaar een oude rot in het vak. De boerenzoon liep al op jonge leeftijd warm voor het beroep van schilder. Na de opleiding LTS Schilderen ging hij naar de Nationale Schildersschool te Utrecht, waar hij in 1965 het meesterschilder-diploma behaalde.
Tijdens zijn opleiding bekwaamde Van Middelaar zich in hout- en marmerimitaties, decoratieve technieken en verguldwerk. In 1967 begon hij een eigen allround schildersbedrijf in Amersfoort, dat in de hoogtijdagen 32 werknemers telde. Omdat hij het rustiger aan wilde doen, besloot Van Middelaar de zaak in 1999 over te doen aan zijn broer Piet.
In hetzelfde jaar begon hij met zijn schildercursussen in een tot lesruimte verbouwd voormalig kippenhok, maar dat bleek na verloop van tijd te klein. Daarom liet Van Middelaar in 2006 de dubbele garage naast zijn woning drie meter in de breedte en vier meter naar voren uit bouwen om hier een atelier in te richten.
In dit ruime en sfeervolle gebouw werd door hem – naast een grote lesruimte – tevens een ambachtelijk schildermuseum ingericht met schilderattributen die hij door de jaren heen was begonnen te verzamelen. Dit museum is op afspraak te bezichtigen.
Collectie
Van Middelaar heeft inmiddels een grote en zeer diverse museumcollectie opgebouwd. Een pigmentkast uit 1820 met daarin nog vele pigmenten, een geschilderd Jugendstil-kamerscherm van weleer, oude gereedschapskisten van schilders met daarin hun attributen, historische vakboeken, verfmolens, verfblikken, reclameborden, een van de eerste verfspuiten en monsterkisten van de verffabrieken Pieter Schoen en Sikkens zijn enkele van de vele ‘highlights’ in het fraaie museum.
“Mijn criterium is dat de attributen minimaal vijftig jaar oud moeten zijn en bij voorkeur uit de 19e eeuw.” Wat betreft zijn cursussen peinst de Amersfoorter er nog niet over om te stoppen. “Daarvoor vind ik het lesgeven nog veel te leuk. Ik wil zeker nog vijf jaar mijn kennis blijven overdragen. Wellicht zit er onder de cursisten een gegadigde die het atelier op termijn van me wil overnemen.”
Zie ook www.atelierkattegat.nl.
Kerkbeelden
Van Middelaar voert in opdracht zo nu en dan nog (restauratie)schilderklussen uit. Zo bracht hij enige tijd geleden een door houtrot aangetast Mariabeeld in de tuin bij de Sint Jospehkerk in Hooglanderveen terug in oude staat. Daar kwam vervolgens een vervolgopdracht voor de restauratie van zes aftakelende kerkbeelden uit voort. Van Middelaar heeft de eerste drie inmiddels klaar en werkt in zijn atelier nu aan de laatste drie beelden.
